E-dergi 96sayı

Kasım - Aralık 2021
Güncel Haber
Kış Saati ile
sadece uyanmak
değil, mutlu
olmakta
zorlaşıyor
Kış ayları soğuklarla beraber karanlığı da hayatımıza dahil
ediyor. Yaz - kış saati uygulamasının kalkmasıyla beraber
sabahlarımız daha karanlık geçiyor. Bu durum çalışanlar
üzerinde büyük etkiler yaratsa da en çok etkilenen grup
öğrenciler oluyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Psikoloji
Uzmanı Psk. Neris Başkan, açıkladı!
Yapılan araştırmalara göre ışık biyolojik saatimizin en büyük
etkenlerinden bir tanesi. Yani, havanın aydınlanması vücudumuza
uyanması gerektiği sinyalini veriyor. Kış aylarında karanlıkta
uyanmamız gerektiğinde ise biyolojik saatimizi devre dışı
bırakmış oluyoruz. Günler kısaldıkça sabahlarımıza dahil olması
gereken ışık ortadan kayboluyor ve uyanmak istemiyoruz.
Sadece uyanmak değil mutlu olmakta zorlaşıyor…
Günün aydınlanmasıyla beraber vücudumuz mutluluk hormonu
diye adlandırdığımız ‘seratonin’ salgılamaya başlıyor. Karanlıkta
uyandığımızda ise güne başlamak bir hayli zorlaşıyor. Bu etkenlerle
beraber halsizlik, bitkinlik ve depresyon gibi durumlar da
daha yaygın görülmeye başlıyor.
Mevsimsel Depresyon/ Kış depresyonu nedir?
Havaların kararması ve soğuması ile ortaya çıkan ve genellikle
ekim ayı gibi başlayıp nisan ayına kadar devam eden bir
depresyon türü denebilir. Kişilerin bu süreçte daha mutsuz,
ümitsiz ve isteksiz olmalarıyla beraber kendini değersiz hissetme
uyku düzensizlikleri, halsizlik, iştah kaybı gibi belirtiler de
ortaya çıkmaktadır. Mevsimsel depresyon kadınlarda daha yaygın
olmakla beraber en çok 17-25 yaş aralığında sıklıkla görülmektedir.
Ekvatordan, yani güneş ışığından, uzaklaştıkça sayılardaki
artış da dikkat çekmektedir. Gün ışığındaki azalma çocuklar
dahil olmak üzere herkesin modunu etkileyebilir. Kış
depresyonu tanısı almasak da kış aylarında daha bitkin ve isteksiz
olduğumuzu söyleyebiliriz.
Öğrenciler bu durumdan nasıl etkileniyor?
Sabahın erken saatlerinde uyanması gereken grup olarak öğrenciler
için bu durum daha da zorlayıcı olabiliyor. Öğrenciler ilk
derslerini henüz gün ışığı görmeden yapıyor. Okul çağındaki
çocuklarımızın bu halsiz hali dersleri de etkileyebiliyor.
Bu durumun önüne geçmek adına neler yapabiliriz?
Her ne kadar sabah kalkma saatlerimizi değiştiremesek de
rutinler oluşturmak bizim için bu durumda çok önemli. Özellikle
çocuklarımızın biyolojik saatini desteklemek ve güçlendirmek
adına rutinler oluşturmak iyi geliyor. Okul günlerinin daha
rahat geçmesi için en önemli rutinlerden birisi uyku. Düzenli
yatma ve kalkma saatlerinin olması ve bu düzene hafta sonu
dahil olmak üzere uyulması bu durumu olumlu etkileyecektir.
Geceleri karanlık sabahları ise bir ışıkla desteklenen bir
odada uyumak uyku kalitesini arttırır. Burada gün ışığı ampul ve
lambalarından destek alınabilir. Ayrıca günlük rutinler örneğin
belirlenmiş yemek saatleri de bu düzene uyum sağlamak için
önemlidir. Ek olarak kahvaltıda protein tüketmek beyin fonksiyonlarımızı
devreye sokmak adına harika bir yöntemdir.
Öğrencilerin ders programları izin verdiği şekilde gün ışığından
faydalandırmak da gerekli unsurlardan. Okul çıkışında hemen
eve dönmek yerine ufak bir yürüyüş veya park ziyareti sonrasında
ödevlerin yapılması hem gün ışığından maksimum faydalanma
hem de odaklanmak adına faydalı olacaktır.
45