klik hier - Haags Milieucentrum

voor insecten, met wilgen, eiken en berken
(veel insecten) en kastanjes, robinia,
taxus en hulst (weinig insecten) als
uitersten. Bij de keuze van de te planten
boomsoorten moet hiermee dus rekening
worden gehouden.
Een vlinder vriendelijke inrichting
werkt ook positief voor vogels. Een
belangrijk deel van het voedsel van bijvoorbeeld
mezen bestaat uit rupsen. De
aanwezigheid van waardplanten voor
rupsen, zoals grote brandnetel, pinksterbloem,
vuilboom, kruisbloemigen en distels,
kan dus gunstig werken.
Maaien en af voeren is niet altijd
gunstig voor het insectenleven, en wat
helemáál tot het verleden moet gaan
behoren is het afvoeren van dode bladeren.
’s Winters gewoon laten liggen
waar dat maar mogelijk is, of handmatig
vegen naar plaatsen waar het kan blijven
liggen.
Een ander aspect is de dichtheid aan
paden in groene gebieden. Uit Engels
onderzoek is gebleken dat merels in een
park met een hoge dichtheid een ander,
minder natuurlijk gedrag vertoonden
dan in een park met lage dichtheid. Dit
resulteerde niet alleen in minder merels
per hectare, maar ook in een verminderd
broedsucces. De merels brachten meer
tijd met waakzaamheid door, kwamen
minder ver van dekking waardoor ze een
kleiner deel van het park voor het zoeken
van voedsel benutten en waren in
het algemeen minder actief. Het zou dus
aanbeveling verdienen de Haagse groengebieden
eens door te lichten of hier en
daar het aantal paden niet verminderd
kan worden, overigens zonder afbreuk te
doen aan de recreatieve functie. Vooral
paden langs bosranden moeten eens
kritisch worden bekeken, want goede
overgangen van biotooptypen (struweelgazon)
zijn voor vogels van belang.
De huismus
De huismus is in aantal met de helft teruggelopen en kwam hierdoor in 2005 zelfs
op de Rode Lijst van bedreigde soorten terecht. De achteruitgang kan, kort door de
bocht, aan drie hoofdoorzaken worden toegeschreven: gebrek aan voedsel, aan
schuilgelegenheid en aan nestplaatsen. Alle drie zaken vereisen hun eigen aanpak.
Gebrek aan voedsel kan worden bestreden door rommelige hoekjes met graszaden
te laten staan en kruidenrijke bermen in te zaaien. Via ecologisch groenbeheer kan
de insectenstand worden verbeterd. Vroeger konden stadsmussen na de broedtijd
nog naar het buitengebied vliegen om daar te foerageren van gemorst graan e.d.
Nu kan dat vaak niet meer. Er gaan daarom steeds meer stemmen op om, ook buiten
de winter, rustig gedoseerd door te gaan met voeren in de tuin.
Schuilgelegenheid kan geschapen worden door stenen en houten schuttingen te
vervangen door heggen en hagen van bij voorkeur inlandse boomsoorten, door
aanplant van middelhoog groen en klimplanten.
Bij het bieden van nestgelegenheid lopen we tegen bepaalde regels van het Bouwbesluit
aan, die het afdichten van alle gaten groter dan één centimeter verplicht
stellen. Het vogelschroot dat standaard wordt aangebracht is ook een handicap. Dit
kan zonder problemen één pannenrij hoger worden aangebracht, wat precies de
nestgelegenheid schept die mussen nodig hebben.
Vogelbescherming Nederland (www.vogelbescherming.nl) lanceerde eerder dit jaar
de zgn. ‘vogelvide’: een voorziening aan de voet van het dak waar zowel het dak
als de mus voordeel bij heeft.
Nestkasten en -pannen voor huismussen zijn er in tal van variaties. Via de website
van de Haagse Vogelbescherming (www.haagsevogels.nl) kunt u zowel bouwtekeningen
van in eigen beheer ontworpen nestkastflats en -straten bestellen als kanten-klare
exemplaren.
Beheer
Met een goed beheer zijn we in Den
Haag het verst gevorderd, niet in de laatste
plaats dankzij de invloed van natuurorganisaties.
Zo horen excessen als bijvoorbeeld
grootschalige ingrepen in het
broedseizoen, dankzij de contacten die
de Haagse Vogelbescherming met de
Dienst Stadsbeheer heeft opgebouwd,
grotendeels tot het verleden. Maar dat
alles nog niet koek en ei is, bewijst het
artikel op blz. 14 van de vorige Branding!
Effectieve beheersmaatregelen zijn
onder meer het gefaseerd snoeien van
plantvakken (in plaats van grote aaneengesloten
vakken in hun geheel), een
aangepast maairegiem waarbij met name
een strook gras blijft staan tussen de
opgaande begroeiing en het gazon, het
verwerken van gesnoeid materiaal in het
plantsoen zelf (takkenhopen, houtrillen)
en afwisseling in leeftijd van bomen. En
vanzelfsprekend afzien van het gebruik
van chemische bestrijdingsmiddelen.
Wat bewoners kunnen doen
Tips voor het vogelvriendelijk inrichten
van de tuin zijn in ruime mate aanwezig
bij de Haagse Vogelbescherming
(zie website www.haagsevogels.nl). Op
de stadsvogelconferentie kwamen echter
ook minder bekende aspecten aan
de orde. Zo heeft het ecologisch inrichten
van tuinen en wijkgroen meer effect
als de hele wijk hierin betrokken wordt.
De winst zit hem dan vooral hierin dat
een min of meer aaneengesloten grote
ecologische oase kan ontstaan, die meer
vogelterritoria kan herbergen dan elk
groene tuinsnipper afzonderlijk.
Maar alle beetjes helpen. Plant bijvoorbeeld
een boom op kale pleinen en
tussen kantoorgebouwen.
Een straat met veel gevelgroen (geveltuinen
of klimplanten) kan als een groene
verbindingscorridor werken. En laat
het onkruid gewoon groeien op al die
hoekjes waar het toch niemand in de
weg staat.
Tot slot
Er blijken dus veel mogelijkheden te
zijn om stadsvogels te helpen. En die
moeten zowel gemeenten als de bouwwereld
als bewoners grijpen. Stadsvogels
zijn nu eenmaal stadsvogels omdat
ze op één of andere manier afhankelijk
zijn van de mens. Wij burgers hebben
dan ook daar de verantwoordelijkheid
voor.
Tom Loorij
Haagse Vogelbescherming
oktober-december branding 11