azınlıkça

mahkemede ana dilin kullanımı ve kamudaçalışma temel hak sayılacaktı; azınlıklarakendi kurumlarını kurmak ve işletmehakkı tanınacaktı; eğitimde her türlü kolaylıksağlanacaktı; her türlü kurum kurulabilecekti;din konusunda tam saygılıolunacaktı; bu maddelerde belirtilen haklarihlal edildiğinde Uluslararası AdaletDivanına başvurulacaktı.Bence en önemli ve tam olarak ihlaledilen madde son maddedir. Devletlerkarşı tarafta gördüğü kötü uygulamalarlailgili şikâyetleri bir “divana” başvurarakçözmeye çalışmak yerine azınlıkları rehinegibi kullanarak halletme yoluna gitti.Böyle bir uygulama hemen semere verenbir yol sayıldı; yani azınlıklar “araç” olarakgörüldü. Bu yol “pratik” ve pragmatikolabilir, ama bu uygulama en nihayetteazınlıkları – ve beni - “araca” dönüştürür.Tabii bu uygulama “vatandaşlık” anlayışınınkökünden reddi anlamını da taşır:İstanbul’da bazı kişileri bulunduracağız,Batı Trakya’da soydaşlarımız sorunlar yaşadığındada, benzer sorunları bu kişilereyaşatacağız. Karşı tarafta durum düzelirsebiz de buradakileri rahat ettireceğiz; oradakilersürünürse, biz de elde bulundurduklarımızısüründürürüz! Ben bu “karşılıklılık”anlayışını böyle algılıyorum; hepböyle de yaşadım.Oysa ben isterdim ki, yabancı bir ülkedeTürk soyundan olan insanlar acı çektiklerindebedelini vatandaşı olduğum ülkedeben ödemeyeyim. Zaten neden ödeyecekmişim?Ben bu ülkenin “eşit vatandaşı”değil miyim, böyle sayılmam hakkım değilmi? Atina’da cami varmış veya yokmuş,Gümülcine’de müftü seçilemiyormuş …böyle bir durum İstanbul’daki Hasan’ın veAhmet’in hayatını doğrudan etkilemiyorda Yorgo’nun hayatını etkiliyorsa “vatandaşlıktan”ve “eşitlikten” geriye ne kalıyor?Ve kâbus gibi bir soru: ya karşı taraf bir6/7 Eylül senaryosunu uygularsa ben neolacağım? “Geri gelin” demeden önce gerigeleceklerin statüsünü açıkça ve samimibir biçimde belirlemek gerek. Ben şahsenrehine rolünü üstlenmek istemiyorum.Son yıllarda azınlıklara gerçekten haklartanındı; bazı vakıf mallarının iadesi,“ Peki, ya Yunanistanbu konularda neyapıyor? Daha mıiyi orası, daha mıhakkaniyetli? İştebu soru da Ahmet’esorulmuyor, Yorgo’yasoruluyor! “Eşit” sayılaniki vatandaştanyalnız biri bu soruile karşı karşıya; vehesap ve bedel ödemedurumunda. Oda kendini bu sorunundoğal muhatabısaymaya başlayınca,cevap vermeye başlayınca“vatandaş”olmaktan çıkıyor;“öteki” oluyor.dini bazı serbestlikler gibi hoş girişimlerdirbunlar. Hakları ihlal eden hükümetlerle,hakları iade eden hükümetin farkınıtanımak gerek. Bu hakların cemaatedeğil “vatandaşlara” sağlanmasını tercihederdim. Bu cümlenin ne anlama geldiğinibelki başka bir yazıda açıklık kazandırırım.Ama bu sağlananların NasreddinHoca’nın bir hikâyesini hatırlattığını daekleyeyim. Hani, adamın biri “evde çoksıkışığız” şikâyetinde bulununca, eve köpeğide, eşeği de al, demesi, sonra da onlarıçıkar ve rahatla tavsiyesinde bulunmasıhikâyesini…Bu tür “bağışları”, başkaları nasıl algılıyorbilemem, ama ben bu hak iadelerinimilli gurur, övünme nedeni veya pazarlıkkonusu yapılmamasının gerektiğine inanıyorum.Bir hak ihlalinin düzeltilmesi“bağış” değildir ve bu alanda şükran duyulmasıda gerekmiyor.Peki, ya Yunanistan bu konularda neyapıyor? Daha mı iyi orası, daha mı hakkaniyetli?İşte bu soru da Ahmet’e sorulmuyor,Yorgo’ya soruluyor! “Eşit” sayılaniki vatandaştan yalnız biri bu soru ile karşıkarşıya; ve hesap ve bedel ödeme durumunda.O da kendini bu sorunun doğalmuhatabı saymaya başlayınca, cevapvermeye başlayınca “vatandaş” olmaktançıkıyor; “öteki” oluyor. Ve çıkıp gidiyorgenellikle. Geri dönmesi için ilk şart isebu soruya cevap verme durumunda kalmamasıdırsanıyorum.Söylediğim basit: Bir insanın bir ülkevatandaş duygusunu taşıması için o ülkedevatandaş olması gerekir. Eşitlik yoksavatandaşlık da yoktur. Vatandaşlık, moderniteile ortaya çıkmış çağdaş bir kavramdır;reaya olmak, Osmanlı dönemi anlamında“millet” veya cemaat olmak başkabir şeydir.Ben, kendi hesabıma, vatandaş olarakyaşamak istiyorum. Türkiye’den bütünüylekopmadımsa, bu yolda, benimle aynıgörüşte olan, bana tam destek veren insanlarınbulunmasındadır. Bu insanlar azınlıktaşu anda; benim gibi onlar da. Onlarvar diye umudumu tam kaybetmedim. Birgün gelecek vatandaş olacağım.Azınlıkça 13