agkyra_47-2008
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ἄγκυρα Ἐλπίδος<br />
Κάθεται σκεφτικός καί προβληματισμένος,<br />
ἀφοῦ κατά τόν Ἀκάθιστο Ὕμνο «Ὁ σώφρων<br />
Ἰωσήφ» «ζάλην ἔνδοθεν ἔχων λογισμῶν<br />
ἀμφιβόλων ἐταράχθη, πρός τήν ἄγαμον<br />
θεωρῶν καί κλεψίγαμον ὑπονοῶν» Παρθένο<br />
Μαρία. Μή μπορώντας νά συλλάβει τό μέγεθος<br />
τοῦ μυστηρίου τῆς θείας ἐνανθρώπησης<br />
ἀπορεῖ, ἀλλά συνάμα θαυμάζει τό μεγαλεῖο<br />
τοῦ ∆ημιουργοῦ.<br />
Σέ μερικές εἰκόνες βλέπουμε τόν Ἰωσήφ<br />
νά συνομιλεῖ μέ ἕναν γέρο καί ἄσχημο βοσκό.<br />
Ὑποδηλώνει τόν διάβολο πού πειράζει<br />
τόν Ἰωσήφ δείχνοντας τό ροζιασμένο ραβδί<br />
του καί λέγοντάς του εἰρωνικά, ὅτι ὅπως<br />
αὐτό τό ξερό κούτσουρο δέν μπορεῖ νά<br />
βλαστήσει μέ φύλλα καί κλαδιά ἔτσι εἶναι<br />
ἀδύνατον μία παρθένος νά γεννήσει.<br />
Σύμφωνα μέ τόν διαπρεπῆ θεολόγο Παῦλο<br />
Εὐδοκίμωφ, «στό πρόσωπο τοῦ ἁγίου<br />
Ἰωσήφ, ἡ εἰκόνα ἀφηγεῖται ἕνα παγκόσμιο<br />
δρᾶμα πού ἀναπαράγεται διά μέσου ὅλων<br />
τῶν αἰώνων... Τό μυστήριο τοῦ Εὐαγγελίου<br />
ἀπευθύνεται στήν πίστη καί συναντᾶ τό<br />
ἐμπόδιο τῆς ἀμφιβολίας». Ὁ Ἰωσήφ γίνεται<br />
σύμβολο τῆς πάλης ἀνάμεσα στίς ἐπιταγές<br />
τῆς λογικῆς καί τῆς ἐμπειρίας καί τῆς πίστης<br />
στό Θεό, πού νικάει τούς ὅρους τῆς φύσης.<br />
Ὅμως, ὅπως διατρανώνει ὁ Ἰωσήφ μέσα ἀπό<br />
τήν θεσπέσια ὑμνολογία τῆς ἑορτῆς, «Ἐγώ,<br />
φησί, τούς προφήτας ἐρευνήσας καί χρηματισθείς<br />
ὑπό ἀγγέλου, πέπεισμαι ὅτι Θεόν<br />
γεννήσει ἡ Μαρία ἀνερμηνεύτως». Ἔτσι, ἡ<br />
ἀμφιβολία τοῦ Ἰωσήφ γίνεται στήριγμα γι’<br />
αὐτούς πού δοκιμάζονται ἀπό λογισμούς<br />
ἀμφιβολίας καί δυσπιστίας.<br />
Οἱ ἄγγελοι, οἱ Ποιμένες, ὁ ἀστέρας<br />
Στό πάνω μέρος τῆς σύνθεσης εἰκονίζονται<br />
μεγαλόπρεποι ἄγγελοι καθώς καί οἱ<br />
Ποιμένες· πρόσωπα πού μνημονεύονται<br />
στά ἱερά κείμενα.<br />
Οἱ ἄγγελοι, εὐθυτενεῖς ἤ σκυμμένοι σέ<br />
προσκύνηση, προβάλλουν ἀριστερά καί δεξιά<br />
ἀπό τήν συνήθως κωνική μορφή τοῦ<br />
<br />
βουνοῦ, ὅπου ἀνοίγεται τό σπήλαιο. Ἄν δέν<br />
εἶναι καθόλου εὔκολο ὁ ἀνθρώπινος νοῦς<br />
μας νά συλλάβει τήν ὑπερβατικότητα τῆς<br />
ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, μπορεῖ ὅμως νά Τόν δοξολογεῖ<br />
γι’ αὐτήν. Οἱ ἄγγελοι δοξολογοῦν μέ<br />
οὐράνιους ὕμνους τόν τεχθέντα Κύριο καί<br />
μέ χαρά ἀναγγέλουν στούς ποιμένες τό<br />
μέγα γεγονός πού θά ἀποτελέσει τομή στήν<br />
ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας. Ἐκεῖνοι δέχονται<br />
ἐκστατικά τό χαρούμενο μήνυμα. Οἱ<br />
ἁπλοϊκοί αὐτοί ποιμένες γιά τήν καθαρότητα<br />
τῆς καρδιᾶς τους εἶχαν τό προνόμιο νά ἐπικοινωνήσουν<br />
μέ τόν ὑπερφυσικό κόσμο<br />
τῶν ἀγγέλων καί ἀξιώθηκαν νά γίνουν<br />
μάρτυρες τοῦ θαύματος. Συνήθως, κάποιος<br />
ἀπ’ αὐτούς παίζει τή φλογέρα του, ἀναμιγνύοντας<br />
τή μουσική, τέχνη ἀνθρώπινη, μέ<br />
τό ἀγγελικό ἄσμα. Σέ ὁρισμένες συνθέσεις,<br />
κάποιος ἀπό τούς ποιμένες συνομιλεῖ μέ τόν<br />
Ἰωσήφ.<br />
Σέ δεσπόζουσα θέση καί τό ἀστέρι, τό<br />
ὁποῖο τελικά στάθηκε πάνω ἀπό τό σπήλαιο,<br />
ρίχνοντας μία ἀκτίνα του πάνω ἀπό τήν κεφαλή<br />
τοῦ Χριστοῦ. Ἔτσι, τό ἀστέρι γίνεται<br />
καί ἕνας ἀγγελιοφόρος ἀπό τό ὑπερπέραν,<br />
πού μηνύει ὅτι στή γῆ γεννήθηκε «ὁ ἐν τοῖς<br />
οὐρανοῖς» Θεός. Τό ἀστέρι, ἀφοῦ ὁδήγησε<br />
τούς Μάγους στή φάτνη, μᾶς δείχνει τώρα<br />
τήν κατεύθυνση πού χαράσσει ἡ ἐνσάρκωση<br />
τῆς φιλάνθρωπης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.<br />
Τό εἰκονογραφικό θέμα<br />
«Τί σοί προσενέγκωμεν Χριστέ»<br />
Στά τέλη τοῦ 13ου αἰώνα ἐμφανίζεται στή<br />
μνημειακή ζωγραφική ἕνα ἐντυπωσιακό<br />
θέμα πού ἐμπνέεται ἀπό τήν ὑμνογραφία<br />
τῶν Χριστουγέννων. Συγκεκριμένα, εἰκονογραφεῖται<br />
τό ἰδιόμελο στιχηρό τοῦ Ἑσπερινοῦ<br />
τῆς ἑορτῆς: «Τί σοί προσενέγκωμεν,<br />
Χριστέ ὅτι ὤφθης ἐπί γῆς ὡς ἄνθρωπος δι’<br />
ἡμᾶς; ἕκαστον γάρ τῶν ὑπό σοῦ γενομένων<br />
κτισμάτων τήν εὐχαριστίαν σοι προσάγει· οἱ<br />
Ἄγγελοι τόν ὕμνον· οἱ οὐρανοί τόν ἀστέρα·<br />
οἱ Μάγοι τά δῶρα· οἱ Ποιμένες τό θαῦμα· ἡ
Change language