Lotnictwo Aviation International 9/2020
by ZBiAM
by ZBiAM
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Śmigłowce<br />
Piotr Butowski<br />
Śmigłowiec transportowy Mi-38<br />
W 2019 r. rosyjskie Ministerstwo Obrony otrzymało dwa śmigłowce transportowe Mi-38T. Trzeci egzemplarz<br />
w wersji VIP w lutym <strong>2020</strong> r. dostał Gazprombank Leasing. Są to pierwsze w ogóle śmigłowce Mi-38 przekazane<br />
klientom, po wcześniejszych czterech prototypach służących do prób.<br />
Pierwszy prototyp<br />
Mi-38 OP-1 z rejestracją<br />
RA-38011,<br />
napędzany kanadyjskimi<br />
silnikami<br />
PW127/5, po raz<br />
pierwszy wzbił się<br />
w powietrze w Kazaniu<br />
22 grudnia<br />
2003 r.<br />
Większość czytelników zapewne zdziwi<br />
się, gdy się dowie, że projektowanie<br />
tego śmigłowca ruszyło prawie<br />
40 lat temu! 30 lipca 1981 r. uchwała rządu<br />
ZSRR i KC KPZR poleciła biuru konstrukcyjnemu<br />
Mila stworzenie nowego średniego<br />
śmigłowca transportowego, następcy rodziny<br />
Mi-8/Mi-17. Początkowo zamiary były<br />
skromne: śmigłowiec Mi-8M miał otrzymać<br />
nowe silniki WK-3000 (TW7-117), kompozytowe<br />
łopaty wirnika nośnego oraz bardziej<br />
opływowy kształt kadłuba. Apetyty szybko<br />
rosły i w 1983 r. projekt Mi-8M przekształcił<br />
się w Mi-38 z silnikami nowej generacji<br />
WK-3500 (TVa-3000), elastomerową głowicą<br />
wirnika, krzyżowym wirnikiem ogonowym,<br />
wciąganym podwoziem (później z niego<br />
zrezygnowano) i nowoczesną awioniką. Telewizja,<br />
jeszcze radziecka, pokazała model<br />
przyszłego Mi-38 w 1985 r. Pełnowymiarowa<br />
makieta śmigłowca została pokazana<br />
publicznie na wystawie Mosaeroshow<br />
w Żukowskim pod Moskwą w sierpniu<br />
1992 r. Pierwszy lot Mi-38 został zapowiedziany<br />
na 1995 r. Jednakże rosyjska gospodarka<br />
weszła wtedy w wieloletni głęboki<br />
kryzys i program Mi-38 zatrzymano.<br />
łu, a której celem była realizacja programu<br />
Mi-38. W ramach Euromila MWZ im. Mila<br />
odpowiadał za projektowanie i próby śmigłowca,<br />
Kazan Helicopters – za budowę<br />
prototypów i produkcję seryjną, sprzedaż<br />
oraz obsługę techniczną śmigłowców na terytorium<br />
Wspólnoty Niepodległych Państw<br />
(WNP), Eurocopter zaś – za wyposażenie<br />
pilotażowo-nawigacyjne, agregaty systemu<br />
sterowania, wyposażenie kabiny pasażerskiej,<br />
a także, wspólnie z innymi, za certyfikację<br />
międzynarodową, sprzedaż i obsługiwanie<br />
poza granicami WNP.<br />
Nadal jednak niewiele działo się w sprawie<br />
samego śmigłowca, a główną przeszkodą<br />
był brak w Rosji odpowiednio mocnego<br />
nowoczesnego silnika. Po kilku latach<br />
uśpienia, partnerzy postanowili przyspieszyć<br />
program i 18 sierpnia 1999 r. podpisali<br />
umowę o dokończeniu budowy pierwszego<br />
prototypu Mi-38. Tego samego dnia Euromil<br />
zawarł umowę z Pratt & Whitney Canada<br />
(P&WC), w ramach której P&WC zgodziła<br />
się dostosować swój silnik samolotowy<br />
PW127H do potrzeb Mi-38 i dostarczyć<br />
bezpłatnie silniki, nazwane po przeróbce<br />
PW127/5, do prób śmigłowca. W zamian,<br />
firmie obiecano w przyszłości zamówienie<br />
silników w seryjnej wersji PW127ST dla co<br />
najmniej 50 śmigłowców.<br />
Jednakże w grudniu 1997 r. w Rosji przyjęto<br />
nowe prawo, według którego zagraniczny<br />
udziałowiec w rosyjskim przedsiębiorstwie<br />
przemysłu obronnego nie może mieć<br />
udziału większego niż 25%; cudzoziemcy<br />
nie mogą też zasiadać we władzach takiej<br />
firmy. Euromil wystąpił o zrobienie wyjątku,<br />
jednak nic nie wskórał. Eurocopter nie otrzymał<br />
także udziału w prawach do własności<br />
intelektualnej Mi-38. Ostatecznie, po latach<br />
Drugi egzemplarz<br />
Mi-38 OP-2 w czasie<br />
prób w siedzibie MWZ<br />
im. Mila w Tomilino<br />
pod Moskwą w maju<br />
2011 r. Śmigłowiec<br />
był napędzany tymi<br />
samymi dwoma silnikami<br />
PW127/5, które<br />
zostały przeniesione<br />
z prototypu OP-1.<br />
Nieudana internacjonalizacja<br />
Z drugiej strony, zmiany polityczne w Rosji<br />
na przełomie 80. i 90. otworzyły bramy dla<br />
współpracy międzynarodowej. W październiku<br />
1994 r. biuro konstrukcyjne MWZ im.<br />
Mila i zakład produkcyjny Kazan Helicopters<br />
zawarli porozumienie z francusko-niemieckim<br />
Eurocopterem (dzisiaj: Airbus Helicopters)<br />
o utworzeniu spółki Euromil, w której<br />
każdy z partnerów miał jedną trzecią udzia-<br />
38<br />
<strong>Lotnictwo</strong> <strong>Aviation</strong> <strong>International</strong> WRZESIEŃ <strong>2020</strong>
Change language