1 GRAIMÉAR GAEILGE na mBRÁITHRE CRÍOSTAÍ An ... - Scriobh.ie

151.21 I gcás comhfhocal is iondúil go mbraitheann cáilíocht gach consain ar an litriú atá inachuid féin den chomhfhocal. San alt seo léiríonn cló trom agus cló iodálach leithne aguscaoile, faoi seach, timpeall an nascphointe.ardeaspag, atitim, banchléireach, buan-mhíchumas, céadghin, clóscríbhinn, comhcheilg,corrmhéar, croscheistiú, déphósadh, dobhriathar, fiarsceabha, fodhlí, iarmhír, idirghuí,inghlactha, lámhleabhar, leaschigire, leas-phríomhchigire, neamhchiontach, neamhspleách,ollphéist.1.22 Ach más péire de na litreacha d, l, n, s, t atá ag teacht le chéile sa chomhfhocal is ícáilíocht an dara litir cáilíocht an ghrúpa: an-deas, bantiarna, cionsiocair, ceanntréan,indáilte, intuigthe.Is minic a chuireann túslitir focail isteach ar cháilíocht an chonsain atá ag deireadh an fhocail roimhe, ach níl aon chur síossa leabhar seo air sin, cé go bhfuil corrshampla de sna liostaí a leanas.NA CONSAIN1.23 Is iondúil gur consan simplí (i.e. aon fhuaim amháin) a bhíonn á léiriú ag gach ceannde na grúpaí seo a leanas: ll, nn, rr; dt; bh, ch, dh, gh, mh, ph, sh, th; bth, cth, gth, mth, pth,rth; thl, thm, thn, thr, ths; thbh, thch, thdh, thgh, thmh, thph; mhph; shl, shn, shr; msh, rsh,rrsh.Agus mar an gcéanna i gcás na ngrúpaí seo a leanas: bp, bhf, gc, mb, mhf, gc, ng.1.24 Is consan simplí nd, ts i dtosach focail.Consan simplí fosta atá i ngrúpaí mar ch-ch (droch-chaint), d-d (grod-díolaim), l-l(béal-láidir), n-n (ár maoin-ne), r-r (gearr-rás), s-s (mo chos-sa), th-th (gnáth-thuarastal),mh-bh (Príomh-Bhreitheamh), mh-mh (leamh-mhachnamh).1.25 Is gnách gur consan simplí atá sna grúpaí seo a leanas i dtáscach fáistineach nambriathra agus sa choinníollach: bf, bhf, cf, chf, df, gf, lf, mf, mhf, nf, pf, rf, sf, tf, thf:scuabfaimid, scríobhfainn.1.26 Is iondúil, áfach, f a fhuaimniú mar chonsan ann féin sa saorbhriathar agus sa darapearsa uatha den choinníollach: molfar, mholfá, bhuailfí, ach níl sé mar sin i ngach canúint.1.27 Ní hionann fuaim do dt ná do bhf i dtosach agus i lár focail: d, v na fuaimeanna idtosach; t, f i lár an fhocail. Léiríonn cló trom gur consan simplí an grúpa.1.28 Seo achoimre ar na cásanna is coitianta ina bhfaightear na consain éagsúla mar aon lecorrleid faoina bhfuaimniú.Bíonn téada an ghutha ag crith le linn consan glórach a dhéanamh. Ní bhíonn le linn consan análach a dhéanamh.(i) p, b, m (glórach agus análach): leathan (Na bruasa a bhrú amach)