Startup Alaturka

İnsanları Yanıltan Başarı Hikayeleri
Peki şöyle bir soru akla gelebilir. Bütün başarı hikayeleri kabz denilen ruh halinden mi geçiyor.
Hayır, kabz hali genel bir durumdur ve piyasadaki bazı başarı hikayeleri kabz halinden
daha çok kısmet ve nasip yörüngeli olabilir. Kısmet faktörünü anlamayan pek çok girişimci
çok feci şekilde yanılabilmektedir.
Kısmet faktörüyle başarılı olmuş insanlar bir limana hiç bir zorlukla gelmeden direkt olarak
gemiye binen insanlara benziyorlar. Kabz haline maruz kalanlar da limana gelebilmek için
ormanları, dağları, bayırları aşmak zorunda kalanlar oluyor.
Kısmet aslında kismet olarak İngilizce’de de aynı anlamı olan bir kelime. Yalnız onlar bizim
kadar kullanmıyor bu kelimeyi. Kismet sözcüğünü Amerikalı’lardan ilk defa Brad
Pitt’in oynadığı The Curious Case of Benjamin Button filminde duymuştum. Orada Kader
konusunu işlerken direkt olarak ne anlama geldiğini söylüyordu. Onun dışında yedi yıllık
Amerikan serüvenimde hiç kimseden duymadım. Bizim kendi kültürümüzde ise Kader
Kısmet sözcükleri halkın en çok kullandığı kavramlardan.
Yine de başka tanımlamalarla da olsa insanlar her kültürde kısmet ve nasibin farkına
varıyorlar. Yalnız son zamanlarda girişimcilik ekosisteminde kısmeti farkına varmadan
ilginç bir şekilde tanımlayanlar da var. “Doğru zamanda doğru yerde” diyerek girişimcilik
seminerlerinde kendilerinin bir türlü şanslı olduğunu ifade eden girişimciler görürsünüz.
Halbuki kısmeti tanımladıklarının farkında değiller.
Aslında bakarsanız bütün her şey kısmet eksenlidir. Bizim burada kastettiğimiz kabz haline
maruz kalmadan limandan ayrılan doğuştan yetenekli kısmetli girişimcilerdir. Siz bunlara
ballı kaymaklı girişimciler de diyebilirsiniz. Bizim kültürümüzde Yürü Ya Kulum şeklinde
de tabir edilirler.
En tipik örneği Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’tür. Kabz halini yaşamadan ürünleri
hızlıca tutmuş, geliştirici, yatırımcı dertleri çok olmamış ilginç bir kısmet hikayesidir.
Zuckerberg’ün girişimcilik özelliklerine baktığınızda gerçekten de başlangıçta aldığı her
kararda isabetlilik görürsünüz. Sanki bir yerlerden daha önce öğrenmiş de ona göre karar
veriyor. Gerekli liyakati daha önceden ısmarlama olarak öğrenmiş gibi. Facebook’un
hikayesi bundan dolayı pek çok girişimcinin yanılmasına sebep olmuştur. İçinde kısmet
faktörünü hesap edemeyen girişimciler aynen onun gibi bir sosyal network yaparak köşeyi
dönebileceklerini sandılar. Dolayısıyla pek çok hayalperest ve şöhretperest girişimcinin
yanılıp batmasına sebep oldu. Aslında iyi de oldu, piyasadaki sahte kurnaz girişimcilerin
elenmesine vesile oldu.
Başka bir örnek te Steve Jobs’ın hikayesidir. Kendisi fakirlik gibi sorunlar yaşasa da San
Francisco’da iyi arkadaş çevresi olan birisiydi. Üvey annesinin yanında klasik Amerikan
evinde yaşıyordu. Külüstür de olsa arabası vardı. Amerikalı’ların fakirlik edebiyatı bizim
Anadolu’daki peynir ekmekle karınlarını doyuran insanların önüne geçmeyeceği için onun
hikayesi sizi sakın yanıltmasın.