Ramazan ay›nda ibadetlerimiz

irşad
borç düfler, fakat ayr›ca bir ecir
alamaz. 4
Bu hususa, Sa'd b. Ebî Vakkas'›n
nakletti¤i flu hadis de delâlet eder:
Veda Hacc› y›l› Mekke'de hastalanan
Sa'd b. Ebî Vakkas tek varisi
olan k›z›na çok servet kalaca¤›n›
düflünerek servetinin üçte ikisini
vasiyet yoluyla baflkas›na b›rakmak
ister. Hz. Peygamber raz› olmaz.
Yar›s›n› b›rakmak ister. Resulullah
(sav), “üçte birini vasiyet etmesi”ne
müsaade eder ve flöyle buyurur:
“Ey Sa'd! Senin mirasç›lar›n› zengin
b›rakman, onlar› yoksul ve baflkalar›na
avuç açar bir halde b›rakmandan
daha hay›rl›d›r. Sen, Allah r›zas›
için harcad›¤›n nafakadan dolay› ecir
al›rs›n. Hatta, yemek yerken eflinin
a¤z›na verdi¤in lokmadan ötürü de
ecir al›rs›n.” 5
Ancak Sa'd, bu hastal›¤›ndan
iyileflip uzun bir müddet daha yaflam›fl
ve bu k›z›ndan baflka çocuklar›
olmufltur.
Buna göre, bir kimse, mal›n›n
üçte birine kadar olan k›sm›n› vasiyet
yoluyla Allah yolunda harcayabilir.
Servetin üçte ikisi mirasç›lar›n
korunmufl hissesidir. Ancak, mirasç›lara
vasiyetle mal b›rak›lmas› hadisle
yasaklanm›flt›r. Çünkü mirasç›lara
Allahu Teâlâ belirli miras hisseleri
tahsis etmifltir. 6
Zekat Ar›n(d›r)makt›r
Dünyanın çeşitli yörelerinde
zenginlerin alabildiğine
lüks ve israfa dalmaları,
sayelerinde kazanç
sağladıkları fakirleri
düşünmemeleri, onlara
yardım ellerini uzatmamaları,
fakirlerin
kendilerine kıskançlık
ve kin duymalarına sebep
olmuştur.
Zekat; temizlik, artma, bereket,
bir mal›n belli bir miktar›n›, Allah'›n
Kur'ân-› Kerim'de sayd›¤›
sekiz s›n›ftan birisine veya bir kaç›na
Allah r›zas› için vermek anlam›na
gelen malî ibadetin ad›d›r.
Fakirin hakk› ç›kar›larak mal›,
cimrilik kirinden ar›nd›rarak da
flahs› temizledi¤i ve malda berekete
sebep oldu¤u için bu malî ibadete
zekât denilmifltir. Nitekim
Kur'ân-› Kerîm'de “Ey Muhammed!
Mallar›n›n bir k›sm›n› kendilerini temizleyip
ar›tacak sadaka olarak al.”
[9:193] ve “...Sarfetti¤iniz her hangi
bir fleyin yerine O daha iyisini koyar.”
[34:39] buyurulur.
Zekâta sadaka da denilir. Bu ismin
verilmesinin sebebi zekât›n
mal› temizleyip s›hhat ve kemaline
sebep olmas›, zekât verenin de imân›ndaki
sadakat ve olgunlu¤una delalet
etmesidir. Ancak sadaka; hem
farz hem de nafile olan malî ibadetler
için kullan›ld›¤› halde zekât sadece
farz olan›na mahsustur. 7 Zekât›n;
zekât veren, zekât alan ve zekât
al›n›p verilen toplumda sa¤lad›¤›
faydalar göz önüne al›nd›¤›nda,
onun ne derece büyük bir önem ifade
etti¤i ortaya ç›kar.
Zekât, her fleyden önce kulun
Allah'›n emrine itaat edip, kullu¤unu
göstermesinin en güzel niflanesidir.
Çünkü, zekât vermeyi Allah emretmifltir.
Kulun vazifesi; öncelikle
neden ve niçinini araflt›rmadan
Rabbi taraf›ndan emrolundu¤u fleyi
yapmakt›r. Müslüman; sevdi¤i,
inand›¤› Rabbinden ald›¤› emri, can›n›n
yongas› olan mal›n hiç bir
maddî karfl›l›k beklemeden vererek,
kulluk borcunu en güzel flekilde
ödemifl olur. Bunun yan› s›ra zekât
kifliyi, günah ve cimrilik kirlerinden
temizler. ‹nsandaki, mal sevgisini
k›r›p, Allah sevgisinin ön plana geçmesine
sebep olur. “Ey mü'minler!
Sizi mallar›n›z ve çocuklar›n›z Allah'›
anmaktan al›koymas›n, böyle olanlar
hüsrana u¤rayanlard›r.” [63:9] âyet-i
kerîmesinin iflaret etti¤i manay›
gerçeklefltirir.
Zekât fakirler aç›s›ndan da son
derece önemlidir ve onlar için en
büyük garantidir. Çünkü, o sadece
fakirin hakk›d›r ve mutlaka fakire
verilecektir. Zekât›n, toplum aç›s›ndan
önemi de; zekât› veren ve alan
aç›s›ndan öneminden daha afla¤›
de¤ildir. Allah insanlar›n tümünü
ayn› kabiliyet ve güçte yaratmam›flt›r.
‹nsanlar›n fizikî yap›lar›nda oldu¤u
gibi malî güçlerinde de farkl›-
l›klar vard›r.
Dünyan›n çeflitli yörelerinde
zenginlerin alabildi¤ine lüks ve israfa
dalmalar›, sayelerinde kazanç
sa¤lad›klar› fakirleri düflünmemeleri,
onlara yard›m ellerini uzatmamalar›,
fakirlerin kendilerine k›skançl›k
ve kin duymalar›na sebep
olmufltur. Bunun neticesi olarak da
toplumlarda sosyal patlamalar, huzursuzluklar
ve isyanlar görülmüfltür.
‹flte zekât, bütün bu olumsuz
hadiselerin önünde en güzel seddir.
Toplum içerisindeki fertlerin düflecekleri
dar durumlarda onlar› koruyan
sosyal bir düzendir. ‹nsanlar
aras›ndaki dayan›flman›n sa¤lanmas›na
yard›mc› olur. Zenginlere
fakirler aras›ndaki mesafeyi daralt›r.
Fakirlerin gönüllerinde zenginlere
karfl› do¤abilecek k›skançl›k ve
kinleri söndürür. ‹nsanlar aras›nda
sevgi ve kardeflli¤i yayar. Böylece;
hem fakirin aç, susuz ve ç›plak kalmas›n›
önler hem de toplumun düzen
ve huzurunun bozulmas›na engel
olur.
Kaynaklar:
Genel Kaynak: fiamil ‹slam Ansiklopedisi, ‹nfak
ve Zekat Maddeleri
1
Kur’an-› Kerim Fihristi
2
ez-Zebîdî, Tecridî Sarîh, Terc. K Miras, Ankara
1978, XI, 371
3
Buhârî, Zekât, 44, Vesâyâ, 17, 26; Müslim Zekât,
43; Ahmed b. Hanbel, III, 141, 256
4
bk. ez-Zebîdî, a.g.e, IV, 411-417, XI, 372, 373
5
Buhârî, Merdâ, 16; Mâlik, Muvatta', Vasiyye, 4
6
bk. en-Nisâ, 4/11, 12, 176; el-Enfâl, 8/75
7
M. Hamdi Yaz›r, Hak Dini, Kur’an Dili, II, 933
IGMG PERSPEKTIVE 23