Topsrbija br38

Tršić - vekovni čuvar Srpske
Vukova spomen kuća u Tršiću
Miroslav Terzić, istoričar i kustos Muzeja
Najpoznatije selo u Srbiji - Tršić,
jedinstven je etno kompleks posvećen
jeziku, pismu, a pre svega
čoveku, reformatoru, filologu, sakupljaču
sveukupnog narodnog stvaralaštva, koji
je objavio narodne umotvorine, epske pesme,
napisao prvi „Srpski riječnik“ (1818)
- Vuku Karadžiću.
Ovaj muzej na otvorenom je imitacija
srpskog sela iz XIX veka, podignut 1987.
godine, na 200. godišnjicu rođenja Vuka
Karadžića. Sa 35 drvenih kućica, među
kojima je: Dositejev muzej, Muzejska
postavka Vukovih sabora, Muzej jezika
i pisma, Galerija, Kaligrafska radionica,
Gostinska kuća, Spomen dom seoskom
učitelju, vajati u kojima su radionice sa
54
starim zanatima, Vukova spomen škola,
kao i Crkva svetog Arhangela Mihaila,
sve što je selo u tom periodu imalo, ima
i danas.
Na stogodišnjicu Vukove smrti, 1964.
godine, izgrađeno je Saborište, centralno
mesto održavanja Vukovog sabora, najdugovečnije
kulturne manifestacije u Srbiji.
Najmasovniji je održan na stogodišnjicu
od Vukovog rođenja (1987) kojem je prisustvovalo
10.000 posetilaca iz čitave Jugoslavije.
Od 1972. održava se i Đački Vukov
sabor, posvećen stvaralaštvu mladih.
U okviru kompleksa izdvaja se Vukovo
imanje i Vukova spomen kuća, do koje
se stiže stazom uz rečicu Žeraviju. Centralno
mesto ima odeljenje sa otvorenim
Mesto održavanja brojnih kulturnih manifestacija
ognjištem, i predmetima, kao što su gusle,
sto, krevet, klupa, ikone, Vukov portret
autora Pavela Đurkovića.
O tome neumorno govori i istinu pronosi
Miroslav Terzić, istoričar i kustos Muzeja
jezika i pisma.
Po njegovim rečima, prvu kuću je podigao
Vukov deda Joksim, koji je sa Durmitora,
iz sela Pećnice, opština Šavnik, „iz
kojeg potiču svi Karadžići koji na ovom
svetu postoje“, došao u Tršić. U njoj se
rodilo dete i dobilo ime Vuk. Budući radoznao
i bistar mladić, pohađao je prvu
lozničku privatnu školu, koju je zbog bolesti
prekinuo, a dalje školovanje nastavio
u manastiru Tronoši, 4 km hoda od Tršića,
preko brda. Tamo je više čuvao stoku
a manje učio, pa je i to prekinuo, a za Gimnaziju
u Sremskim Karlovcima je bio
prestar... Sve to ga nije sprečilo da bude
proglašen najznačajnijom ličnošću srpske
pisane reči.
U vreme Prvog ustanka desetak puta su
Turci palili kuću, poslednji put 1813., kada
je Ustanak propao. U to vreme Vuk je bio
u Kladovu, radio na mestu upravnika carinarnice,
i po propasti Ustanka otišao je
u Beč, gde je živeo do smrti (1864). Iako
je dolazio u Srbiji, u svoje selo došao je
samo šest puta, i to sve u starosti, od 60-te
godine pa nadalje, mada je često svojim
rođacima na selu slao novac, da pokose
travu i brinu o voću.
I sve dok je Vuk bio živ znao se red.
Kada je umro, njegov sin Dimitrije je rasprodao
svu imovinu, i u Tršiću i u Loznici.
Kućno imanje je prodao čoveku po
imenu Petar Đukanović. On čak nije ni
bio Tršićanin, i imanje je dalje prodao Pe-