klik hier - Haags Milieucentrum

De meeuw als afvalscheider
Wat het komkommernieuws betreft was
het een gewone zomer, met als hoogtepunt
dat NOVA op 16 augustus meldde
dat Leiden overlast ondervindt van meeuwen.
Niet als een kort bericht, maar als
een volwaardig uitgewerkt nieuwsitem.
Het werd breed uitgemeten wat er aan
overlast van die meeuwen werd ervaren,
en wat er allemaal al geprobeerd
was. Maar het waren steeds tijdelijke
oplossingen, want de meeuwen blijken
te wennen aan verstoring, nep-roofvogels,
nep-schoten en wat er al niet meer
was uitgedacht. En nu, en daar ging het
item in NOVA naar toe, was het dan wel
tijd geworden om een ontheffing van de
Flora- en faunawet aan te vragen, want
“die beesten zijn beschermd, en we kunnen
nu eigenlijk niets meer doen”.
Degenen die zo’n simplistische oplossing
aandragen vergeten dat ver- of bejagen
geen effect heeft: als je ruimte
maakt wordt die direct weer ingevuld.
Overigens hebben niet alleen Leienaars
last van meeuwen. Ook bewoners
van de duurdere wijken in Den Haag
kunnen erover meepraten.
Hoe komen die vogels in de stad? In
Nova werd weer eens aangegeven dat de
vos daarvoor verantwoordelijk was: hij
had de meeuwen uit de duinen verdreven.
Maar dat is maar het halve verhaal.
De meeuwen zijn in de eerste plaats naar
de stad gekomen omdat, vanwege verscherpte
regelgeving, de buiten de stad
gelegen vuilnisbelten zijn afgedekt en
gesloten. De vrijwel onbeperkte voedselbron
voor meeuwen verdween daarmee.
Ze moesten dus harder gaan werken om
hun kostje bij elkaar te schrapen. En
dat doen ze door deze voedselbron eerder
in de keten aan te boren. Ze onderscheppen
het voedsel voordat het in de
voor hen onbereikbare bunkers of ovens
verdwijnt. En daarbij ontdekten ze dat er
tussen deze nieuwe voedselbron uitstekende
nestelgronden waren.
Godfried Bomans
Wat is de overlast die meeuwen
geven? In de eerste plaats geluidsoverlast.
Inderdaad maken meeuwen in de
buurt van het nest nogal wat lawaai. De
geluiden die ze maken liggen qua toonhoogte
en timbre heel dicht bij menselijke
geluiden, en daardoor is ons gehoor
daar erg gevoelig voor. (Toen Godfried
Bomans destijds op Rottummeroog zat
dacht hij voortdurend dat hij mensen
hoorde, terwijl hij wist dat hij alleen op
het eiland zat).
Daarnaast is er natuurlijk de lakschade
die meeuwen aan auto’s veroorzaken.
Niet alleen doordat ze hun uitwerpselen
vanaf een lantaarnpaal zomaar laten vallen,
maar ook door kraakpogingen: alles
wat op mosselen of krabbetjes lijkt,
wordt van grote hoogte naar beneden
gegooid om het open te breken, en dat
levert deuken en lakschade op.
En dan wordt ze ook nog verweten
dat ze intimidatiegedrag vertonen. Dat is
enigszins overdreven, maar het zijn grote
vogels en als ze in je richting komen lijkt
dat al gauw bedreigend, hoewel dat niet
zo bedoeld is.
Maar de ernstigste last die meeuwen
veroorzaken is het openbreken en uitspreiden
van vuilniszakken.
Meeuwen zijn zeevogels, met een
onwaarschijnlijk goede neus: in hun natuurlijke
situatie kunnen ze, boven de
zee vliegend, aan het water ruiken waar
de vis zit. Ze ruiken de geuren die worden
afgegeven door het plankton, en dat
zijn dezelfde geuren waar ook de vis op
afkomt. Diezelfde techniek gebruiken ze
ook om, over de stad zwevend, te bepalen
waar de vuilnis buiten staat: ze ruiken
de vuilniszakken.
Meeuwen eten zo’n beetje alles wat
‘eetbaar’ is of is geweest: vis, natuurlijk,
en mosselen, maar ook insecten, kuikens,
wormen, bessen, aas en... organisch
af val. Meer dan 30% van hun
voedsel bestaat uit afval. En als dat
voedsel door een miniem laagje oneetbaar
materiaal vlak voor je neus ligt en
je hebt zo’n gigasnavel… dan is dat geen
enkel probleem.
Afvalscheiding
Als stedelijk ecoloog benadruk je
voortdurend dat je beesten de stad
inlokt door ze voedsel, schuil- en rustplaatsen
en nestgelegenheid te bieden.
Maar je kunt het ook omkeren. Als je
beesten wat minder in de stad wilt hebben,
dan moet je ze van één van deze
zaken afsnijden. Bij meeuwen lukt dat
niet met schuil-, rust- en nestgelegenheid,
dus moet je het voedsel weghalen:
er moet een verbod komen om organisch
afval in vuilniszakken aan te bieden.
Dat zou in warme maanden ook
heel wat stank schelen. Dus: scheiden
die hap! Overtreders worden er door de
vliegende inspecteurs feilloos uitgepikt
en mogen gaan betalen voor het zwerfvuil
dat ze veroorzaken. Als er vervolgens
niks meer te eten is verdwijnen de
meeuwen vanzelf.
Henk Timmermans, reacties:
henk.timmermans@haagsmilieucentrum.nl
oktober-december branding 17