50%
50% pogolem prinos 50% pogolem prinos
50% pogolem prinos 50% pogolem prinos
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
• Minimizirawe na zagubite vo prinos od fizi~ki<br />
o{tetuvawa na listot, kako {to se prezrejuvawe<br />
za vreme na berbata, kako i od menuvawe na<br />
bojata vo procesot na su{ewe.<br />
3.4 Berba i su{ewe:<br />
• Berbata da se izveduva vo optimalnoto vreme za<br />
konkretnata insercija/klasa na tutun;<br />
• Su{eweto da se izveduva soodvetno za<br />
postignuvawe optimalen kvalitet na tutunot;<br />
• Da se vr{i to~na klasifikacija na lisjata;<br />
• Da se vnimava na ~uvaweto na tutunot vo nizi so<br />
cel da se zadr`i negoviot kvalitet.<br />
3.5 Sproveduvawe na lokalni istra`uvawa za<br />
ponatamo{en razvoj na konceptot i detalite na DZP<br />
bazirani na novi razvojni re{enija na lokalno nivo i<br />
po{iroko, so poseben osvrt na lokalnite prakti~ni<br />
iskustva i inovacii<br />
4. Integrirano upravuvawe so {tetni organizmi<br />
(Integrated pest management – IPM).<br />
Pretstavuva sistemski pristap vo za{titata na<br />
rastenijata, koj koristi informacii za da se donesuvaat<br />
re{enija za podobri na~ini za suzbivawe na {tetni<br />
organizmi, so akcent na integrirawe na site dostapni<br />
metodi. IPM ne zna~i celosno eliminirawe na<br />
pesticidite, tuku nivna soodvetna upotreba kako odbrana<br />
od {tetni organizmi ~ij napad ne mo`e da se odr`uva na<br />
prifatlivo nivo so upotreba na drugi alternativi. Kade<br />
i kolku pesticidite treba da se primenuvaat, }e zavisi i<br />
od lokalnite zakoni i propisi.<br />
4.1 Vode~ki principi pri integrirano upravuvawe so<br />
{tetni organizmi se:<br />
• Rotacija na tutunot so drugi kulturi, koi gi<br />
potisnuvaat {tetnite tutunski organizmi.<br />
• Odr`uvawe na to~na evidencija za site<br />
prethodno odgleduvani kulturi, koi vklu~uvaat<br />
informacii za: po~vata (istorijat na<br />
odgleduvawe na prethodnite kulturi, izvr{eni<br />
po~veni analizi), {tetni organizmi, bolesti i<br />
pleveli i pravewe na zapisi;<br />
• Sledewe i prou~uvawe na mo`nosti za pojava na<br />
bolesti i pleveli vo idnina;<br />
• Koristewe na odobreni i otporni sorti;<br />
• [irewe na prirodni {tetni organizmi i<br />
predatori i uni{tuvawe na alternativni<br />
rastenija koi se doma}ini na {tetni<br />
organizmite i na bolestite na tutunot;<br />
• Zaoruvawe na tutunskite lei i tutunskite<br />
ostatoci po zavr{uvaweto na proizvodniot<br />
ciklus;<br />
• Uni{tuvawe na otpadniot tutunski materijal<br />
po zavr{uvaweto na proizvodniot ciklus;<br />
• Precizno se identifikuvaat {tetnite<br />
organizmi;<br />
• Da se prou~uvaat i sledat site aspekti<br />
na {tetnite organizmi, kako {to se<br />
`ivotniot ciklus, navikite, {tetata {to ja<br />
predizvikuvaat na tutunot, prisustvoto ili<br />
otsustvoto na prirodnite predatori;<br />
• Vospostavuvawe na ekonomski prag na {teta<br />
za sekoj pri~initel na {teti i da se odredi<br />
soodvetno nivo na dejstvuvawe vrz osnova na<br />
efektivni kontrolni merki;<br />
• Prezemawe na merki za kontrola na {tetni<br />
organizmi samo koga tro{ocite na kontrolata<br />
se pomali od {tetata pri~ineta vrz tutunot;<br />
• Prezemawe na merki protiv {tetnite organizmi,<br />
koga tie se pojavuvaat vo del od poleto, za da se<br />
izbegne {irewe na celiot nasad;<br />
• Otstranuvawe i uni{tuvawe na zarazenite<br />
rastenija;<br />
• Koristewe samo na onie pesticidi i biolo{ki<br />
agensi koi se registrirani i odobreni za tutun<br />
i se vo soglasnost so site propisi i upatstva;<br />
• Vodewe to~na evidencija za koristeni<br />
pesticidi, vklu~itelno i aktivnata materija,<br />
proizvoditel, primenetoto koli~estvo (doza/<br />
koncentracija), kako i datumot na nivnata<br />
primena;<br />
5. Menaxirawe so pesticidi.<br />
5.1 Vode~ki principi pri menaxiraweto so<br />
pesticidite se:<br />
• Koristewe na pesticidi samo koga e apsolutno<br />
neophodno;<br />
• Koristewe samo na pesticidi koi se specijalno<br />
odobreni za tutun;<br />
• Sledewe na site aspekti nazna~eni na<br />
etiketata, instrukciite i upatstvoto za nivno<br />
koristewe;<br />
• Koristewe na li~ni za{titni sredstva za<br />
rakuvawe, me{awe i primena;<br />
• Bezbedna primena za da se za{titat lu|eto,<br />
`iviot svet i `ivotnata sredina;<br />
• Pravilno skladirawe na pesticidite;<br />
• Zabrana za jadewe, piewe i pu{ewe dodeka<br />
se vr{i rakuvawe, me{awe ili primena na<br />
sredstvata za za{tita;<br />
• Zabrana za me{awe i primena na pesticidite vo<br />
blizina na otvorena voda;<br />
5.1.2 Pri izborot na sredstvata za za{tita va`no e:<br />
• Da se izbere najmalku toksi~no i najmalku<br />
rezistentno za{titno sredstvo koe{to e<br />
bezbedno za lu|eto, `iviot svet i za `ivotnata<br />
sredina, a istovremeno da obezbedi efikasna<br />
kontrola na {tetnite organizmi, bolestite i<br />
plevelite;<br />
• Izbranite sredstvata za za{tita da se<br />
prisposobat na situacijata i da ne se {tetni za<br />
prirodnite predatori na {tetnite organizmi;<br />
• Sredstvata za za{tita da se specifi~ni vo<br />
na~inot na dejstvuvawe, a ne so {irok spektar.<br />
Smetame deka so primena na navedenite principi i<br />
praktiki od strana na na{ite tutunoproizvoditeli<br />
}e se ostvari odr`livo i ekonomski opravdano<br />
proizvodstvo na tutun.<br />
JULI 2010 | 19