Wojsko i Technika Historia nr spec 2/2021 promo

More documents

Recommendations

Info

Jędrzej Korbal 4 1 Centralny Okręg Przemysłowy a Wojsko Polskie Dyskusja nad ustanowieniem w centrum Rzeczpospolitej obszaru pozwalającego na bezpieczny rozwój potrzebnych odrodzonemu państwu gałęzi przemysłu rozpoczęła się krótko po zakończeniu wojny polsko- -bolszewickiej i podpisaniu traktatu ryskiego. Jeszcze pod koniec 1921 r. w kręgach wojskowych pojawiły się propozycje ulokowania wytwórni amunicji i uzbrojenia w widłach rzek Wisły i Sanu. Polemiki co do ostatecznego wyboru obszaru mającego koncentrować strategiczne dla armii i państwa zakłady trwały przez kolejnych 15 lat. Działo się to w czasie, kiedy II RP stanęła przed koniecznością przeprowadzenia pilnej reformy walutowej, wojną celną między Polską a Niemcami, światowym kryzysem gospodarczym i nakładającą się na wszystkie ww. zdarzenia odbudową podstawowej infrastruktury zniszczonej w trakcie działań wojennych w latach 1914-1921. Również mające miejsce nawet kilka razy w roku zmiany gabinetów czy tzw. przewrót majowy 1926 r. zdecydowanie nie sprzyjały stabilności gospodarczej i jakiejkolwiek nawet długofalowej polityce inwestycyjnej państwa. W tych realiach niemożliwe było również pozyskanie poważnego kapitału zagranicznego. Choć trwający półtorej dekady okres czasu może wydawać się zbyt długim jak na teoretyczne ustalenia, to warto wskazać, że w archetypie COP, czyli tzw. Centralnym Rejonie Przemysłowym powstały od podstaw trzy duże przedsiębiorstwa: Państwowa Wytwórnia Prochu w Zagożdżonie-Pionkach (1922 r.), Fabryka Amunicji w Skarżysku (1923 r.) i Fabryka Broni w Radomiu (1923 r.). Obok istniejących już Zakładów Starachowickich 1 kwietnia 1936 r. miała miejsce narada zorganizowana przez prezydenta Ignacego Mościckiego w której udział wzięli również GISZ Edward Śmigły-Rydz, premier F. Sławoj Składkowski, wicepremier Eugeniusz Kwiatkowski oraz minister spraw wojskowych Tadeusz Kasprzycki.
HISTORIA Huta i zakłady mechaniczne Stalowej Woli miały zapewnić armii dopływ nowego sprzętu i odciążyć pracujące już pełną mocą Zakłady Starachowickie. rozbudowy dużych ośrodków miejskich mających być centrami kultury polskiej; 1951-1954: ostateczne zatarcie różnic między po zaborczymi dzielnicami państwa, wyrównanie potencjałów gospodarczych. W momencie jednak wygłaszania ww. tez stanowiły one raczej ogólną koncepcję niż sprecyzowany plan działania. Brak było choćby ogólnego naszkicowania niezbędnych nakładów finansowych czy szczegółów dla poszczególnych etapów. Wyjątkiem był tutaj okres pierwszy, rozpisany do 1941 r. dla którego można było dość precyzyjnie określić wielkość nakładów i spodziewane zyski dla armii i społeczeństwa. W tym miejscu należy zaznaczyć, że poza nadrzędnym założeniem o konieczności utrzymania zrównoważonego budżetu kierownictwo Ministerstwa Skarbu stało na stanowisku, że inwestycje zbrojeniowe są na ogół mniej użyteczne niż te o charakterze ogólnogospodarczym. Dlatego też inaczej niż w szykujących się w sposób jawny do wojny Niemczech, nie uważano w Polsce zbrojeń za docelową metodę nakręcania koniunktury. Nacisk na rozbudowę opisywanego sektora był koniecznością wynikającą z coraz bardziej napiętej sytuacji międzynarodowej i potrzeby wzmocnienia potencjału obronnego Rzeczpospolitej. Odrzucano jednak zdecydowanie działania propagowane przez ministra finansów Rzeszy Hjalmara Schachta, a sama dyskusja o zwiększeniu deficytu i przekazaniu dodatkowych środków na zbrojenia zaostrzała i tak trudne relacje między Ministerstwem Skarbu, a Ministerstwem Spraw Wojskowych. COP dla armii Początek drugiej połowy lat 30. był dla Wojska Polskiego okresem wzmożonych studiów dotyczących potencjału jakim dysponowały poszczególne typy broni oraz szeregu porównań z wybranymi armiami europejskimi. Analiza stanu wyposażenia, uzbrojenia czy obowiązujących struktur a następnie zestawienie ich z informacjami na temat armii niemieckiej, rosyjskiej i francuskiej dały szereg gorzkich wyników. Ujawnione braki oraz zacofanie techniczne całych dziedzin wojskowości wymusiły rozpoczęcie w kierowanym przez gen. bryg. Wacława Stachiewicza Sztabie Głównym prac nad tzw. 6-letnim planem rozbudowy i modernizacji armii. W praktyce całościowy plan sprowadzał się do serii programów celowych sporządzanych indywidualnie dla każdej z broni przez wyznaczonych do tego oficerów SG. Szefem tego powołanego w czerwcu 1936 r. zespołu był płk dypl. Jan Sadowski, a jego najbliższymi współpracownikami ppłk dypl. Karol Hodała, ppłk dypl. Mieczysław Sulisławski oraz ppłk dypl. Stanisław Sadowski. Poszczególne referaty, będące podstawą przyszłych programów modernizacyjnych powstawały kolejno, stąd daty ich przedłożenia szefowi sztabu, a później pod obrady KSUS, przypadały na przełom 1936/37 r. Akceptacja każdego z rozwiązań nie oznaczała jednak niezmienności założeń w przyszłych okresach. Programy ewoluowały, a poszczególne ich fragmenty dyskutowano i zmieniano jeszcze w trakcie rozmaitych konferencji czy kolejnych posiedzeń KSUS. Ogólne wytyczne wydane w momencie rozpoczynania prac koncentrowały się wokół potrzeby zwiększenia liczby DP do 40 (początkowo 30 czynnych i 10 rezerwowych), modernizacji uzbrojenia, wzmocnienia lotnictwa, artylerii, broni pancernej i łączności. Równolegle postępować miała częściowa motoryzacja armii, której dotychczasowa forma miała charakter symboliczny i budziła poważny niepokój sztabowców. Problem ten szerzej opisano w dwuczęściowym artykule, pt. „Motoryzacja dowództw i służb” (Wojsko i Technika Historia, numer specjalny 3 i 4/2020). Ogólny kosztorys rozbudowy sił zbrojnych wynosił około 6 mld, co było kwotą olbrzymią jak na możliwości państwa. Aby zapewnić siłom zbrojnym stabilną i trwającą kilka lat podstawę do modernizacji przystąpiono równolegle do działań mających zwiększyć niezbędną bazę surowcowo- -materiałową, ale przede wszystkim krajowy przemysł zbrojeniowy. Ujęte w ww. programach oczekiwania wyrażały się w na tyle potężnych kwotach, że szybko stało się jasne, że niedoinwestowane, zbyt małe i rozproszone zakłady krajowe nie sprostają przyszłym zamówieniom ze strony MSWojsk. Mowa tutaj szczególnie o fabrykach skoncentrowanych w obrębie stolicy oraz Górnego Śląska. Zależność ta w mniejszym stopniu dotyczyła okresu pokojowego, jednak stanowiła realną troskę w przypadku wyraźnie zwiększonego zapotrzebowania czasu wojny wynikającego ze strat bojowych jak i znacznie szybszego zużycia sprzętu. Czynnikiem zaburzającym rzeczywiste zapotrzebowanie armii był fakt przyjęcia do wszystkich kalkulacji norm opartych o dane pochodzące z końca I wojny światowej. To w oparciu o nie ustalono wielkość jednostek ognia dla poszczególnych typów broni, średnie dzienne zużycie amunicji, wielkość rezerw materiałowych czy częstotliwość napraw. Zmiennych tych nie próbowano nawet symbolicznie zaktualizować pomimo docierającej już do wojskowych świadomości, że przyszła wojna będzie dla Wojska Polskiego inną niż wygrana batalia z lat 1919-1921. Stąd też obliczenia mówiące o tym, że posiadane zapasy oraz bieżąca produkcja pozwolą na prowadzenie walki nawet Widok na jedną z hal huty Stalowa Wola. Nowością było opalanie pieców hutniczych gazem ziemnym wydobywanym w COP i dostarczanym specjalnymi gazociągami. 7
Page 1 and 2: www.zbiam.pl Centralny Okręg Przem
Page 3: Problemy materiałowe i kadrowe jap
Page 7 and 8: Leszek A. Wieliczko Japoński przem
Page 9 and 10: OBRONA PRZECIWPANCERNA Bartłomiej
Page 11: Edward Malak Bitwa warszawska wedle

Wojsko i Technika Historia nr spec 2/2021 promo

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?