125. zenbakia - Jakin

ZIENTZIAREN ERRONKAK XXI. MENDEAN
Iritzi bilketa
hegan egin zezakeenik eta bizi itxaropenak doi-doi gainditzen
zuen mende erdia. Non gaude orain? Kuantu teoriko
haiek materia eta unibertsoa ulertzeko modua aldarazteaz
gain, gure mundua suntsitzeko bidea eman digute;
Mendelen ilarren gibelean genetikaren indar jainkotiarra
ezkutatzen zen, automobilek, gu libre egiteko jaio ei zirenek,
harrapatuta gauzkate beren hatzaparretan; munduari
bira egiteko ez dira jada 80 egun behar, minutu gutxi batzuk
aski dira eta gerontologia etorkizuneko medikuntzaren
adarra da.
H o rtaz, nora doaz zientzia eta teknika? Zantzu batzuk
eman litezke, joera batzuk aurreikusi, baina erdia ere
ez dugu igarriko, hain segur, usteak erdiak ustelak baitira
atsotitzak dioenez.
Z i e n t z i a ren adar batzuen konbergentzia eta elkarh
a rtzea izango da XXI. mendearen ezaugarrietako bat.
Egoera solidoaren fisikak eta teknologiak, biologiak eta kimika
makromolekularrak bat egingo dute, hain segur, nan
o z i e n t z i a ren esparruan, eta hortik sor daitezkeen sinergiek
orain ikusten ez ditugun ondorioak izan litzakete.
Naturaren bideari jarraituta nanometroaren eta mikrometroaren
artean dagoen distantzi tarte horretan garatutako
zientziak eta teknologiak zeresan handia eman lezakete.
Atzen bi hamarkadek genetikaren iraultza ekarri dute.
Bizia manipulatzeko gai gara. Genoma, transgeniko,
ADN edo klon eguneroko hizkeran ez dira arrotz, gizart e a-
ren kulturan integratu direla esan daiteke. Oso azkarra ez
da izan behar genetika, XXI. mendearen hasieran behintzat,
zientziaren alor izarretako bat izango dela aldarrikatzeko.
Zientziaren, ezagutzaren edo osasunaren ikuspegitik
g e n e t i k a ren aurrerabideak izan ditzakeen inplikazioez
landa, gizartean eztabaida sakon eta patxadatsua zabaldu
beharko da genetikaren aplikazioak eragin ditzakeen ondorio
etiko, filosofiko eta sozialei buruz. Gizarteak, hitzaren
zentzu zabalenean, deliberatu beharko du klonazioak,
gene-terapiak edo bizidun transgenikoen erabilerak mugarik
izango duten eta hala bada, zein eta norainokoak
izango diren. Eztabaida hori egoki bideratzea da orain giz
a rteak eta zientziak duten erronka handienetako bat.
103
JAKiN