Povlašivanje Srba ili posrbljivanje Rumuna (Vlaha) istočne Srbije

More documents

Recommendations

Info

186 Slavoljub Gacović produţuje manastir Vratnu … i on na srpskoj zemlji 643 zapisa svoje ime kao ktitora.” 644 Ako je to, po mišljenju Filareta, bila prorumunska propaganda na „tlu Srbije”, zašto se onda „U crkvi ’Curtea de Argeș’, koju je osnovao Njagoje Besaraba i obnovio vojvoda Radul, javljaju …, na primer, pored ktitora Njagoja, Radula i Vladislava i slike srpskog kneza Lazara i njegove supruge Milice, koji su veš vlaškom vojvodi Vladu I pomogli da sagradi crkvu u Vodici i Radu Besarabi da ukrasi onu u Tismani.” 645 Da li je to bila prosrpska propaganda u rumunskim zemljama? Razume se da nije. Filaret bi, da je znao, verovatno zamerio i despotu Stefanu Lazarevišu što je „vlaškom manastiru Vodici, a isto tako i Tismani (1407.), ne samo pismeno potvrdio dobra koja im je poklonio njegov otac, knez Lazar Hrebeljanoviš (13291389), veš je nastojao da njihov prinos poveša oslobaŤanjem od daţbina i intenzivnijim naseljavanjem Vlaha” 646 na prostoru Braniţeva. Nasuprot Filaretovom, iznosim mišljenje dobro obaveštenog Feliksa Kanica da „pojava vlaškog vojvode kao graditelja crkve u Srbiji ne mora da bude ništa neobiţno, utoliko pre što je osešanje nacionalne pripadnosti u srednjem veku bilo toliko slabije od osešanja verskog zajedništva da su vlaški plemiši sagradili nekoliko crkava ţak kod dalekog Trnova” gde je, moram reši, još uvek bilo potomaka onih Vlaha koji su na ţelu s Asenom, Petrom i Kalojanom digli ustanak protiv Vizantije 1186. godine, a „osim toga treba imati 643 Filaret ţesto pominje da su se Rumuni doseljavali, zidali i doziŤivali manastire na srpskoj zemlji, ali za Timoţku oblast se moţe reši da je postala srpska zemlja tek u vreme Kneţevine Srbije, nakon 1833. godine, a pre dolaska Turaka ta oblast je pripadala bugarskoj Vidinskoj despotovini, osim u vremenu od 1365. do 1369. godine kada su je Ugri bili zauzeli. Zato nema opravdanog razloga da Filaret Timoţku oblast naziva srpskom zemljom ukoliko govori o XIV i XV veku kada su manastiri koje pominje obnovljeni ili podignuti od strane vlaških vojvoda, jer je to sasvim sigurno bilo u vreme bugarske Vidinske despotovine, kojom je vladao Ioan/Ivan Stracimir oţenjen rumunskom princezom Anom, kao i u vreme turske vlasti nakon 1396. godine. 644 Ranko Jakovljeviš, op. cit., 97. 645 Feliks Kanic, Srbija : zemlja i stanovništvo, Druga knjiga, Beograd 1987 3 , 400401. 646 Feliks Kanic, Srbija : zemlja i stanovništvo, Druga knjiga, Beograd 1987 3 , 400401.
Od povlašenih Srba do vlaškog jezika 187 na umu da je oko 1501. Krajina već bila jako rumunizovana”, 647 kaţe u nastavku Kanic. Moţda je za Filareta „uţešše pomošne vojske na Kosovu, koju je caru Lazaru poslao moldavski vojvoda Petar Masutin” (Petar IV Mušatin oţenjen „despotovnom” Jelenom Brankoviš – S. G.), 648 a koja je ovekoveţena „jednom, naţalost slabo oţuvanom freskom na juţnom zidu crkve u Lopušnji”, 649 koju je Kanic u drugoj polovini XIX veka još mogao razaznati, samo prorumunska srednjovekovna propaganda. Filaret ništa ne zaboravlja da navede, onako znalaţki zasoljeno i zabibereno, na štetu rumunskog naroda, ali še mu srpske patriote – parafraziram Tihomira ĐorŤeviša – danas silno zameriti zašto, pored Rumuna, koji dolaze iz Rumunije, nije imenom pomenuo i povlašene Srbe, koje pominju mnogi srpski pisci, i koje je trebalo (dez)asimilacijom vratiti srpskom rodu. Ti nazovi povlašeni Srbi su zapravo bili temelj „opravdanog” posrbljavanja Rumuna (Vlaha) uz pomoš srpske vojske, administracije, škole i crkve. Filaret nastavlja kritiţkim tonom i kaţe da je Srbulje „rumunska propaganda istisla iz crkve” i da je „utrapila svoje vlaške knjige, širilicom peţatane”, kao što je proturila „po crkvama svoje popove, a po manastirima svoje kaluŤere, koji su na zadatku rumuniziranja revnosno i briţljivo radili”. Pa zar Rumune da rumuniziraju – pitam se kako? Kako im je to samo uspevalo – da se moţda magijom nisu okoristili jer je to Rumunima, pardon, Vlasima, kaţu, uroŤeno. Rumunska propaganda je takoŤe po selima imala „svoje uţitelje, koji su … znali još i krojaţki rad, za širenje forme rumunskog odela” i crtaţe „za slikanje svetaca u veoma nezgrapnom izrazu”, kaţe Filaret. Po njegovom mišljenju, „ni docnije Rumuni iz preko Dunava, nisu stojali skrštenih ruku”, pa nastavlja da je opravku izgorele Vratne 1804. godine izvršio „Vlah iz Rumunije (valjda Rumun iz Rumunije – S. G.), udovi sveštenik Jon Tejkuljica … a svoju familiju naselio u Jabukovcu”, i to nije sve, jer i „knez Miloš, za vreme prve svoje vlade, 647 Feliks Kanic, Srbija : zemlja i stanovništvo, Druga knjiga, Beograd 1987 3 , 400401. 648 http://www.poreklo.rs/2012/08/28/veze-srpskih-i-rumunskih-vladarskihporodica/ petar-iv-rares/ 649 Feliks Kanic, Srbija : zemlja i stanovništvo, Druga knjiga, Beograd 1987 3 , 400401.
Page 1 and 2: POVLAŠAVANJE SRBA ILI POSRBLJAVANJ
Page 3 and 4: Od povlašenih Srba do vlaškog jez
Page 35: Od povlašenih Srba do vlaškog jez
Page 87 and 88:
Od povlašenih Srba do vlaškog jez
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
Page 217 and 218:
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233:
show all

Povlašivanje Srba ili posrbljivanje Rumuna (Vlaha) istočne Srbije

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?