Venez à Mons, la pierre bleue Vous y accueillera KoM naar bergen ...

ACTUALITE / ACTUEEL
le baroque
déVoilé
baroK
onthuld
La sculpture baroque de nos régions, qui a longtemps pâti de l’intérêt
porté à son aînée médiévale, retrouve depuis quelque temps les faveurs
du public, voire les feux des projecteurs ! Cet été, elle se décline à
Bruxelles sous trois facettes distinctes mais étroitement engrenées. La
première est une exposition remarquable, (trop) discrètement abritée
au rez-de-chaussée de l’hôtel de ville de Bruxelles, à gauche de l’entrée
habituelle – à peine effleurée par les hordes de touristes qui défilent
sur la Grand-Place… Elle réunit trois types d’objets : des dessins
préparatoires et esquisses de projets, des modèles en terre cuite et enfin
des sculptures proprement dites. Les plus grands artistes de nos régions
sont représentés, tant du Nord que du Sud du pays, et bien entendu de
Bruxelles. Les terres cuites sont de beaucoup les plus nombreuses, et sans
doute les plus passionnantes – on y sent évidemment le génie créateur
à l’œuvre, on mesure ce qui distingue la démarche d’un Jean Delcour
aux ébauches rapides et presque expressionnistes de celle d’un Laurent
Delvaux, aux modèles léchés, d’une grande perfection formelle. Il y a de
tout, de la sculpture funéraire, des maquettes de mobilier (tambour de
porte, chaire de vérité, confessionnal, etc.), des œuvres de chevalet…
En amont se retrouvent les dessins, à nouveau pour les mêmes objets,
parfois rehaussés de couleurs, notamment de rouges marbrés – certains
nerveusement esquissés, d’autres fignolés dans le moindre détail – des
autels notamment, à l’ornementation foisonnante.
Enfin, quelques sculptures en tant que telles – rares évidemment (ces
éléments précieux sont difficiles à déplacer), pour la plupart en bois ou en
bois stuqué, en terre cuite et, très rarement en marbre – à vrai dire, seule
une petite œuvre représentant l’Enfant Jésus méditant sur la croix… Pour
pallier ce manque, de grandes photos, d’exceptionnelle qualité, figurent
les œuvres qui n’ont pu être empruntées. L’exposition est ouverte jusqu’au
25 septembre 2011, accessible tous les jours sauf fériés et lundis, de 10
heures 30 à 18 heures (informations auprès du Service de la Culture de la
Ville de Bruxelles – culture@brucity.be ).
L’exposition est complétée par un livret (gratuit pour les visiteurs) intitulé
« Baroque / Barok Parcours », qui recense quatorze lieux emblématiques
du baroque à Bruxelles : outre la Grand-Place, patrimoine mondial, il
s’agit essentiellement d’églises (cathédrale Saints-Michel-et-Gudule,
églises Notre-Dame-de-Bon-Secours, Notre-Dame-des-Riches-Claires,
Notre-Dame-du-Finistère, Notre-Dame-de-la-Chapelle, Notre-Dame-des-
Victoires-au-Sablon, Saint-Jean-Baptiste-au-Béguinage, Saints-Jean-et-
Etienne-aux Minimes et la chapelle des Brigittines, ainsi que l’église de la
Trinité et l’ancienne abbaye de la Cambre, hors du centre ville), à l’exception
de la Maison de la Bellone et du célébrissime Manneken-Pis, emblème
de la Cité ! Certains de ces édifices sont ouverts exceptionnellement
(selon des horaires précisés dans la brochure et sur les sites HYPERLINK
«http://www.brupass.be» www.brupass.be – HYPERLINK «http://www.
bruxelles.be» www.bruxelles.be et HYPERLINK «http://www.brussel.be»
www.brussel.be ) – comme la chapelle funéraire de la famille Tour et Taxis,
qui flanque au Nord le chœur de l’église du Sablon – construite sur les
plans de Luc Faydherbe et achevée en 1678, elle rassemble des œuvres
des meilleurs artistes de cette époque, sculptures de blanc statuaire se
22 pierre & marbre - steen & marmer - 2011 / 3
De Barokke beeldhouwkunst van onze streken bleef lange tijd in de
schaduw omdat alle belangstelling uitging naar haar middeleeuwse
voorouders, maar sinds kort heeft ze weer aantrek bij het publiek en
staat ze zelfs in de spotlights! Deze zomer wordt de Baroksculptuur
in Brussel belicht onder 3 verschillende in elkaar overlopende vormen.
Vooreerst is er een opmerkelijke tentoonstelling nogal bescheiden
ondergebracht op het gelijkvloers van het stadhuis van Brussel, links van
de gewone toegang – nauwelijks opgemerkt door de horden toeristen
die voorbijtrekken op de Grote Markt … Drie soorten kunstvoorwerpen
worden gepresenteerd: ontwerptekeningen en schetsen, modellen in
terracotta en echte beeldhouwwerken. De meest bekende kunstenaars
uit onze streken, zowel uit het noorden als het zuiden van het land en
natuurlijk uit Brussel, komen aan bod.
De terra cotas zijn verreweg de meest talrijke en ongetwijfeld de meest
boeiende – men voelt hier de scheppende geest achter het werk meteen
aan, we vragen ons af wat de aanpak van een Jean Delcour met zijn
snelle bijna expressionistische ontwerpen onderscheidt van deze van
een Laurent Delvaux met zijn gelikte tot in de perfectie uitgevoerde
modellen. Er is van alles wat, grafsculpturen, maquettes van meubilair
(een draaideur, kansel, biechtstoel, enz.), schildersezelwerken… Hogerop
bevinden zich de tekeningen, telkens voor dezelfde voorwerpen, soms
opgekleurd, meer bepaald gemarmerd rood – sommige ruw geschetst,
andere zorgvuldig tot in de details uitgevoerd, zoals altaren met rijke
ornamenten.
En tot slot enkele echte beeldhouwwerken - die zijn schaars natuurlijk
(zulke kostbare elementen zijn moeilijk verplaatsbaar), de meeste zijn in
hout of bepleisterd, in terracota en, zeer uitzonderlijk in marmer - eigenlijk
een enkel klein werkje dat Kind Jezus voorstelt al mediterend voor het
kruis…Om deze leemte op te vullen worden de werken die niet konden
geleend worden getoond op grote foto’s van uitstekende kwaliteit. De
tentoonstelling loopt tot 25 september 2011. Ze is open van dinsdag tot
zondag , behalve op feestdagen, van 10u. 30 tot 18.00 uur ( informatie
bij de Dienst Cultuur van de Stad Brussel - culture@brucity.be ).
De tentoonstelling wordt begeleid door een brochure (gratis voor
bezoekers) getiteld « Barok Parcours ». Ze geeft een overzicht van
de plaatsen die symbool staan voor de Barok in Brussel : buiten de
Grote Markt, werelderfgoed, gaat het voornamelijk over kerken, de
Sint-Michiels-en-Sint-Goedelekathedraal.. de kerken Onze-Lieve-
Vrouw van Goede Bijstand, de Rijke Klaren, de Onze-Lieve-Vrouw ter
Finisterraekerk, de Kapellekerk, de Zavelkerk, HYPERLINK «http://
www.ebru.be/Other/Kerken/brussel-1000-begijnhofkerk.html» Sint-Jan-
Baptist ten Begijnhofkerk, Sint-Jan en Sint-Stefaan ter Minimen en de
Brigittinnenkerk, alsook de Kerk van de Drievuldigheid en de oude Ter
Kamerenabdij, buiten de stad). Verder is er nog het Huis La Bellone en het
wereldvermaarde Manneken-Pis, stadsembleem.
Sommige van die gebouwen werden uitzonderlijk geopend voor de
tentoonstelling (bezoekuren zijn aangeduid in de brochure en op de
sites www.brupass.be – www.bruxelles.be en www.brussel.be ) – onder
andere de grafkapel van de familie Tour & Taxis, die zich noordwaarts van