Het vieren van vrijheid

Vooraf
Een bijzonder feest
Bevrijdingsdag is een bijzondere feestdag. We vieren het einde van de
bezetting en in het verlengde daarvan het einde van de Tweede
Wereldoorlog en de vrijheid waarin we leven. Het is een feestelijke en
gevarieerde dag. Met vlaggen, festivals, muziek, maar ook met tijd voor
bezinning en reflectie op vrijheid. Bij Bevrijdingsdag gaat het om een
duidelijk afgebakende gebeurtenis. Vrijheid is een veel ruimer en lastig
te definiëren begrip. Voor sommigen gaat het om de afwezigheid van
oorlog, voor anderen om de kans op ontplooiing. Voor sommigen is
vrijheid gerelateerd aan de rechtsstaat, anderen zien het eerder als een
culturele en maatschappelijke norm. Voor de één is het een recht, voor
de ander is het gedrag. Vrijheid is een ambivalent begrip, dat op veel
manieren invulling kan krijgen. Over de vraag wat de variëteit aan
begrippen en betekenissen van vrijheid voor Bevrijdingsdag betekent
gaat dit essay. We richten ons hier op de beantwoording van drie
vragen:
1. Wat vieren we op 5 mei?
2. En hoe ziet die viering er uit?
3. Hoe kan de viering passend blijven in een veranderende tijd,
met een toenemende druk op 5 mei?
Lijn brengen in vieren
Dit essay draait om de invulling van Bevrijdingsdag, van 5 mei dus.
Het Nationaal Comité 4 en 5 mei is zowel verantwoordelijk voor de
organisatie van de Nationale herdenking op 4 mei op De Dam in
Amsterdam als voor de coördinatie van de viering van Bevrijdingsdag
op 5 mei. Los van de inbreng van het Nationaal Comité is iedereen vrij
om in de viering zijn eigen richting te kiezen. Ook in die zin is 5 mei
een ‘vrije dag’. In de praktijk echter is de invulling die het Nationaal
Comité kiest vaak bepalend voor de wijze waarop in het land 5 mei
gevierd wordt. Voor een deel doordat het Nationaal Comité concrete
activiteiten organiseert, sommige voorafgaand aan de viering.
Bijvoorbeeld het aanbieden van lesmateriaal aan scholen en het
uitwerken van thema’s die benut kunnen worden voor lokale vieringen.
Het gaat dus om het organiseren van een aantal podia voor de viering
van 5 mei (voor een deel letterlijk), maar ook om het aanreiken van
6 Het vieren van vrijheid