Mikeleteak eta bidelapurrak Jakintza-arloa: Historia - Euskara

Laguntzak bideratzeko garaian, dena den, hilburukoetako aginduak izaten dira
eraginkorrenak. Jaraunspena egiterakoan monasterio, komentu, baseliza edota ospitale
baterako kopuru batzuk zehaztea guztiz arrunta da. Monasterio eta komentuek
pobreen artean banatzeko dirua izango dute horrela; baseliza eta ospitaletan, berriz,
eskale, pelegrin eta gaixoek gaua pasatzeko edota jateko behar den tresneriaz
hornitzen dira.
Bestetan, hildakoaren gogoa oroitzeko sortzen den kapilautzari atxikitzen zaio
pobreen aldeko diru-laguntza. Herriko Elizaren barruan egiten da oroitze hori eta
laguntzaren kudeatzailea erretorea bera ala sortzailearen oinordekoak izendatzen
duena izan ohi da.
Antolaketa honi buruz, M. Mollat-ek korapilatsua eta, era berean,
zehaztugabea dela dio. Erakunde honen barne-eraketa aztertzen du Frantzia aldean,
baita Santu bereko babespean aritzen direnek elkarren artean dituzten harremanak
ere. Bere ondorioek gune zentralik gabeko sistema dela argitzen dute, bere lana
egiteko ez dago aldez aurretik emandako irizpide zehatzik: “Cependat, à l’exception des
grands ordres, il n’existait entre les divers hôpitaux aucune dépendance institutionelle;
rappelons, d’ailleurs, qu’il ne faut pas déduire d’un vocable du Saint-Esprit, de saint Jacques,
de saint Jean ou de saint Antoine l’appartenance d’une maison à l’ordre du même nom. La
cohérence du réseau hospitalier...était d’une autre nature. Elle fut géographique dans le cas des
hospices de pèlerins répartis sur la route de Compostelle. Elle fut spirituelle par la commauté de
l’inspiration augustinienne, et matérieele par la similitude des ouevres de miséricordie...Même
si beaucoup de maisons...étaiten desserviers par de petites congrégations régies par des statuts
modelés sur des textes de références, un nombre plus grand se contentait d’un simple
règlemente, approuvé par l’évêque ou l’autorité urbaine, ou les deux à la foix” 16. Araudia,
besterik gabe, hildakoaren agindua izan daiteke ere bai, batez ere lehen aipatutako
kapilautza ala oroitz-mezetan.
Sistema honen bitartez, arima salbatu, pobreak lagundu eta giza-oreka
mantendu ez ezik, bestelako emaitzak lortzen dira. Oparotasunaz jokatzerakoan
16 Michek MOLLAT, Michel: “Complexité et ambiguité des institutions hospitalières: les statuts
d’hôpitaux (les modèles, leur diffusion et leur filiation”. In: Timore e Caritá...
12