06.01.2015 Views

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

dogu-turkistan-sempozyumu

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ئههمهد ئهمىن داغ ‏(تاغ)‏ / شهرقىي تۈركىستان مهسىلىسىنىڭ ههل قىلىنىشىدا تۈركىيه ۋە ئىسلام دۇنياسى<br />

خىتايغا قايتۇرۇپ بېرىلىشىدىن ئهنسىرىگهن مىڭلارچه ئۇيغۇر تالىب پاكىستاندىن<br />

قاچتى ۋە كۆپىنچىسى ئىران ئارقىلىق تۈركىيهگه ياكى ئهرەب دۆلهتلىرىگه<br />

بېرىۋالدى.‏<br />

٢) رېئالىست پوزىتسىيه:‏ ئىسلام دۇنياسىدىكى ئۇيغۇر سىياسهتلىرىدە<br />

ئىككىنچى كاتېگورىيهنى تهشكىل قىلىدىغىنى رېئالىست پوزىتسىيه بولۇپ،‏<br />

خىتاينىڭ كۈنسېرى ئېشىپ بېرىۋاتقان كۈچىنىڭ باشقىچه سىياسهتكه رۇخسهت<br />

بهرمهيدىغانلىقىنى كۆرۈپ يهتكهن ياكى ئۆزلىرىنى بۇنداق بىر مهسىلىگه<br />

مۇناسىۋەتسىز دەپ قاراپ،‏ شهرقىي تۈركىستان مهسىلىسىگه بېيجىڭ هۆكۈمىتىنىڭ<br />

كۆزى بىلهن قارايدىغان دۆلهتلهر تۇتۇۋاتقان پوزىتسىيىسىنى كۆرسىتىدۇ.‏<br />

بۇلاردىن بىرى هېسابلىنىدىغان مىسىر هۆكۈمىتى مىڭلارچه ئۇيغۇر<br />

ئوقۇغۇچىنىڭ ئۆز دۆلىتىدە ئوقۇۋاتقانلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ،‏ دۇنيادا بۇنداق بىر<br />

مهسىلىدىن خهۋىرى يوقتهك پوزىتسىيه تۇتماقتا.‏ ئۇندىن باشقا،‏ هىندونوزىيه<br />

ۋە مالايسىيه قاتارلىق دۆلهتلهرمۇ خىتاينىڭ بىۋاسىته تهسىر دائىرىسى ئىچىدە<br />

بولۇشى تۈپهيلىدىن،‏ شهرقىي تۈركىستان مهسىلىسىگه خىتاينىڭ مۇتلهق<br />

كۈچىنى ئهمهلىي چىقىش قىلغان هالدا ههل قىلىنىشى كېرەكلىكىنى ئىلگىرى<br />

سۈرمهكته.‏<br />

( ٣ ئىدېئالىست پوزىتسىيه:‏ ئۈچىنچى كاتېگورىيه بولسا،‏ ئىدېئالىستلارنىڭ<br />

سىياسىي بهس مۇنازىرىلىرىدىن ئىبارەت.‏ بولۇپمۇ چهتئهلدىكىلهر ئۈنۈملۈك<br />

پائالىيهت يۈرگۈزەلهيدىغان ۋە ئۇيغۇر داۋاسىدا چوڭ قوللاپ قۇۋۋەتلهشكه<br />

ئېرىشهلهيدىغان دۆلهتلهردىكى ئومۇمىي پوزىتسىيهنى ئىپادىلهپ بېرىدۇ.‏ بۇلاردىن<br />

سهئۇدىي ئهرەبىستان ۋە تۈركىيهگه ئوخشاش دۆلهتلهر ئۇيغۇر داۋاسىغا ئىسلامىي<br />

ياكى تارىخىي سهۋەبلهردىن ئىگه چىقماقتا ۋە شهرقىي تۈركىستان داۋاسىنى<br />

‏(مۇستهقىللىقنىمۇ ئۆز ئىچىگ ئالغان هالدا)‏ هازىرقى خهلقئارالىق مۇۋازىنهتنىڭمۇ<br />

نېرىسىدا ههل قىلىشقا تهييار تۇرماقتا.‏ بۇ دۆلهتلهردە ئۇيغۇرلارنىڭ كىتاب <br />

ماتېرىيال نهشر قىلىش،‏ شهرقىي تۈركىستاندىكى ههق دەپسهندىچىلىكلىرىنى<br />

ئاڭلىتىش قاتارلىق ئىجتىمائىي پائالىيهتلىرى بىمالال يۈرگۈزۈلمهكته.‏<br />

نهتىجه<br />

نهتىجىدە سوراشقا تېگىشلىك سوئال شۇكى،‏ تىلغا ئېلىنغان بۇ پهرقلىق<br />

235

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!