50%
50% pogolem prinos 50% pogolem prinos
50% pogolem prinos 50% pogolem prinos
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
OVO[TARSTVO<br />
Kalemeweto diva kru{a - gornica prerasnuva vo tradicija<br />
Od gornici do<br />
sortni kru{i<br />
Zafatenosta na kalemeweto na divite kru{i so pove} e<br />
pitomi sorti kru{i, kantarka, klapovka, viljamovka i<br />
drugi, vo prosek e od 80 do 90%, dokolku se vnimava kozite<br />
i ovcite da ne go o{tetat drvceto po samoto prifa}awe<br />
na kalem-grankata.<br />
Pi{uva: Antoanela Dimitrievska<br />
Divata kru{a ja ima vo<br />
izobilstvo po na{ite livadi i<br />
rit~iwa.<br />
Kalem-grankite za kalemewe na divite<br />
kru{i Agencijata gi obezbedila u{te od<br />
januari koga bile vo miruvawe i koga sokot<br />
nema dvi`ewe. Kalem-grankata potoa se<br />
~uva na konstantna temperatrura za da ne<br />
dojde do aktivirawe na zaspanite pupki.<br />
Koga taa }e se nakalemi na divata kru{a,<br />
toga{ doa|a do pottiknuvawe od sokot,<br />
odnosno dvi`eweto, i toa zna~i deka ima<br />
prifa}awe na kalem-grankite.<br />
Najdobar na~in na kalemewe na divata<br />
kru{a e kalemewe na procep, smeta Kuzmanovski,<br />
a najdobar period za kalemewe - od<br />
po~etokot do krajot na april. „Jas apeliram<br />
do kolegite”, veli Kuzmanovski, „po prifa}<br />
aweto na kalem-grankata, so no`i~ki da gi<br />
oslobodat kalemite za tie da mo`e da rodat<br />
plodovi”.<br />
Okolu 2.500 divi kru{i - gornici godinava bea iskalemeni so pitomi<br />
kalemi vo mesnosta nare~ena Dolgi Rid pred naselbata ^a{ka,<br />
Vele{ko, ~ii livadi i rit~iwa izobiluvaat so ovie drvca. Ovaa<br />
akcija vo organizacija na Agencijata za pottiknuvawe na razvojot na<br />
zemjodelstvoto (APRZ) za prvpat be{e izvedena lani vo mariovskiot del na Bitolsko<br />
koga bea iskalemeni 2.000 divi kru{i - gornici. Pritoa zafatenosta na<br />
drvcata so kalemite e 95-98%. Inicijativata za vakvata blagorodna ideja za<br />
kalemewe na divi kru{i koja saka da stane tradicija i da se pro{iri vo site regioni<br />
e na Jordan Kuzmanovski, direktor na APRZ. Ovaa ideja toj ja zapo~nal u{te<br />
pred desetina godini, koga bil profesor vo Srednoto zemjodelsko u~ili{te vo<br />
Bitola i koga svoite u~enici gi nosel na kalemewe na divi kru{i.<br />
Ovaa prolet (na 22 i 23 april) iskusnite zemjodelski stru~ni lica od cela<br />
Makedonija dva dena kalemea, razmenuvaa iskustva i se dru`ea.<br />
Kalemewe<br />
Samiot proces na kalemewe stru~no go objasni iskusniot agronom Stefan<br />
Stojkovski od Bitola, koordinator po lozarstvo i ovo{tarstvo vo APRZ, so<br />
pomo{ na svojot kolega Qube Talevski.<br />
- Najprvo se podgotvuva podlogata za kalemewe. So mala pila se otstranuvaat<br />
site nepotrebni granki odnosno izrastoci na gornicata i ostanuva samo<br />
stebloto so dva-tri ~atala od grankite koi }e bidat kalemeni.<br />
- Se pravi popre~en presek i toj dobro se izramnuva, a potoa se pristapuva<br />
kon kalemeweto.<br />
- Se podgotvuva kalem-grankata i na podlogata se pravi eden vertikalen rez<br />
na korata i se vmetnuva pitomata kalem-granka pod korata.<br />
- Ako e podebela podlogata, se stavaat dve kalem-granki i potoa sleduva<br />
vrzuvawe so vrzivo i prema~kuvawe so kalemarski vosok. Toa e celata operacija<br />
na kalemewe, veli Stojkovski.<br />
Toj pojasnuva deka nekolku meseci po prifa}aweto na kalem-grankata treba<br />
da se izvr{i ~istewe na izrastocite od diviot del na podlogata. Osven<br />
kalemewe so kalem-gran~e, mo`e da se kalemi i pod kora i na ise~ok, na procep,<br />
na cel procep i na obi~en procep. Zafatenosta na kalemeweto na divite kru{i<br />
- gornici so pove}e pitomi sorti kru{i, kantarka, klapovka, viljamovka i drugi,<br />
dosega pri na{ite akcii vo prosek e od 80 do 90%, dokolku se vnimava kozite<br />
i ovcite da ne go o{tetat drvceto po samoto prifa}awe na kalem-grankata. No,<br />
kako {to pojasnuva agronomot Stojkovski, vo slednite tri godini potrebno e da<br />
se pro~istuva diviot del. Za da se formira kro{nata, grankite treba stru~no<br />
da se izre`at slednata godina i slednite tri godini i da se sledi sostojbata<br />
so divite izrastoci koi treba da se otstranuvaat.<br />
Negoviot kolega Qube Talevski pojasnuva deka na gotovoto kalem~e odozgora<br />
se stava kalemarski vosok, a nekoi namesto kalemarski vosok stavaat izolirban.<br />
Ako e vrzano so krpa, toga{ }e ima otvori na spojnoto mesto. Bidej}i kalemeweto<br />
be{e izvr{eno so izolirban, ostana samo del otvoren na presekot na kalemgran~eto,<br />
na koj se stava kalemarski vosok i postapkata e zavr{ena.<br />
16 | MOJA ZEMJA