06.01.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

پروف.‏ در.‏ ئالىمجان ئىنايهت / بىر مهدەنىيهت هاۋزىسى شهرقىي تۈركىستان<br />

بهرگهن مىللىي قوزغىلاڭ نهتىجىسىدە،‏ ١٩٣٣ يىل ١١ ئاينىڭ ١٢ كۈنى قۇرۇلغان<br />

بولۇپ،‏ خوجىنىياز هاجى جۇمهۇر رەئىسى ئىدى.‏ ١٩٣٤ يىلى رۇس خىتاي قوشۇنى<br />

بىرلىكته هۇجۇم قىلىپ،‏ بۇ دۆلهتنى ئاغدۇرۇپ تاشلىدى.‏<br />

شهرقىي تۈركىستان جۇمهۇرىيىتى:‏ بۇ دۆلهت ١٩٤٤ يىل ١١ ئاينىڭ ١٢ <br />

كۈنى قۇرۇلغان بولۇپ،‏ ئهلىخان تۆرە جۇمهۇر رەئىسى ئىدى.‏ بۇ جۇمهۇرىيهتمۇ ١٩٤٩ <br />

يىلى خىتاي كوممۇنىستلىرىنىڭ شهرقىي تۈركىستاننى ئىشغال قىلىشى بىلهن<br />

تارىخ سههنىسىدىن ئۆچۈرۈپ تاشلاندى.‏<br />

بۈگۈنكى ‏”تۈركىستان مهسىلىسى“‏ دەپ ئاتالغان مهسىله خىتايلارنىڭ ١٩ <br />

ئهسىردە بۇ رايوننى ئىشغال قىلىۋېلىشى بىلهن تهڭ ئوتتۇرىغا چىققان بولۇپ،‏<br />

مىللهتچى خىتاي ‏(گومىنداڭ)‏ ۋە كوممۇنىست خىتاي هاكىمىيىتى مهزگىللىرىدە<br />

تېخىمۇ ئۇلغىيىپ،‏ بهكمۇ چىگىشلىشىپ كهتتى.‏<br />

. ٤ شهرقىي تۈركىستان خىتاي زېمىنىمۇ؟<br />

خىتايلار:‏ ‏«شىنجاڭ ‏(شهرقىي تۈركىستان)‏ ئهزەلدىن خىتاي زېمىنىدۇر»‏ دېگهن<br />

جۈملىنى ئۆزلىرىنىڭ شهرقىي تۈركىستاننى بېسىۋېلىشىنىڭ سهۋەبى قىلىپ<br />

كۆرسهتمهكته.‏ خىتايلارنىڭ شهرقىي تۈركىستانغا قهدەم قويۇشى خهن سۇلالىسى<br />

دەۋرىدە باشلانغان بولسىمۇ،‏ بۇ تامامهن يىپهك يولىنىڭ ئامانلىقىنى قوغداش<br />

مهقسىتىدە بولغانىدى.‏ خىتايلار بۈگۈن ئۇ دەۋرنىڭ مهركهزگه قاراشلىق ئىدارىي<br />

تهشكىلاتلىرى سۈپىتىدە تونۇشتۇرماقچى بولغان ئورگانلار ئهسلىدە يىپهك يولى<br />

ئۈستىگه قۇرۇلغان ئامانلىق پۇنكىتلىرىدىن باشقا نهرسه ئهمهس ئىدى.‏ ٧٥١ يىلى<br />

يۈز بهرگهن تالاس ئۇرۇشىدىن كېيىن،‏ خىتايلار بۇ تۇپراقلارغا مىڭ يىلغىچه يېقىن<br />

يولىمىدى . ٢ شۇڭا خىتايلارنىڭ:‏ ‏«شهرقىي تۈركىستان ئهزەلدىن خىتاي زېمىنىدۇر»‏<br />

دېيىشكه قىلچه ههققى يوق.‏<br />

خىتايلارنىڭ شهرقىي تۈركىستاننى ‏”شىنجاڭ“‏ دەپ ئاتىشى ۋە خىتايلارنىڭ<br />

١٩٤٠ يىلىدىن ١٩٥٠ يىلىغىچه بولغان ئارىلىقتا شهرقىي تۈركىستاندىكى<br />

ئومۇمىي نوپۇسى بۇ زېمىننىڭ ئهزەلدىن خىتاي زېمىنى ئهمهسلىكىنى ئىسپاتلاپ<br />

بهرمهكته.‏<br />

17

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!