Sepedi - Department of Water Affairs and Forestry

OLIFANTS RIVER WATER RESOURCES DEVELOPMENT PROJECT (ORWRDP)
ENVIRONMENTAL IMPACT ASSESSMENT SUMMARY OF THE DRAFT ENVIRONMENTAL IMPACT REPORT
2. SEBOPEGO SA TEKANYETŠO YA TIKOLOGO
Tekanyetšo ya tikologo e dirwa ka tlase ga kgopolo ya go ya go ile yeo e elago hloko ditekanyo tša tikologo tša
ekholotši, selegae le tša ekonomi (Bona Seswantšho 2); go lemoga dilo tša boditšhaba-tšhaba; dinyakwa tša
molaotheo tša ditšhaba-tšhaba; le sebopego sa kakaretšo seo se
filwego ke Komiti ya Lefase ya Matamo.
Komiti ya Lefase ya Matamo e boeleditše go šomišwa ga matamo
a magolo gomme ya lemoga dilo tšeo di tlago pele tša maano tše
šupa bakeng sa go tšea sephetho go lekotšwe maemo ka moka.
Se se ile sa bopa karolo ya sebopego sa tekanyetso bakeng sa
EIA ye, ka tsela e latelago:
• Go hwetša kamogelo ya setšhaba: Go tšea karolo ga
setšhaba mo go kwagalago go bopile karolo ya dikgetho tša
go lebeledišiša bakeng sa projeke yeo e šišintšwego, le
bakeng sa EIA, nakong yeo dipono tša karolo e kgolo ya beng
ba dišere ba maemo a mo gae, a selete, a profense le a
setšhaba di ilego tša tlišwa bakeng sa go šikarwa
ditšhišinyong. Go tlaleletša mo, Kgoro e ile ya šomiša batšea
karolo ba mmalwa mesepelong ya poledišano, go akaretša go
boledišana le dinaga tšeo e lego baagišani.
• Go ikemišetša ka tekanyetšo ya dikgetho tše kwagalago, bjale
ka ge go dirilwe nywaga-someng e fetilego (ka go dira
dithulaganyo mo gontši) e bile go dirilwe nakong ya mogato
wa go lebeledišiša pele ga EIA.
• Go phethagatša mehola go tšwa matamong a mantši ao a
šetšego a le gona, bjalo ka ge go dirwa ka go aga lebota la Letamo la Flag Boshielo.
• Go boloka dinoka le go phela ga tšona go ya go ile bjalo ka ‘dientšene’ tša bophelo bja polanete.
Kgonagalo ya go amega ga dinoka le ditekanyo bakeng sa go phema goba go fokotša go amega go bopile
karolo ya EIA.
• Go lemoga go swanelega le go abelana mehola. Mehola ya projeke, go akaretša mehola yeo e tla amago
batho ka go lebanya, ke karolo ya bohlokwa ya ORWRDP e bile go ile gwa bolelwa ka yona go Tekanyetšo
ya go Amega ya Selegae nakong ya mosepelo wa EIA Kgoro gape e nale Sehlopha sa Mošomo bakeng
sa thuo ya naga yeo e šomago ka go lebanya le ditho tšeo di amegago.
• Go kgonthišetša go dumelelana. Ka ntle le go swara dikabo tša Molaotheo tša Repabliki ya Afrika Borwa
gotee le molao wo o bušago ditiragalo tša yona, Kgoro ya Ditaba tša Meetse le Dithokgwa bjalo ka
moemedi wa tšwetšopele ya ORWRDP, le bao e šomago le bona, e tla tlangwa ke dikabo tša peakanyo ya
taolo ya tikologo [environmental management plan (EMP)] bakeng sa go fetišetša tšeo di utolotšwego go
EIA gore e be ditiro tšeo di ka lekanyetšwago.
• Go abelana dinoka bakeng sa khutšo, tšwetšopele le tšhireletšego. Kgoro ya Ditaba tša Meetse le
Dithokgwa, ka Mmušo wa Repabliki ya Afrika Borwa, ke mosaeno wa ditumelelano tše fapa-fapanego tša
boditšhaba-tšhaba go dithuto tše abelanwego tša meetse le dinoka tše fetago mellwane. Sehlopha sa
Mošomo sa Kgoro se ineetšego se netefatša tirišano le baagišani ba Afrika Borwa (ka gare le ka ntle ga
mellwane ya ORWRDP).
3. TLHALOSO YA SEBOPEGO SA PROJEKE E ŠIŠINTŠWEGO
Beng ba dišere ba bantši ba ile ba ngongorega ka lefelo la Letamo leo le šišintšwego le leswa la De Hoop, e
lego gore, ke ka baka la eng go kgethilwe Noka ya Steelpoort e sego, ka mohlala, Jane Furse goba Burgersfort
goba kgauswi le Rooipoort Nokeng ya Olifants.
Ke feela ka morago ga go lekanyetšwa ga tshedimošo ya setheginiki, ya ekonomi le ya tikologo nakong ya
nako ya go lebedišiša mo e lego gore letamo le šišintšwego la De Hoop le ile la kgethwa bjalo ka kgetho yeo e
swanelegago.
Selo sa bohlokwa seo se swanetšego go gopolwa ke gore letamo le ka agwa feela nokeng yeo e nago le
meetse a lekanego gore a ka tlatša letamo le moo go nago le meboto e mebedi ka mahlakoreng ka moka a
noka magareng ga moo go tla agwago lebota la letamo. Letamo le ka agwa feela mo ditshenyagalelo tša
letamo di tla lokafatšago tekanyo ya meetse ao le ka a rwalago. Go swanetše go elwe hloko gape go amega
(mo go lokilego le mo go sa lokago) ga letamo ditsheng tše fapanego.
2
Kgolo ya
konomi
Tekatekanyo
ya leago
Boikemelo
Potego
ya tlhago
Seswantšho 2. Ditekanyo tše
tswalanago le go ya go ile. Gore selo se
itšego se dule go ya go ile, se swanetše
go ba le mehola ya ekonomi, e
swanetše go leka-lekana gore go holega
mang (teka-tekano ya selegae) e bile ga
se a swanela go senya tikologo
(bothakga bja tikologo).