Mikeleteak eta bidelapurrak Jakintza-arloa: Historia - Euskara

que se prendan o ahuyenten de todo ese partido tan perniciosas jentes, tomando a este fin las
medidas mas prudentes y oportunas”.
279
Atxiloketak gauzatu eta gero, epaiketa hauen prozedura beti da bera. Alkateek
–edo jardutzen zuen bestelako erakundek– itaunketa xume baten bidez berresten
zituzten bere susmoak. Atxilotuaren jatorria eta lanari buruz hiruzpalau galdera
eginez. Herria, gurasoak, eta lana: hau da, gizabanakoaren gizarteratzearen eta balioa
bermatzen zituzten arrastoak bilatzen zituzten.
Tenore horretan harrapatutakoak, korrejidoreengana eramaten ziren, bere
ardurapean kudeatzen ziren espetxeetan giltzaperatuz. Prozedura honetan
betebeharrik korapilatsuena, ziur asko, une bakoitzaren testigantza jasotzen zuen
eskribaua gertu izatea izaten zen. Gero, korrejidorearen aurrean epaiketa garatzen zen,
labur-labur 347. Aurreko itaunketa bera errepikatzea –batzuetan, ezta hori ere– aski zen
epaia erabakitzeko 348.
Gehienetan epaitua armadara itzultzea agintzen zen, korrejidoreak erabakitzen
zuela erregearen zerbitzurik emankorrena non gauzatu: bortxazko lanetan, ejerzitoan,
itsasoan,...
Azken urratsa, epaiak betetzen zirela bermatzea zen, bistan dena. Mende
hasieran ikusi dugun bezala, oraingo honetan ere komisiodunak izendatzen ziren
horretarako, gorago Arozenaren ingurua afera aurkezterakoan ikusi bezala. 1747ko
adibide horretan, lehen aipatutako Migel Zuberia gehi Esteban Galartza agertzen ziren
garraio arduradun gisa: “comisario nombrado para conduzir a la Real Caxa de rematados de
esta ciudad [Zaragoza] las personas de...rematados a las penas de galeras, minas y presidio” eta
baita ere “comisarios nombrados por Don Manuel Arredondo y Carmona, Correxidor de la
347 Erakundeen elkarlanaren egikaritzearen adibide ederra GAO: CO 282, 3 signatura duen
agirian agertzen da, bilduma moduan korrejidoreak arlo honetan emaniko auzi ugari bilduz.
GAO: CO CRI 254: 3; 256: 1, 9, 10, 11; 257: 7, 9, 11; 262: 3, 7, 8, 9; 264: 13, 14, 16, 17, 19; 266: 1, 5;
267: 4, 12; 270: 5; 272: 4; 273: 11; 276: 13; 287: 5; 290: 9; 293: 2, eta 8-k, besteak beste, ekintza
hauen berri ematen dute ere bai.
348 1751. urtean Pausu inguruan atxilotuak izatea eta jazteko modua aski da epaituak eta
zigortuak izateko, inolako deklaraziorik egin gabe. HUA: E 7 II 39 4, 5 eta 6.