Nevenfuncties programmamanager

Verandering in praktijk
In het essay dat voor u ligt doen wij verslag van een bijzonder veranderingsproces
bij de bestuursdienstadviseurs in een grote Nederlandse
gemeente, te vatten in de volgende eenvoudige vraag: ‘wat gebeurt er
als die adviseurs van de ene op de andere dag tot strateeg worden uitgeroepen?’
Het antwoord lijkt gemakkelijk. Om te beginnen zal de afdeling
het prettig vinden: het voelt als een promotie; eindelijk mag de afdeling
zich bezig houden met de strategische hoofdlijnen, met korte lijnen
naar het bestuur en het ambtelijk topmanagement. Voorwaar een spannende
omgeving met interessante vraagstukken en bovendien intellectuele
ruimte om daadwerkelijk tot verdieping van kennis en inzicht te
komen. Ook voor de omgeving is het interessant. De nieuwe strategische
afdeling gaat een al langer gevoeld en bekritiseerd tekort opvullen:
eindelijk is er een groep professionals in de organisatie die zich bezig
gaat houden met datgene wat in de hectiek van alledag voortdurend
verloren gaat: de lange termijn, de integrale blik, de uitgezette hoofdlijnen
en de politieke antenne. Op het eerste gezicht is iedereen tevreden:
organisatie, afdeling en individuele medewerkers hebben een belangrijke
stap gezet naar verdere professionalisering van hun organisatie.
En met zoveel steun en enthousiasme voor deze verandering valt van
het transitieproces niet veel moeilijks te verwachten.
Echter, de praktijk blijkt weerbarstiger te zijn. De ‘nieuwe strategen’ hebben
de nodige moeite om in de nieuwe rol hun draai te vinden. Hoofdlijnen
zijn mooi, maar waar zijn ze precies te vinden? En wie bepaalt ze
eigenlijk? De strategen merken bovendien dat het bewaken van de lange
termijn niet bepaald vanzelf gaat. Andere directies en afdelingen
hebben soms andere belangen en de strateeg moet zich – soms met
enige verbazing – een weg naar binnen vechten. En ook het politiek bestuur
staat lang niet altijd open voor de strategische adviezen. Strate-
2 Vormgeven aan inhoud