Mikeleteak eta bidelapurrak Jakintza-arloa: Historia - Euskara

Hitzaurrea
Gure ikerketa 2006ko uztailean bukatu bagenuen ere, tesia defendatzeko
aukera 2007ko azaroaren 9an izan genuen, Jon Arrietak, Rosa Ayerbek,
Santiago Larrazabalek, Jose Antonio Rodriguez Ranzek eta Josetxo
Urrutikoetxeak elkarrekin osatu epaimahaiaren aurrean. Tribunal honek
ikerketarekiko erakutsitako interesa eta lanari emandako kalifikazioa, altuena,
biziki eskertzen dugu. Eta, era berean, ezin aipatu gabe utzi tesiaren zuzendari
Jose Angel Achón, etengabe emaniko aholkuengatik eta tesia euskara hutsean
idazteko emaniko aginduagatik.
Gure hausnarketaren ardatza 1796an Gipuzkoak bere polizia taldea sortu izana
dugu. Gertakizun honen garrantzia baino, bere berritasun kutsua da neurtu nahi
genuena. Horrek, ordura arte poliziaren funtzioak nola betetzen ziren ezagutzen
behartzen gintuen. Horrela, kontrolaren ikuspuntu eta kontrolerako tresna ugari
azalarazi genituen, Gipuzkoaren garapen politikoaren eskutik.
Gipuzkoako komunitatearen alde izkutuak ezagutzeko aukera izan genuen ere,
tresna hauek ez baitziren teoria hutsa, pertsona zehatz batzuk jazartzeko
lanabesak baizik.
Horrela, Gipuzkoako bazterretan bizi zirenak ezagutuz eta jazarpenerako
tresnen zilegitasun politikoaren eztabaidaren bidez, gure hipotesia berretsi egin
genuen: 1796koa gertakizun berria eta berritzailea zen, Gipuzkoako gizartea
ezagutzeko eta ezaugarritzeko guztiz balekoa zena.
Epaimahaikide batek, Rodriguez Ranzek alegia, gogoratu bezala, ikerketa
historiko orok, arazo historiko bati ez ezik, ikertzaileak berak bizitzari buruz
dituen galderei eta kexei ere erantzuten dio. Gurean, behintzat, hala da. Izan
ere, gure tesiak Gipuzkoa tradizionalean ematen zen bazterketa soziala eta
honen inguruko kontrol-ekimenak aintzat hartzen bazituen ere, Gizarte kontrola
du sakoneko helburu. Gure ustez, erabateko gaurkotasuna duen gaia, hain
zuzen ere. Gizarte kontrola subjektu historikotzat hartuz, unean-uneko
ezaugarriak eta xedeak bere testuinguru politiko eta soziala uler dezakegu.
XVI-XIX. mendeen bitartean garatu araudi, teoria, erakunde, eztabaida politiko,
gizakien sailkatze eta abar ez zaigu arrotz egiten XXI. mendean Act Patriot-en
babespean munduan zehar nagusitzen ari diren kontrol-moldepean bizi
garenoi. Eskubide zibilen murrizketa, gizarte laguntzen gutxitzea, eraso
prebentiboak, badaezpadako atxiloketak... kontrol oldarkorraren sustraiak
luzeak dira, eta egungo adarrak, besteak beste, Giorgio Agamben-ek
“Salbuespen Estatua” lanean erakusten ditu.
Beraz, guk jasotakoa ariketa arkeologikotzat ere jo liteke; hori da ikerketa
honek irekita uzten duen bide bat, alegia. Bide horretan, tesiaren muina
jasotzen zuen liburua kaleratu zuen Deustuko Unibertsitateak.
Bestelakoak dira, baina, honen inguruan landu ahal izan ditugun aldarteak,
hobe esanda, arlo zientifikoan baino, arlo dibulgatiboan jardun dugu gure tesia
berretsi eta gero, beti ere tesiak egiten zituen ekarpen deigarrienetarikoaren