Sepedi - Department of Water Affairs and Forestry

OLIFANTS RIVER WATER RESOURCES DEVELOPMENT PROJECT (ORWRDP)
ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT SUMMARY OF THE DRAFT ENVIRONMENTAL IMPACT REPORT
4.2 Go dirišwa ga meetse
Go na le ditlhokego tše diswa tšeo di golago ka lebelo tša meetse bakeng sa go thekga badiriši ba meepo,
intaseteri le ba ka magaeng lefelong le. Meepo le palo ya baagi yeo e oketšegago ganyenyane-ganyenyane di
tla nyaka koketšego e bonagalago ya meetse nakong e tlago.
Dikarolo tše dikgolo tša go dirišwa ga meetse lefelong le di akaretša go nošetša, meepo, meetse bakeng sa
dinyakwa tša motheo tša batho le tša
ekholotši (“Letanka” – bona
Seswantšho 5), meetse a ka lapeng,
gotee le go fetišetšwa ga meetse
Toropong ya Polokwane. Badiriši ba
meetse a go nošetša ba akaretša tirišo
e kgolo ya meetse go Olifants WMA
eupša ga ba a letelwa gore ba gole ka
baka la theko e phagamego ya go
šireletša meetse a oketšegilego.
Ditšhaba tše dintši di swanetše go
ithekga ka meetse ao a hwetšwago
dipetseng, didibeng tše epilwego ka
matsogo le meedi, mo kabo ya meetse
gantši e ka se bolelwego e sa le pele le
boleng bja meetse bo belaetšago. Ka
baka la seo, go kopanwa le mathata a
tša maphelo ao a tswalanego le boleng
bo fokolago bja meetse lefelong le leo
go dirwago nyakišišo.
Tekatekanyo
Maikarabelo Maikarabelo a Lekgotla la
a naga
Bolaodi ba Meetsi
4.3 Maswao a selegae le a ekonomi ya selegae
10
Tekanyo ya bong le Boikemelo - Reserve
Ge meetse a naga ka moka a ka tšhelwa ka gare ga kgamelo
(bucket), Reserve, ke meetsi a o a swanetšego go tlogelwa ka gare
ga kgamelo go šomiswa go dinyakwa tsa batho le tša tlhago
Dinyakwa tše dingwe tseo di dumeletšwego mo
boemong bja ditekatekanyo tšeo di
dumeletswego; mogola go tšhomoso ya
dinyakwa tša setšhaba le dinyakwa tša naga
Maitlamo a boditšhabatšhaba, tšweletšo ya
methapo ya meetsi, tšhomišo ya kamoso, etc.
Tokelo ye tee
Dinyakwa tša batho
ya goba le
meetše meetše go
Molao wa
Dinyakwa tša naga
Meetsi wa
Naga
CBDM ya Sekhukhune ke selete seo se tshedišwago mahlo kudu ka tša ekonomi Profenseng ya Limpopo.
Batho ba fetago 75% ba hwetša ka tlase R 12,000 ka ngwaga, e bile go feta 75% ya baagi bao ba agago
ekonomi ga ba šome. Mo e ka bago 30% ya baagi ga ba na thuto ya motheo, malapa a ka tlase ga 40% a na le
megala gomme 60% ba na le mohlagase. Palo e fetago 70% ya baagi ba diriša dintlwana tša mekoti tšeo di sa
fihlelelego boemo bja ditirelo tša RDP, ka gona, tšeo di baka dikotsi tša maphelo. Tiragalo ya HIV/AIDS e
phagame.
Mehuta e megolo ya tirišo ya naga seleteng se e akaretša, setšhaba, meepo, thekišo ya temo, go dula le
magora ao a šireleditšwego. Bonyenyane 35% ya selete sa naga ya Sekhukhune ke naga ya setšhaba, yeo e
lego ya baagi bao ba diilago, bao maphelo a bona a ithekgilego ka go lema le go dirišwa ga dithušo tša tlhago.
Lega go le bjalo, go na le kgonagalo e botse ya boeti bja tša diphedi dikarolong tša dithaba tšeo di sa šitišwego
selete.
Mafelo a mangwe a humile ka dithušo tša akhaelotši le tša setšo.
4.4 Maswao ao a lego ka sebopego seo se lego gabedi
Seswantsho 5.1 Go hlalosa Reserve. Seswantšho se se bontšha
le ka moo Kgoro abago meetse ka gona. Reserve e ka godimo
lenaneong la kabo ya meetse.
Lefelo le, leo e lego karolo ya Moago wa Sethokgwa se Tukago, e humile ka mo go feteletšego ka dithušo tša
diminerale. Noka ya Olifants e nale neteweke e tiilego ya dinoka tša meedi le melapo yeo e tsenago go yona. E
kile ya ba noka e tšwelago pele yeo e elago ka matla, eupša gona bjale ke noka yeo e tšwelago pele ka go
nanya, yeo ka dinako tše dingwe, e emišago go ela. Seswaro se senyenyane sa Steelpoort se na le Noka ya
Steelpoort, le meedi e tšwelago pele, Dinoka tša Klip, Dwars, Waterval le Spekboom. Noka ya Steelpoort e ela
go leba bohlaba-lebowa ka sefero ka gare ga mmotwana gore e kopane le Noka ya Olifants.
Go tia ga meetse a lego mmung ke boemo bjo phagamego go Olifants WMA, gaešita le ge ayone e
phagamego, floraite le naetreite di hwetšwa mafelong a mangwe. Kgonagalo ya go dirišwa mo go oketšegilego
ga meetse go lemogilwe dikarolong tša projeke, gagolo bakeng sa merero ya ka gae le go nošetšwa ga
tšhengwana ya dijo.
Letamo la Olifants le na le lefelo la bohlokwa la go fetola ga ekholotši mo go kopanago dilete tše nne tša
tlelaemete ya diphedi. Lefelo la go ba ga Tlhago ga Dimela la ga Sekhukhune moeding wa Steelpoort ke
mohuta wa moswananoši wa Sethokgwa sa dithaba, o nago le mehuta e fapanego ya dimela tša tlhago tše