Mikeleteak eta bidelapurrak Jakintza-arloa: Historia - Euskara

142
2.2 Garibai eta Gipuzkoako hiribilduetako ospitaleak XVI. mendean
egokitzeko beharra
Era berean, hilburukoen bitartez zuzentzen diren laguntzak, baina, ez dira
eskupekoetara, edota ezkontzeko eta ikasteko sarietara mugatzen. Lehen aipatu
ditugun Etxenagusia eta Ibarrondo, adibidez, bere herrietan ospitaleak sortzeko adina
diru ere finkatzen dute 130. Diru-iturri sendo batekin atxikitzerakoan, ospitale eta bere
elizaren etorkizuna bermatzen dela aitortu behar da, karitate tradizionala sustraitzen
eta indartzen bada ere. Laguntza mota hau, beraz, ez da guztiz baztertzen; ez
behintzat eraginkortzat jotzen baldin bada.
Berriro ere Etxenagusiaren azken nahiari erreparatuz: “para recetar e acoger a los
pobres de Dios, peregrinos e caminantes que piden... que en la casa de Areiztun que asi tengo
conprada...rreparando aquella como conbiene de mis bienes propios, en una camara se pongan
quatro cuxas de camas y en ellas quatro camas buenas de pluma, con cada dos cobertores de
lienzo... Ninguno de ellos se consienta estar mas de un dia e una noche [aterpetzen direnetaz
ari da] e luego sean echados si acaso no fueren muy enfermos... Conbiene tengan para
calentar...una cozina que sea en lo baxo de la dicha casa”.
Laguntza merezi dutenen eta ez dutenen arteko oreka bilatzeko beharra
aurkitzen dugu, berriz ere. Kristoren pobre, pelegrino eta gaixoek laguntzarako gai
dira. Laguntza eta nolabaiteko duintasuna: ohe onak eta sua 131.
Esteban Garibai ospetsua erreforma/tradizioaren tirabiraren eredurik
nagusiena bilakatzen zaigu, hainbatetan aipatutako bikoiztasunaren eredurik
nagusiena. Bere senideek sortutako ospitalea egokitzeko asmoz 1586ko udan Juan
Martinez Urrupain lehengusuari igorritako aholku sorta Garibairen ospitalekiko
130 Eta daturik zaharrenetarikoa 1516. urtekoa dugu, Martin Astigarretak Santandriko Sancti
Espiriti ospitalea Probintziaren esku utzi zutenekoa, erromesak –ugariak eta nekatuak nonbait–
atertzeko. GAO: JD IM 1 21 1.
131 Bere nahia bete behar dutenek ere hala ulertzen dute, etxea oso jota dagoenez, saldu eta
beste bat erosten baitute. GAO: PT 57, 535 (1579). Etxenagusiak Berastegin sortutako
ospitalearen errentei buruzko informazioa GAO: PT 2080, 208 (1682. urtekoak) eta 2086, 285
(1695. urtekoak) aurki daiteke.