la imagen de los y las adolescentes en el prime time televisivo ...
la imagen de los y las adolescentes en el prime time televisivo ...
la imagen de los y las adolescentes en el prime time televisivo ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Algo que nos lleva a <strong>la</strong> investigación <strong>de</strong>l sector académico, que al<br />
marg<strong>en</strong> <strong>de</strong> estas infraestructuras <strong>de</strong> investigación financiada por <strong>la</strong> vía privada,<br />
respon<strong>de</strong> <strong>en</strong> su <strong>de</strong>finición estricta a intereses muy diversos. Vi<strong>en</strong>e ava<strong>la</strong>da por<br />
una tradición investigadora <strong>de</strong> <strong>la</strong>rgo recorrido y hasta cierto punto divisible<br />
según su interés por una u otra fase <strong>de</strong>l proceso <strong>de</strong> comunicación. Hecho que<br />
permite estructurar <strong>la</strong> exposición <strong>de</strong>l marco teórico que sigue a continuación,<br />
empezando por <strong>los</strong> estudios más ambiciosos que abarcan todo <strong>el</strong> proceso <strong>de</strong><br />
comunicación para <strong>de</strong>spués c<strong>en</strong>trarse <strong>en</strong> <strong>el</strong> estudio <strong>de</strong> <strong>la</strong> producción, <strong>el</strong><br />
análisis textual y <strong>el</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> recepción <strong>de</strong> <strong>la</strong> ficción t<strong>el</strong>evisiva.<br />
La investigación sobre <strong>la</strong> recepción <strong>de</strong> series y seriales <strong>de</strong> <strong>los</strong> y <strong>la</strong>s<br />
<strong>adolesc<strong>en</strong>tes</strong> se inicia <strong>en</strong> Estados Unidos a partir <strong>de</strong> que <strong>en</strong> <strong>la</strong> década <strong>de</strong> <strong>los</strong><br />
och<strong>en</strong>ta éstos se consoli<strong>de</strong>n como un público emerg<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l género. Difer<strong>en</strong>tes<br />
investigaciones arrojan luz sobre cómo éstos se involucran con <strong>los</strong> personajes<br />
y <strong>la</strong>s tramas <strong>de</strong> <strong>los</strong> seriales y cómo actúan como guía <strong>de</strong> comportami<strong>en</strong>to<br />
(Carveth y Alexan<strong>de</strong>r, 1985; Lemish, 1985; Rubin, 1985). Se <strong>de</strong>tecta, por<br />
tanto, <strong>la</strong> vulnerabilidad <strong>de</strong> <strong>los</strong> y <strong>la</strong>s <strong>adolesc<strong>en</strong>tes</strong> fr<strong>en</strong>te a m<strong>en</strong>sajes que<br />
conectan con sus necesida<strong>de</strong>s informativas (romance, re<strong>la</strong>ciones sexuales)<br />
propias <strong>de</strong> <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> experi<strong>en</strong>cia vital y su <strong>de</strong>seo <strong>de</strong> exploración <strong>de</strong> <strong>la</strong> realidad<br />
(Montero, 2006).<br />
Estas constataciones dan lugar a estudios posteriores que confirmaran<br />
<strong>la</strong> importancia <strong>de</strong> <strong>los</strong> medios (<strong>en</strong> paral<strong>el</strong>o al grupo <strong>de</strong> iguales) como fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong><br />
apr<strong>en</strong>dizaje <strong>en</strong> una etapa crucial <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> personalidad, a través <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> experim<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> roles sociales e i<strong>de</strong>ntida<strong>de</strong>s (Barker y Andre, 1996;<br />
Haag, 1997) y <strong>el</strong> contacto con valores y actitu<strong>de</strong>s con <strong>la</strong>s que i<strong>de</strong>ntificarse y <strong>de</strong><br />
<strong>los</strong> que apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r (Arnett, 1995; Fisherk<strong>el</strong>ler, 1997).<br />
Montero (2006) ofrece una panorámica <strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da <strong>de</strong> <strong>la</strong>s principales<br />
investigaciones sobre seriales y <strong>adolesc<strong>en</strong>tes</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>el</strong> estudio <strong>de</strong> <strong>la</strong> recepción,<br />
y seña<strong>la</strong> dos marcos teóricos prefer<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> inscripción: <strong>la</strong> teoría <strong>de</strong> <strong>los</strong> usos y<br />
gratificaciones (motivaciones) y <strong>la</strong> teoría <strong>de</strong>l cultivo (percepción social).<br />
Entre <strong>la</strong>s <strong>prime</strong>ras <strong>de</strong>stacan <strong>los</strong> trabajos <strong>de</strong> Frank y Gre<strong>en</strong>berg (1980)<br />
sobre <strong>la</strong>s motivaciones <strong>de</strong> diversión y actividad social <strong>de</strong> <strong>los</strong> y <strong>la</strong>s <strong>adolesc<strong>en</strong>tes</strong><br />
espectadores, que Compesi (1980) <strong>de</strong>tal<strong>la</strong> <strong>en</strong> su estudio <strong>de</strong> All my CHildr<strong>en</strong><br />
(ABC): <strong>en</strong>tret<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to, hábito, conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>cia, utilidad social, re<strong>la</strong>jación o<br />
evasión, exploración <strong>de</strong> <strong>la</strong> realidad y búsqueda <strong>de</strong> consejo. Motivaciones<br />
simi<strong>la</strong>res a <strong>la</strong>s que Carveth y Alexan<strong>de</strong>r re<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>en</strong> 1985. Montero (2006)<br />
afirma que <strong>los</strong> difer<strong>en</strong>tes estudios sobre <strong>la</strong>s gratificaciones <strong>de</strong> <strong>los</strong> y <strong>la</strong>s<br />
<strong>adolesc<strong>en</strong>tes</strong> fr<strong>en</strong>te al consumo <strong>de</strong> ficción t<strong>el</strong>evisiva pue<strong>de</strong>n c<strong>la</strong>sificar <strong>en</strong> tres<br />
dim<strong>en</strong>siones: <strong>la</strong>s prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>l cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong>l programa (rutina, temas), <strong>la</strong>s<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> exposición al medio (<strong>en</strong>tret<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to y re<strong>la</strong>jación) y <strong>la</strong>s <strong>de</strong>l contexto social<br />
(sustituto <strong>de</strong> padres y amigos/as). De <strong>el</strong><strong>la</strong>s <strong>de</strong>rivan dos modos difer<strong>en</strong>tes <strong>de</strong><br />
usar <strong>la</strong> t<strong>el</strong>evisión: instrum<strong>en</strong>tal (guiado por un propósito) y ritual<br />
(<strong>en</strong>tret<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to y afinidad con <strong>el</strong> medio).<br />
Sobre <strong>el</strong><strong>los</strong>, Rubin (1985) estudia a estudiantes universitarios <strong>de</strong> 19<br />
años como espectadores y re<strong>la</strong>ciona <strong>la</strong>s motivaciones con distintas variables,<br />
re<strong>la</strong>cionadas tanto con <strong>los</strong> seriales t<strong>el</strong>evisivos y sus personajes como con <strong>la</strong>s<br />
39