Mikeleteak eta bidelapurrak Jakintza-arloa: Historia - Euskara

2.2.2 Ez da ogirik neke gaberik. Pobreak baino zerbait gehiago: eskaleak, alferrak,
arloteak.
Alferkeria. Bizio eta gaitz guztien ama. Lanik ez egitea baino jarrera eta
bizimodu kaltegarriagorik ote?. Pobreei buruz eta lanaren truke eskaletasuna
aukeratzeari buruz idatzitakoei erreparatuez gero, ezetz esan beharko genuke.
Izan ere, hauxe dugu XVI. mendetik aurrera garatuko den beste ideia
giltzarrietako bat. Lan egin nahi ez eta dirua irabazi nahi izatea –eskaleak–
deabrukeriatzat eta izurritetzat joko da. Guttonenean adibide franko topatzen dugu. C.
Ripa-ren Iconologie delako lanak, alferkeriaz –“oisiveté”– mintzateko “peste dangeruese”
erabiltzen du; Lyongo Hiérosme de Chastillon-ek, bere aldetik, alferrak eta kriminalak
parekatzen ditu 1577an: “se sont accoutumés en tout oisiveté et paresse... se metent à
brigander, desrobber et piller, dont il advient qu’ils tombent en mains de la justice”; horra hor
ere Claude de Rubys-en hitzak: “l’oisiveté a esté toujours tenue entre les gens de bien et de
vertu pour un crime détestable et ne servant que pour corrompre et gaster les bons esprits” 46.
Hortaz, eskaleek eta lan egiten ez duten pobre orok ez dute inolako laguntzarik
merezi; haien jarrera ezin da inolaz ere zuritu, ez du zerikusirik erlijiotasunarekin.
Agintari on orok haien aurrean zor duen jarrera –alferrak zigortzekoa– izan behar du.
Adituek Dracon (alferrak heriotza-zigorra merezi du), Solon (urtean behin bizimodua
publikoki jakitera eman behar) eta Marko Aurelio (haren menpean inor ez zen
agertzen ogibidea adierazten zuen ikurra nabarmen eraman ezean) aipatzen dituzte.
Horrela, XVII. mendean nagusituko diren merkantilismoaren teorikoek hemen dute
abiapuntu ezin hobeagorik. Ildo horretatik, lanaren bidez, eta ez pobreziaz, zuritu
behar da jatorrizko bekatua. Hau garbitzeko lanean nekatu eta sufritu behar da.
46 C. RIPA: Iconologie en la science des emblèmes, devises...qui apprend à les expliquer, dessiner et
inventer (1593). 160. or.; Hièrosme de CHASTILLON: Bref et utile discous sur l’immodestie et
superfluité d’habits. Lyon, 1577. 21. or.; Claude DE RUBYS: Les privilèges, franchises et inmunitez...
59-60. or. GUTTONek aipatuta: ibidem, 245. or.
37