ASA CREW VOL.9
E-SAN FUTURE
E-SAN FUTURE
- No tags were found...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
เรื่อง :<br />
E-SAN<br />
COVER STORY<br />
E-San Future<br />
อีสาน ฟิวเจอร์<br />
อีสานวันนี้กำลังจะเปลี่ยนไป ด้วยการมาถึงของระบบ<br />
ขนส่งสาธารณะขนาดใหญ่ที่จะทำให้ภูมิภาคแห่งนี้พลิกโฉม<br />
เข้าสู่สังคมเมือง โฉมหน้าฟิวเจอร์ของอีสานจะเป็นอย่างไร<br />
และสถาปนิกอีสานควรมีบทบาทอย่างไรกับการพัฒนาในครั้งนี้<br />
- แกนแนวทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2 จากตอนเหนือ<br />
ของกลุ่มเมืองนครราชสีมาจนถึงเมืองสีดา มีศักยภาพในการ<br />
พัฒนาเป็นย่านอุตสาหกรรมแปรรูปสินค้าเกษตร โดยเฉพาะ<br />
เมืองบัวใหญ่-สีดา จะเป็นศูนย์กลางอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ์<br />
คลังสินค้า และการขนส่งต่อเนื่องหลายรูปแบบ รวบรวมและ<br />
กระจายสินค้าเกษตรจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง<br />
โดยการพัฒนาศักยภาพของการขนส่งทั้งระบบรางและระบบ<br />
ถนน<br />
- แกนประตูสู่อีสาน ตามแนวทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 2<br />
ด้านตะวันตกของกลุ่มเมืองนครราชสีมา เป็นพื้นที่รวบรวมและ<br />
กระจายสินค้าและการบริการระหว่างภาคอีสานกับภาค<br />
มหานคร และทำหน้าที่เป็นพื้นที่ท่องเที่ยวแบบบูรณาการ โดย<br />
เฉพาะเมืองสีคิ้ว จะเป็นศูนย์กลางการรวบรวมและกระจาย<br />
บุคคลและสินค้าที่อยู่บริเวณรอยต่อระหว่างภาคที่มีบริบทเชิง<br />
พื้นที่แตกต่างกัน และพัฒนาสู่การเป็นย่านคลังสินค้าอุปโภค<br />
และบริโภคที่สำคัญของประเทศ<br />
KORAT<br />
นายวิเชียร จันทรโณทัย<br />
ผู้ว่าราชการจังหวัดนครราชสีมา<br />
อยากให้ท่านผู้ว่าฯ ช่วยอธิบายถึงภาพรวมใน<br />
อนาคตของภาคอีสานว่าจะมีลักษณะและทิศทาง<br />
เป็นอย่างไร สหรับรองรับการมาถึงของระบบ<br />
ขนส่งสาธารณะขนาดใหญ่ เช่น รถไฟรางคู่ รถไฟ<br />
ความเร็วสูง ทางหลวงพิเศษมอเตอร์เวย์<br />
อีสานกำลังจะเปลี่ยนผ่านเข้าสู่มิติใหม่แห่งการพัฒนา<br />
ด้วยภาพที่สะท้อนจากอนาคตของการเติบโตด้านการลงทุนที่<br />
จะพลิกโฉมให้ภูมิภาคแห่งนี้เข้าสู่สังคมเมือง (Urbanization)<br />
ซึ่งจะปรับเปลี่ยนสังคม วิถีชีวิต ตลอดจนอัตลักษณ์ด้านการ<br />
บริโภคของคนอีสาน นอกจากนี้ประเทศเพื่อนบ้านที่มีพรมแดน<br />
ติดกับไทย อาทิ สปป.ลาว และกัมพูชา ที่เศรษฐกิจอาจขยาย<br />
ตัวได้อย่างต่อเนื่อง รวมถึงแผนการเชื่อมโยงระบบคมนาคม<br />
พื้นฐานของไทย ก็น่าจะช่วยเสริมสร้างศักยภาพการเติบโตของ<br />
ภาคอีสานในช่วงหลายปีข้างหน้าได้อีกทางหนึ่ง<br />
หลายปีที่ผ่านมา อีสานฉายแววโดดเด่นในการเป็นพื้นที่<br />
ศักยภาพสูงด้านการลงทุน สวนทางกับการขยายตัวของการ<br />
ลงทุนบริเวณพื้นที่ใกล้เคียงศูนย์รวมเศรษฐกิจอย่างกรุงเทพฯ<br />
ที่กำลังเข้าใกล้จุดอิ่มตัว ประกอบกับอีสานเป็นภาคที่มีความ<br />
พร้อมทั้งแรงงาน ที่ดิน และยังเป็นตลาดสินค้าขนาดใหญ่ที่มี<br />
ศักยภาพในการเติบโตสูง นอกจากนี้อีสานยังมีชัยภูมิที่<br />
สามารถใช้เป็นแหล่งกระจายสินค้าไปยังประเทศเพื่อนบ้านได้<br />
อีกด้วย ดังนั้น อีสานจึงยังคงมีช่องว่างที่จะสามารถพัฒนา<br />
ศักยภาพต่อไปได้โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อปัจจัยพื้นฐานแห่งการ<br />
พัฒนายังได้รับการส่งเสริมจากภาครัฐ<br />
ในระยะต่อไปการลงทุนที่นำโดยภาครัฐและเอกชนจะ<br />
กลายเป็นแรงขับเคลื่อนเศรษฐกิจให้กับอีสานอย่างมีนัย<br />
สำคัญ ก่อนจะนำไปสู่การเป็นจุดเปลี่ยนที่ช่วยผลักดันให้<br />
เศรษฐกิจอีสานมีความรุดหน้าในการเติบโตสู่ความเป็นเมือง<br />
การเติบโตของการบริโภค ตลอดจนการค้าชายแดนในยุคที่<br />
ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนไร้พรมแดน และอุปสรรค ในการ<br />
เชื่อมโยงระหว่างไทยกับประเทศเพื่อนบ้านที่เบาบางลง ดังนั้น<br />
ด้วยศักยภาพของภาคอีสานที่จะขับเคลื่อนไปข้างหน้า น่าจะ<br />
ประเมินได้ว่าเศรษฐกิจอีสานจะเป็นโอกาสการขยายตัวของ<br />
ภาคธุรกิจค้าปลีก ค้าส่ง วัสดุก่อสร้าง บริการทางด้านสุขภาพ<br />
และการพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ ที่จะเติบโตตามการขยายตัว<br />
ของความเป็นเมือง ตลอดจนธุรกิจการขนส่งที่จะมีบทบาท<br />
สำคัญในฐานะผู้ส่งเสริมให้ภาคธุรกิจการค้าประชากร ผู้จับจ่าย<br />
และนักท่องเที่ยวเกิดความคล่องตัวมากขึ้น<br />
จุดอ่อนของอีสานคือปัญหาพื้นฐานเรื่องน้ ำ ทั้งแล้งน้ำ และ<br />
อุทกภัย เรื่องคุณภาพของดิน ความยากจนและทุพโภชนาการ<br />
แต่มีความพร้อมด้านสถาบันการศึกษาและสถาบันวิจัย ดังนั้น<br />
อีสานจะมุ่งไปสู่ความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน ได้นั้น จะต้องแก้ไข<br />
ปัญหาพื้นฐานควบคู่ไปกับการพัฒนาการวิจัย เพื่อใช้ความรู้<br />
เทคโนโลยี นวัตกรรม และความคิดสร้างสรรค์ในการเสริม<br />
สร้างความเข้มแข็งของเศรษฐกิจภายในภาคให้มีการเจริญ<br />
เติบโตได้อย่างเต็มศักยภาพ พร้อมทั้งการแสวงหาโอกาส<br />
การนำความรู้ ทุน เทคโนโลยีและนวัตกรรมจากภายนอกมา<br />
ช่วยขับเคลื่อน โดยการใช้ประโยชน์จากโครงการพัฒนา<br />
โครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคมขนส่งขนาดใหญ่ที่เชื่อมโยง<br />
อีสานกับโครงข่ายระบบการคมนาคมขนส่งและพื้นที่<br />
เศรษฐกิจหลักของประเทศ รวมทั้งการใช้ประโยชน์จากการ<br />
เชื่อมโยงและข้อตกลงกับประเทศเพื่อนบ้านในกลุ่มอนุภูมิภาค<br />
ลุ่มแม่น้ำโขงที่กำลังมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วมา<br />
เสริมสร้างกิจกรรมการพัฒนาใหม่ๆ ให้แก่ภาค เพื่อให้มีอัตรา<br />
การเติบโตที่สูงเพียงพอต่อการลดความเหลื่อมล้ำกับพื้นที่ส่วน<br />
อื่นๆ ของประเทศได้ในระยะยาว<br />
ทางจังหวัดนครราชสีมาได้มีการเตรียมความพร้อม<br />
ในการเชื่อมโยงระบบโครงสร้างต่าง ๆ ของเมืองที่<br />
มีอยู่ในปัจจุบันกับระบบขนส่งสาธารณะขนาดใหญ่<br />
ที่จะมาถึงในอนาคตอย่างไร<br />
หากมองในภาพกว้าง คงไม่ใช่เรื่องของการพัฒนาระบบ<br />
ขนส่งมวลชนสาธารณะในตัวเมืองโคราช เพื่อรองรับการ<br />
เชื่อมต่อกับระบบรถไฟความเร็วสูง มอเตอร์เวย์ หรือรถไฟราง<br />
คู่ ซึ่งเรามีแผนแม่บทการดำเนินการอย่างชัดเจนและท้องถิ่น<br />
ก็ตื่นตัวที่จะจัดการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในเมือง รวมทั้ง<br />
ภาคเอกชนที่สนใจลงทุนพัฒนาพื้นที่รอบสถานีขนส่งมวลชน<br />
ด้วยการออกแบบพื้นที่รอบสถานีให้ผสมผสานระหว่างศูนย์<br />
พาณิชย กรรม ร้านค้า ที่พักอาศัย แหล่งงาน เป็นต้น เพื่อเพิ่ม<br />
จำนวนผู้โดยสารและการเข้าถึงระบบขนส่งมวลชนที่สะดวก<br />
สบาย<br />
ในเชิงยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่จำเป็นต้องวางความ<br />
เชื่อมโยงในการพัฒนาให้ต่อเนื่องกันในภูมิภาคเพื่อให้การพัฒนา<br />
เป็นหนึ่งเดียวไม่ขัดแย้ง หรือเป็นอุปสรรคต่อกัน บูรณาการกับ<br />
ระบบโครงสร้างพื้นฐาน และห่วงโซ่อุปทานในการผลิตแบบ<br />
ครบวงจรทั้งหมด ซึ่งอาจกำหนดแกนการพัฒนาไว้ดังนี้<br />
- แกนแนวทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 ที่เรียกว่า<br />
Industrial Corridor เชื่อมจังหวัดนครราชสีมากับย่าน<br />
อุตสาหกรรม และท่าเรือน้ำลึกในพื้นที่ EEC ชายฝั่งทะเล<br />
ตะวันออก ซึ่งพื้นที่เมืองตามแนวแกนเศรษฐกิจนี้จะมีแนวโน้ม<br />
ของการเติบโตตามธรรมชาติจากนโยบายและการลงทุนของ<br />
ภาครัฐและเอกชน<br />
สหรับจังหวัดนครราชสีมา ซึ่งถือว่าเป็น “ประตูสู่<br />
ภาคอีสาน” จะมีลักษณะการพัฒนาไปในทิศทางใด<br />
เมื่อก่อนอาจเรียกนครราชสีมาหรือโคราชว่าเป็นประตูสู่<br />
อีสาน แต่ทุกวันนี้คงไม่ใช่ประตูสู่อีสานเพียงอย่างเดียว เพราะ<br />
จะเป็นประตูเชื่อมประเทศเพื่อนบ้าน เป็นประตูที่จะเชื่อมใน<br />
กลุ่มประเทศ GMS หรือระเบียงเศรษฐกิจอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำ<br />
โขง และยังเป็นประตูที่จะเชื่อมไปยังภาคตะวันออก EEC หรือ<br />
ระเบียงเขตเศรษฐกิจภาคตะวันออก เพื่อไปสู่ท่าเรือ และยังจะ<br />
เชื่อมต่อไปยังภาคใต้อีก โดยเฉพาะอย่างยิ่งโครงการรถไฟ<br />
ความเร็วสูง ซึ่งจะวิ่งจากกรุงเทพฯ ไปถึงหนองคาย เชื่อม<br />
เวียงจันทน์-หลวงพระบาง-คุนหมิง ความเชื่อมโยงสายนี้เกี่ยว<br />
เนื่องกับ one belt one road ของจีนอีกด้วย โคราชจึงไม่ได้<br />
เป็นแค่ทางผ่าน แต่เป็นจังหวัดที่มีความได้เปรียบด้านขนาด<br />
พื้นที่และจำนวนประชากร มีเขตประกอบการอุตสาหกรรมที่<br />
จะสามารถรองรับนักลงทุนได้อย่างเพียงพอและมีพื้นฐาน<br />
อุตสาหกรรมที่เข้มแข็ง โดยเฉพาะอุตสาหกรรมแปรรูปผลผลิต<br />
ทางการเกษตรและอุตสาหกรรมก่อสร้างที ่สามารถจะพัฒนา<br />
และก่อให้เกิดอุตสาหกรรมต่อเนื่องได้ นอกจากนี้ยังมี<br />
อุตสาหกรรม SMEs ที่พร้อมจะพัฒนาเป็นอุตสาหกรรม<br />
สนับสนุน สาขาอิเล็กทรอนิกส์ ยานยนต์ อุตสาหกรรมโลหะ<br />
และวิศวกร ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งที่จะสนับสนุนนโยบายไทยแลนด์ 4.0<br />
นอกจากนี้โคราชซึ่งเป็นประตูเศรษฐกิจของภาคอีสาน ยัง<br />
ต้องดำเนินบทบาทหน้าที่ที่กำหนดจากนโยบายระดับประเทศ<br />
จังหวัดและกลุ่มจังหวัด และแผนพัฒนาจังหวัด ได้แก่<br />
บทบาทความสำคัญระดับประเทศ จากผลผลิตและ<br />
โครงสร้างเศรษฐกิจ เป็นแหล่งผลผลิตทางการเกษตร และ<br />
อุตสาหกรรมแปรรูประดับประเทศในด้านพืชพลังงาน<br />
อุตสาหกรรมพลังงานทางเลือก (วินด์ฟาร์ม โซล่าร์ฟาร์ม<br />
เอทานอล)<br />
บทบาทความสำคัญระดับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ<br />
จากตำแหน่งที่ตั้ง เป็นศูนย์รวบรวมและกระจายสินค้า และ<br />
เป็นโลจิสติกส์ฮับของอีสานตอนล่าง จุดพักรถบรรทุก (เกี่ยวกับ<br />
การขนส่งและการเดินทาง)<br />
บทบาทความสำคัญของแต่ละอำเภอที่มีความโดดเด่น<br />
แตกต่างกันไปตามฐานทรัพยากร เช่น กลุ่มอำเภอทางใต้<br />
(อำเภอปากช่อง อำเภอวังน้ำเขียว อำเภอเสิงสาง อำเภอครบุรี<br />
อำเภอด่านขุนทด) เป็นเมืองท่องเที่ยวตากอากาศ การพัฒนา<br />
ทางเลือก เช่น พลังงานทางเลือก เกษตรทางเลือก กลุ่มอำเภอ<br />
ตอนกลาง (อำเภอเมืองนครราชสีมา อำเภอสีคิ้ว อำเภอสูงเนิน<br />
อำเภอโนนสูง อำเภอเฉลิมพระเกียรติ) เป็นศูนย์กลางการค้า<br />
และการลงทุน การปกครอง การคมนาคมขนส่ง กลุ่มอำเภอ<br />
ทางตอนเหนือ (อำเภอบัวใหญ่ อำเภอคง อยู่ในจุดที่ตั้งที่เป็น<br />
ศูนย์กลางการขนส่งและกระจายสินค้าจากอีสานทางเหนือได้<br />
จากศักยภาพด้านนโยบาย การพัฒนาด้านโลจิสติกส์ และ<br />
พื้นที่กลุ่มอำเภอด้านตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัด ได้แก่<br />
อำเภอพิมาย อำเภอชุมพวง อำเภอเมืองยาง อำเภอลำทะเมนชัย<br />
อยู่ในพื้นที่ที่เป็นอู่ข้าวอู่น้ำ (ทุ่งสัมฤทธิ์) ที่เป็นแหล่งปลูกข้าว<br />
หอมมะลิพันธุ์ดีที่มีชื่อเสียง<br />
ท่านคิดว่าประชาชนทั่วไป ควรมีการเตรียมความพร้อม<br />
เพื่อรองรับอนาคตที่กลังจะเกิดขึ้นนี้อย่างไร<br />
เป็นความสำคัญมากที่ต้องเตรียมความพร้อมของ<br />
ประชาชนในจังหวัดให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี เพราะทิศทางการ<br />
พัฒนาของจังหวัดนครราชสีมาต้องเผชิญกับการปรับตัวเพื่อ<br />
ให้ก้าวไปพร้อมกับประชาคมที่ไร้พรมแดน การเคลื่อนย้าย<br />
แรงงานเสรี และการเจริญเติบโตจากนโยบายการพัฒนาภาค<br />
รัฐ จึงจำเป็นต้องมีการพัฒนาคุณภาพคนในทุกมิติอย่างสมดุล<br />
จึงควรส่งเสริมความเข้มแข็งของครอบครัวและสังคม ควบคู่<br />
กับการพัฒนาคุณภาพทางด้านการศึกษา สร้างสุขภาวะที่ดี<br />
ให้กับประชาชน พัฒนาความปลอดภัยและระเบียบเรียบร้อย<br />
ของเมือง ทั้งในด้านอัคคีภัย อาชญากรรม และการป้องกัน<br />
บรรเทาสาธารณภัยในกรณีการเกิดภัยพิบัติต่างๆ<br />
ดังนั้น เพื่อให้บ้านเมืองของเราเจริญก้าวหน้าไปได้ใน<br />
ทิศทางที่ทุกภาคส่วนสามารถประสานประโยชน์ และมีความ<br />
สุข ประชาชนจะต้องรักษาสิทธิและโอกาสของตนเองในการ<br />
เข้าไปรับรู้ข้อมูลรายละเอียดของโครงการ ให้ความเห็น บอก<br />
ความต้องการ ปัญหา และข้อขัดข้องของตนเอง และคอย<br />
ติดตามตรวจสอบเกี่ยวกับโครงการที่อาจมีผลกระทบต่อ<br />
ตนเองและสังคม ทั้งทางตรงและทางอ้อม เพื่อที่โครงการต่าง ๆ<br />
จะเริ่มต้นขึ้นอย่างถูกทิศทาง และสามารถดำเนินการไปสู่<br />
ความสำเร็จที่สร้างประโยชน์ต่อส่วนรวมได้อย่างยั่งยืน<br />
บทบาทของสถาปนิกกับการพัฒนาในครั้งนี้ ในมุม<br />
มองของท่านผู้ว่าฯ คิดว่าควรเป็นเช่นไร<br />
คาดหวังให้สถาปนิกมีบทบาทในการทำงานเพื่อสังคมและ<br />
ชุมชน โดยสถาปนิกคือนักผสมผสานเทคโนโลยีวัฒนธรรมและ<br />
ความคิดของชาวบ้าน เพื่อการเปลี่ยนแปลงและสร้างสรรค์สิ่ง<br />
ใหม่ ๆ ขึ้นมาบนกระบวนการที่ต่อเนื่อง เพื่อให้เกิดการพัฒนา<br />
คุณภาพชีวิตการอยู่อาศัยของผู้คน ด้วยกระบวนการให้อำนาจ<br />
การวางผังและการออกแบบอย่างมีส่วนร่วมให้กับคนในชุมชน<br />
เสริมสร้างความรู้ เทคนิค ความสามารถในการมองสิ่งต่างๆ<br />
อย่างเชื่อมโยงทางกายภาพ เพื่อให้เกิดการพัฒนาที่ดีขึ้นใน<br />
ทุกๆ ด้าน เมื่อเห็นทิศทางของการพัฒนาเมืองที่ชัดเจน และ<br />
มองเห็นจุดยืนของอีสาน ของโคราช ที่เทียบกับเพื่อนบ้าน<br />
ความสำคัญคือ การสร้างการมีส่วนร่วมให้คนหรือเจ้าของบ้าน<br />
ได้มีสิทธิออกแบบบ้านและเมืองของตัวเอง โดยที่นำเทคโนโลยี<br />
เข้ามาช่วยบริการจัดการพัฒนาสังคม สาธารณูปโภค เพื ่อ<br />
อำนวยความสะดวกให้ชีวิตคนในเมือง<br />
บทบาทสถาปนิกในงานชุมชนอาจเริ่มต้นง่ายๆ คือการ<br />
หยิบเอาความรู้ด้านออกแบบมาประยุกต์ใช้ในกระบวนความ<br />
คิด การสร้างสื่อเพื่อให้คนในชุมชนเห็นอะไรที่เป็นรูปธรรมและ<br />
เป็นระบบขึ้น ซึ่งจะทำให้เขาเข้าใจได้ง่ายขึ้น เช่น การทำ<br />
Sketch-up ทำ 3D ให้ชาวบ้านเห็นความเปลี่ยนแปลงได้ชัด<br />
ขึ้นว่า ถ้าทำแล้วมันจะเป็นแบบนี้ ชุมชนก็จะเริ่มมองออกถึง<br />
ผลลัพธ์ที่คาดว่าจะเกิดขึ้นได้ง่ายขึ้น หรือการออกแบบ<br />
ผลิตภัณฑ์ ก็เข้าไปช่วยเพิ่มมูลค่าสินค้า ด้วยการพัฒนาเรื่อง<br />
บรรจุภัณฑ์ เอาความรู้เรื่องการออกแบบไปช่วย เป็นต้น<br />
อยากให้กรรมาธิการสถาปนิกอีสานเข้ามามีส่วน<br />
ร่วมกับทางจังหวัดหรือภูมิภาคอย่างไรบ้าง<br />
กรรมาธิการสถาปนิกอีสานควรทำหน้าที่ในการนำเสนอความ<br />
รู้ความเข้าใจให้ประชาชนตระหนักถึงเรื่องสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็น<br />
สิ่งสำคัญที่จะร่วมกันพัฒนาเมือง โดยมีปัญหาจากการพัฒนา<br />
ให้น้อยที่สุด อย่างเรื่องของแนวทางการอนุรักษ์กับการพัฒนา<br />
เมืองเก่าทั้งพิมายและโคราช ซึ่งอาจต้องการรูปธรรมที่ชัดเจน<br />
หรือเรื่องใหญ่ๆ ระดับโลกในปัจจุบันที่กำลังประสบปัญหา<br />
เกี่ยวกับภาวะภูมิอากาศแปรปรวน ส่งผลให้เกิดภัยพิบัติที่เกิน<br />
คาดเดา เช่น ปัญหาน้ำท่วม น ้ำรอการระบายที่โคราชกำลัง<br />
เผชิญอยู่ ข้อคิดเห็นการพัฒนาเมืองที่กรรมาธิการสถาปนิก<br />
อีสานย่อมสะท้อนมาจากความคิดของผู้เชี่ยวชาญด้าน<br />
กายภาพ สมควรอย่างยิ่งที่ผู้เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเมืองจะ<br />
ต้องนำประเด็นเหล่านั้นมาถกเถียง ตรวจสอบหาข้อสรุปเพื่อ<br />
นำไปเป็นมาตรการพัฒนาเมืองอย่างจริงจัง<br />
- 16 -<br />
- 17 -<br />
MAR-APRIL 2018 - ISSUE 09<br />
MAR-APRIL 2018 - ISSUE 09
Change language