Povlašivanje Srba ili posrbljivanje Rumuna (Vlaha) istočne Srbije
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
168 Slavoljub Gacović<br />
sva ta srpska epika bila samo indoevropski mit, 570 i kako bi se onda<br />
srpstvo tako lako dalo izgubiti u korist rumunstva? Zato, u svom radu<br />
Natoševiš svu krivicu povlašavanja svaljuje na Srbe, koji nemaju<br />
ponosa ni svesti, i na srpskog popa i uţitelja koji ih ne podrţavaju u<br />
odbrani srpstva. „Ja ne znam – kaţe Natoševiš – da ima još ljudi, koji<br />
ovako ne znaju i ne mare za svoje ime, jezik, veru, koji su tako bez<br />
svoje narodne svesti kao mi, poţevši od Banata pa do kraja Hrvatske i<br />
gornje krajine.” 571<br />
Ţesto se u literaturi pominju „povlašeni” <strong>ili</strong> etapni krajevi<br />
odakle, pored <strong>Vlaha</strong> <strong>ili</strong> <strong>Rumuna</strong> iz Vlaške, Transilvanije i Moldavije,<br />
dolazi povlašeno <strong>ili</strong> rumunizovano srpsko stanovništvo, a o kojim je<br />
krajevima reţ govori Kosta Jovanoviš: „’Povlašeni’ <strong>ili</strong> etapni krajevi<br />
su: Banat, Poreţ, poţarevaţki i timoţki kraj <strong>ili</strong> kraj preko Timoka u<br />
Bugarskoj.” 572 MeŤutim, to ni u kom sluţaju nisu etapni krajevi tzv.<br />
povlašavanja <strong>ili</strong> rumuniziranja srpskog stanovništva. Naprotiv, to su<br />
krajevi u kojima je uvek bilo rumunskog (vlaškog) ţivlja. Navedimo<br />
samo nekoliko izvora: Geografija jermenskeg pisca Mojseja<br />
Horenskog, turska hronika Oguzname, vizantijske hronike Jovana<br />
Kinama, Nikite Honijata, Kekavmena, Manojla Holobola, latinske<br />
hronike Anonimusa s ugarskog dvora, prezbitera iz Duklje, Gervazija<br />
Tilburijskog, Anzberta, Arnolda iz Libeka (Lübeck), orijentalna<br />
hronika Rašida el Dina (Räšid ad-Din), italijanski autori PoŤo<br />
Braţolini, Flavio Biondo, Antonio Bonfini, Franţesko dela Vale,<br />
Đovanandrea Gromo i mnogi drugi autori i hronike u kojima se<br />
pominju Rumuni (Vlasi) u tzv. „povlašenim” <strong>ili</strong> etapnim krajevima od<br />
IX/X do XVIII veka, a o kojima ovde nešto više u poglavlju O poreklu<br />
i postojbini <strong>Rumuna</strong> (<strong>Vlaha</strong>) i u poglavlju Da li je maternji jezik<br />
<strong>Rumuna</strong> (<strong>Vlaha</strong>) <strong>istočne</strong> <strong>Srbije</strong> vlaški jezik.<br />
meŤutim, dokazao svu svoju dalekoseţnost, tako temeljitu da je ušao i u osnove<br />
dominantnog identiteta srpske nacije, kao simbol nacionalnog otpora.”<br />
570 A. Loma, Prakosovo : slovenski i indoevropski koreni srpske epike, Beograd,<br />
Balkanološki institut SANU, Posebna izdanja 78, Centar za nauţna istraţivanja<br />
SANU i Univerziteta u Kragujevcu, 2002, 11253.<br />
571 Đ. Natoševiš, op. cit., 116.<br />
572 Kosta Jovanoviš, Negotinska krajina i Ključ, naselja i poreklo stanovništva,<br />
knj. 29, Beograd 1940, 103.
Change language