Mikeleteak eta bidelapurrak Jakintza-arloa: Historia - Euskara

62
Arlote, eskale eta txiroak; eroak.
Bilakaera honen ondorioz, egoera soziala oso larria bilakatuko da. Horrela
erakusten digu Juan Gracia Carcamok, Bizkaia abiapuntutzat hartuta 77. Arloteak,
eskaleak eta behartsuak bilakatzen ditu protagonistak. Berari esker, ongi ezagutzen
dugu Bizkaian gertatu zena. Era horretan, gainontzeko lurraldeekiko azterketa
konparatiboak egin daitezke XVIII-XIX. mendeetako pobreziaren gainean.
Bere tesia mugatzen duten bi datak (1766-1833) arras esanguratsuak dira.
Thompsonek aipatutako ekonomia moralaren suntsiketarekin, matxinadak lekuko,
zerikusi zuzena du lehenak. Bigarrenak, ordea, Gerrate karlistekin lotura estua;
orduan, marjinazio berri bat iragartzen da, Foru Lurraldeei dagokion izaera politikoa
indarrez galtzean, lehen esan bezala.
Gracia Carcamok ez du jorratzen bi gertakizun hauek, bitarte horretako jende
xumearen egoera baizik. Lan kuantitatibo handia egin du, pobrezia (txiroak, arloteak,
eskaleak) zenbakietan plazaratuz. Orduko ekoizpen guneetan lan egiteko aukerarik ez
zutenak zenbat ziren eta non kokatzen ziren jakitea beharrezkoa da, berak gogoratzen
digunez. Baina Gracia Carcamoren lanaren muina bestelakoa da, askoz
interesgarriagoa gure aburuz, ondoko ataletan laburbiltzen dugun moduan.
1. Pobrezian murgildutako guztiek ez dute gizartearengandik jarrera berdina
pairatzen. Batzuk gizartearen bazterretan gelditzen dira, beste batzuk
gizartearen magaletan onartuak diren bitartean.
77 Lanaren hasieran, hain justu, J. GRACIA CARCAMO bazterketari buruzko euskal
historiografiako aintzidaritzat jotzen genuela gogoratu behar dugu. Lehen aipatutako bere
tesiaz gain:
- “El Asilo Calzada de Gernika-Lumo, 1882-1902”. Gernika, 1993. 15-19 or.
- “La mentalidad ilustrada ante el pauperismo y la marginación social en el País Vasco:
la actitud del Conde de Peñaflorida”. Ernaroa, (1986).
- “Pobrezia eta gizarte-laguntza XVIII. mendean Bizkaian”. Uztaro, 14 (1995). 3-19 orr.
- “Orden y castigo: la vida cotidiana de los pobres en la Casa de Misericordia de Bilbao
durante la crisis del Antiguo Regimen, en el contexto de los hospicios vascos
coetáneos”. Azterketa historikoak-Estudios históricos. Zumalakarregi Museoa, V (2000). 99-
122 or.