5Dim<strong>en</strong>sión <strong>de</strong>Desarrollo Profesional76Las <strong>TIC</strong> han pasado a ser herrami<strong>en</strong>tas <strong>de</strong> agregación <strong>de</strong> valor y apoyo parael trabajo pedagógico, <strong>en</strong> el <strong>en</strong>t<strong>en</strong>dido que, al igual que <strong>en</strong> el resto <strong>de</strong> losámbitos <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida, constituy<strong>en</strong>, cada vez más, parte inher<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l quehacersocial. En este s<strong>en</strong>tido, son parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> profesionalidad <strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> <strong>la</strong> profesióndoc<strong>en</strong>te, lo que significa que los/as doc<strong>en</strong>tes mo<strong>de</strong>rnos no pue<strong>de</strong>nestar aj<strong>en</strong>os a su compr<strong>en</strong>sión y uso.En el Marco para <strong>la</strong> Bu<strong>en</strong>a Enseñanza se <strong>de</strong>c<strong>la</strong>ra que “el profesor está comprometidocon los resultados <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje <strong>de</strong> sus alumnos”, lo cual implicaque <strong>de</strong>be reflexionar sobre sus prácticas y el impacto que éstas ti<strong>en</strong><strong>en</strong>precisam<strong>en</strong>te sobre el apr<strong>en</strong>dizaje. Esta reflexión <strong>de</strong>biera hacer<strong>la</strong> <strong>en</strong> formapersonal, pero también co<strong>la</strong>borativam<strong>en</strong>te, lo cual <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra un ámbitoprivilegiado a través <strong>de</strong> <strong>la</strong>s comunida<strong>de</strong>s virtuales.En el mismo Marco para <strong>la</strong> Bu<strong>en</strong>a Enseñanza, el <strong>de</strong>sarrollo profesional se<strong>en</strong>foca, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> responsabilidad profesional. Para dicho refer<strong>en</strong>cial, el <strong>de</strong>sarrolloprofesional ti<strong>en</strong>e como propósito principal que el doc<strong>en</strong>te adquiera<strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias necesarias para cumplir con los objetivos <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje<strong>de</strong> sus estudiantes. En el pres<strong>en</strong>te refer<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cias <strong>TIC</strong>, a<strong>de</strong>más<strong>de</strong> ese propósito, se hace énfasis <strong>en</strong> el <strong>de</strong>recho que toda persona ti<strong>en</strong>e <strong>de</strong>apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r durante toda <strong>la</strong> vida, dignificarse <strong>en</strong> este proceso y aum<strong>en</strong>tar suempleabilidad y, por consigui<strong>en</strong>te, sus oportunida<strong>de</strong>s.Se <strong>en</strong>ti<strong>en</strong><strong>de</strong> que el <strong>de</strong>sarrollo profesional perman<strong>en</strong>te consi<strong>de</strong>ra <strong>la</strong>s dim<strong>en</strong>siones<strong>de</strong> tiempo y espacio, esto es, el doc<strong>en</strong>te se <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong> durante toda<strong>la</strong> vida, <strong>en</strong> ambi<strong>en</strong>tes diversos y por difer<strong>en</strong>tes medios. Los cursos y activida<strong>de</strong>stradicionales <strong>de</strong> perfeccionami<strong>en</strong>to constituy<strong>en</strong> instancias importantes,pero no <strong>la</strong>s únicas para <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r sus compet<strong>en</strong>cias. Otras importantesinstancias son, por ejemplo, los espacios <strong>de</strong> co<strong>la</strong>boración con otrosmiembros <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunidad y actores sociales involucrados <strong>en</strong> educación,<strong>la</strong> búsqueda y consulta <strong>de</strong> información <strong>en</strong> difer<strong>en</strong>tes fu<strong>en</strong>tes y el propio<strong>de</strong>sempeño <strong>la</strong>boral. Tanto <strong>la</strong>s primeras como <strong>la</strong>s segundas ti<strong>en</strong><strong>en</strong> un <strong>en</strong><strong>la</strong>cemuy relevante a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>TIC</strong>, <strong>la</strong>s que son consi<strong>de</strong>radas <strong>en</strong> esta dim<strong>en</strong>sión.En esta dim<strong>en</strong>sión se incluy<strong>en</strong> <strong>la</strong>s dos perspectivas, esto es, <strong>la</strong>s <strong>TIC</strong> y su pot<strong>en</strong>cialidadcomo herrami<strong>en</strong>tas para el <strong>de</strong>sarrollo profesional, vía formacióncontinua, así como también <strong>la</strong>s <strong>TIC</strong> como oportunidad para mejorar el <strong>de</strong>sempeño,aportando <strong>de</strong>s<strong>de</strong> ahí al mejorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los apr<strong>en</strong>dizajes <strong>de</strong> los/as estudiantes.La compet<strong>en</strong>cia 5.1 se <strong>en</strong>foca a <strong>la</strong>s funciones <strong>de</strong> formación y <strong>de</strong>sarrollo víacursos y mediante otras activida<strong>de</strong>s (comunida<strong>de</strong>s, ayudas <strong>de</strong> trabajo, <strong>en</strong>treotras); <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia 5.2 <strong>en</strong>fatiza <strong>la</strong> función <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>TIC</strong> para <strong>la</strong> gestión<strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to y, finalm<strong>en</strong>te <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia 5.3 releva <strong>la</strong> función <strong>de</strong> reflexiónsobre <strong>la</strong> propia práctica para a partir <strong>de</strong> el<strong>la</strong>, implem<strong>en</strong>tar mejoras.
Actualización <strong>de</strong> <strong>Compet<strong>en</strong>cias</strong> <strong>TIC</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> Profesión Doc<strong>en</strong>teAhora bi<strong>en</strong>, <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias aquí <strong>de</strong>scritas <strong>de</strong>bieran ser aplicadas <strong>de</strong> unamanera particu<strong>la</strong>r, pues se <strong>en</strong>ti<strong>en</strong><strong>de</strong> que un doc<strong>en</strong>te <strong>de</strong>biera <strong>en</strong>focar susfunciones <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo y responsabilidad profesional <strong>de</strong>mostrando compet<strong>en</strong>cias<strong>de</strong> comunicación con pares y con un alto compromiso con e<strong>la</strong>pr<strong>en</strong>dizaje continuo.Las dos compet<strong>en</strong>cias g<strong>en</strong>éricas asociadas son <strong>la</strong> comunicación y el compromisocon el apr<strong>en</strong>dizaje continuo. La compet<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> comunicación sepue<strong>de</strong> traducir <strong>en</strong> <strong>la</strong> apertura a compartir información con otros/as, <strong>en</strong> <strong>la</strong>adaptación <strong>de</strong> su tipo <strong>de</strong> l<strong>en</strong>guaje, a <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong> escuchar activam<strong>en</strong>tea sus interlocutores, a ponerse <strong>en</strong> el lugar <strong>de</strong> los otros <strong>en</strong> <strong>la</strong>s interaccionesque establezca y <strong>en</strong> <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong> ser asertivo o asertiva con sus colegas.En cuanto al compromiso con el apr<strong>en</strong>dizaje continuo, <strong>de</strong>biera aplicar <strong>la</strong>scompet<strong>en</strong>cias i<strong>de</strong>ntificadas tomando <strong>en</strong> consi<strong>de</strong>ración los nuevos <strong>de</strong>sarrollosasociados a su quehacer profesional. A su vez <strong>de</strong>biera ori<strong>en</strong>tarse a <strong>la</strong>búsqueda <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo tanto profesional como personal, <strong>en</strong> el <strong>en</strong>t<strong>en</strong>didoque <strong>la</strong> educación establece requerimi<strong>en</strong>tos especiales por el hecho quese trabaja con niños/niñas y jóv<strong>en</strong>es <strong>en</strong> una <strong>la</strong>bor <strong>en</strong> que el mo<strong>de</strong><strong>la</strong>je <strong>de</strong>conductas y actitu<strong>de</strong>s cumple un rol crucial. Finalm<strong>en</strong>te, este compromisoinvolucra <strong>la</strong> preocupación por el apr<strong>en</strong>dizaje <strong>de</strong> los <strong>de</strong>más, tanto <strong>de</strong> sus estudiantescomo <strong>de</strong> sus colegas y <strong>la</strong> aplicación <strong>de</strong> medidas <strong>de</strong> mejorami<strong>en</strong>toperman<strong>en</strong>te a través <strong>de</strong>l apr<strong>en</strong>dizaje.En esta dim<strong>en</strong>sión se incluy<strong>en</strong> <strong>la</strong>sdos perspectivas, esto es, <strong>la</strong>s <strong>TIC</strong> y supot<strong>en</strong>cialidad como herrami<strong>en</strong>tas parael <strong>de</strong>sarrollo profesional, vía formacióncontinua, así como también <strong>la</strong>s <strong>TIC</strong>como oportunidad para mejorar el<strong>de</strong>sempeño, aportando <strong>de</strong>s<strong>de</strong> ahí almejorami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los apr<strong>en</strong>dizajes <strong>de</strong>los/as estudiantes.77