Download

5 Conclusies en aanbevelingen
1. Wij vonden dat niet-westerse allochtone patiënten significant vaker worden
heropgenomen en significant vaker langer in het ziekenhuis liggen dan verwacht kon
worden op grond van de leeftijd, diagnose en behandeling. De gevonden verschillen
ten op zichte van de autochtone bevolking liggen in de grootte-orde van 10% en zijn
consistent. Deze bevindingen kunnen wijzen op verhoogde patiëntveiligheidsrisico’s
voor niet-westerse allochtonen in de Nederlandse ziekenhuiszorg. Dit is in
overeenstemming met buitenlandse studies (Miller 2003, Romano 2003, Coffey
2005, Flores 2006, Chang 2008). Heropname en verlengde ligduur zijn echter geen
directe maten voor patiëntveiligheid. Het zou bijvoorbeeld ook zo kunnen zijn dat
een langere ligduur passend is voor allochtone patiënten, omdat de zorg complexer
is o.a. als gevolg van taal- en communicatieproblemen.
2. De verhoogde risico’s op heropname en verlengde ligduur voor allochtone patiënten
konden deels, maar niet geheel worden toegeschreven aan verschillen in
sociaaleconomische status. Andere factoren dan sociaaleconomische status spelen
dus ook een belangrijke rol.
3. Het risico lijkt onder Surinamers en Antillianen meer verhoogd dan onder patiënten
van Turkse of Marokkaanse herkomst. Dit sluit aan bij het gegeven van grote
diversiteit tussen etnische groepen. Bij de interpretatie van de cijfers over
verschillen tussen etnische groepen kan het een probleem zijn dat de Turkse en
Marokkaanse groepen als geheel jonger zijn dan de Surinaamse, Antilliaanse en
autochtone Nederlanders. De kleine aantallen in de oudere leeftijdsgroepen zijn
mogelijk een verklaring voor het feit dat de risico’s in de Turkse en Marokkaanse
groepen niet significant verschilden van de autochtone bevolking.
4. Wij vonden 3 mogelijke mechanismen die een verhoogd risico op
patiëntveiligheidsincidenten bij patiënten van allochtone herkomst plausibel maken:
een niet-passende reactie op lage Nederlandse taalvaardigheid of genetische
kenmerken, misverstanden als gevolg van verschillen in ziektepercepties en
verwachtingen van de zorg, en niet-passende zorg als gevolg van vooroordelen. Bij
taalproblemen hebben patienten een voorkeur voor een formele tolk. Patiënten zijn
niet altijd op de hoogte van het feit dat zij in Nederland zonder kosten recht hebben
op een formele tolk.
5. Voor de populatie van auto- en allochtone patiënten als geheel was ook lage
sociaaleconomische positie geassocieerd met een hogere kans op heropname en
verlengde ligduur. De hogere kansen konden niet worden toegeschreven aan
verschillen in etnische herkomst. Ook hier geldt dat deze resultaten kunnen wijzen
op minder patiëntveiligheid, of juist op passende zorg omdat een patiënt met een
lage sociaaleconomische status bijvoorbeeld minder snel kan worden ontslagen door
minder goede opvang thuis. Het is belangrijk in vervolgonderzoek naar verschillen
in patiëntveiligheidsrisico’s tussen groepen in de bevolking ook sociaaleconomische
status, bijv. op basis van postcode, mee te nemen.
Dit onderzoek kent een aantal beperkingen. Etnische herkomst van patiënten is bepaald
door koppeling met het GBA. We weten niet precies hoe goed die koppeling is; juist
voor allochtone groepen zou die minder goed kunnen zijn (Nielen 2007; Volkers 2007).
27