Furlansko-slovenski slovar 4. del

il gno non come responsabil dal sfuei (Pa) nosi moje ime
kot..odgovornega; ~ consecuencis imeti posledice;
par impedî che la sierade de aziende e puarti
consecuencis sul plan ocupazionâl. (O)
2. (t. FIG) voziti, peljati, voditi (k), dovesti (do, k);
rivâts su la strade che e puarte a Tarcint (PauluzzoN)
prispeli na cesto, ki vodi v Čento; Al puarte la int
interessade a lis siencis a lavorâ insiemit e a cognossisi
(Pa); La reson ti puarte fintremai cuant che; e rive la
muart. (Pa) razum te vodi do..; O vin daûr di nô agns e
agns di "inferioritât linguistiche", di fats che nus àn
puartât a crodi che la nestre lenghe e je un rest dal
passât,..ki so nas dovedli do tega, da verjamemo..
3. izvesti (kazen) 4. (občutke) prenašati, občutiti; tante
pene che jo puarti, se tu sês masse lontan toliko trpljenja
prenašam.. 5. pritegniti (dokaze) 6. podpirati, dati
prednost, hvaliti, vzvišati; un om compagn dal nestri
candidât ...lu puarte ancje il guviêr podpira ga tudi
vlada; no par ~ i contadins ne da bi bil za kmete; Ma
in Palestine, „Hamas" al è puartât di une grande part de
int. (Pa 03/10) ..Hamas podpira velik del ljudi 7.
prevažati, nositi (breme); il so cjâr,..,che al puartave
come nuie un cjame di trente cuintâl, e i cjavai di pêl
colôr madon (Sg);
~si refl 1. vesti se, obnašati se; sù brâfs! puartaitsi ben!
obnašajte se dobro!; ~si ala grande živeti na veliki nogi,
kot gospoda; 2. držati se; puartiti ben Mandi - dissal.
- Puartiti ben, tu tu puedis rivâ. (Enrico).
puartâ adalt [- a'dalt] tr povzdigniti, povišati, nositi
visoko; retoriche che e puarte adalt tant il nestri paîs
che il nestri popul.
puartâ dentri [- 'dentri] tr prinesiti noter; Al siere il
cangurut intune gabie, lu puarte dentri inte so cjase e lu
ten par cuatri gnots. (digilander.libero.it/undoitre).
puartâ di vite [- 'fu:r] m obnašanje n, vedenje n; o ce
biel ~ ! o, kako lepo vedenje, obnašanje.
puartâ dongje [- 'dכnăe] tr 1. prinesiti (s seboj, noter,
sèm); pal gnûf nît puartin dongje cualchi stec za novo
gnezdo prinesejo nekaj bilk 2. FIG prinašati (s seboj),
imeti posledico, vsebovati, povzročiti; l’an gnûf
puartarà dongje grip, fiere.. novo leto bo prineslo; chei
ribaltons che a puartin dongje dome miserie; ducj i
mistîrs a puartin doncje cualchi lagnance 2. dati,
predati, podariti, preskrbeti, nabaviti; ducj i puartarin
dongje il forment.
puartâ fûr [- 'fu:r] tr 1. nesti ven, iznesti 2. nanesti,
prinesti, dati na mizo (pijačo ipd.); che a puarti fûr,
siorute, un litri di chel neri 3. pritegniti (dokaze),
navajati (dejstva, opravičilo); nol fevelave mai dibant e
al puartave fûr simpri fats e documents; i puarti fûr
scusis 4. puartâle fûr (pos. bolezen) odnesti jo;
ozdraveti; mi displâs par lôr, ma no la puarte fûr ni se
pozdravil; parchel i triscj no la puartaran fûr tal judizi;
~si fûr refl odnesti jo, priti skozi, rešiti se (zagate),
uspeti; vin vût cefâ a puartâsi fûr in doi; pûr sfidant la
Incuisizion, e je rivade a puartase fûr cun onôr cence
rinunzià a lis sôs convinzions. (Natisone/furlanis); Al fo
judicât a Cividât e a1 rivà a puartâse fûr.
(Natisone/furlanis).
puartâ indaûr [- inda'u:r] tr nazaj prinesti; a vevin
viodût a saltâ il puint di Pinçan e a vevin puartade
indaûr dome une grande strachece.
puartâ indenant [- inde'nant] (t. puartâ indevant) tr
1. nadaljevati, voditi naprej; e che tra i prins obietîfs che
al vûl ~ al è chel di un mudament dal statût..(O); E
puartarà indenant iniziativis par studiâ (O); a ~ ben i
discors come une volte, par cheste reson al cirive di
doprâ dome frasis curtis. (SiF 02/1) 2. priti z
opravičilom; e vêso muse di ~ chê scuse? 3. navajati
kot primer, vzor; Agripe i disè a Pauli: «Tu puedis ~ lis
tôs resons». (Bibl-Az).
puartâ indevant [- inde'vant] tr → puartâ indenant.
puartâ insomp [- in's mp] tr zaključiti, priti do
zaključka; cu la ossession di no rivâ adore di ~ il so
progjet.; i puars contadins a cirivin di ~ la zornade
parant dongje alc di mangjâ par chei di cjase.
(friuli.qnet.it).
puartâ sot [- 'sot] tr 1. prinesti izpod, pod; ~ sot dai
voi predočiti nekaj; ancje parcè che o ai puartât sot dai
voi e ae atenzion dal zurì internazionâl i morârs e lis vîts
dal paisaç furlan 2. pokopati, zagrebsti; cu la pompe
di un splendid funerâl. Es dîs e mieze an di puartâlu sot.
puartâ vie [- 'vie] tr 1. odnesti, odvoziti; cun palis e
tratôrs, par gjavâ e puartâ vie centenârs di cjars di
tiere,..(Pa) 2. odvzeti : che la rapacitât dal timp no pò
puartâ vie, valôrs di fede e di religjon, di culture e di
lenghe..(Pa) 3. izmakniti, krasti, poneveriti.
puartabil [puar'tabil] adj prenosen; compiuter ~
prenosni računalnik; Infats, ju “E-books” a son une
sorte di compiuter ~ (Pa).
puartade [puar'tade] f 1. jed f 2. (zmogljivost,
obremenitev) nosilnost f, tonaža f, ladijski naklad m; cun
risultats no suficients a garanti une ~ di 500 Kg par metri
cuadrât (CoUd) 3. VOJ domet m 4. FIG mejha f,
dostopnost f, dosegljivost f 5. FIG sposobnost f, moč f,
zmogljivost f 6. FIG važnost f, pomembnost f, vrednost
f; No si pues di che nol ves capit la ~ di chei
gambiaments. (gazzettino.quinordest.it) 7. FIG pretok
(vode) 8. ARHIT ločni razpon 9. drža f, hoja f.
puartadôr [puarta'do:r] m 1. nosilec m; prinašalec m
2. prinesitelj m 3. MED prenašalec m (bolezni) 4. FIZ
nosilec m.
puartadore [puarta'do:re] f nosilka f; alore in struc o
podìn dî che ogni lenghe e je ancje ~ di un vivi e di un
pandi di stamp coletîf e comunitari. (Pa 02/10-11).
puartâl [puar'ta:l] m 1. ARHIT portal m; Dispès sore il
~ si po olmâ un steme di famee vielon. (La 06/1)
2. TEH, RAČ portal m; ~ internet spletni portal;
Salacor al è il plui grant ~ internet dal mont cun 2,5
milions di pagjinis di informazion (Pa 04/02).
puartament [puarta'ment] m vedenje n, držanje n, drža
f; Ma il fat al varès mantignût l’istès ~ che o scombat.
(Pa 03/2).
puartantine [puartan'tine] (t. portantine) f 1.
nosilnica f; une ~ doprade par puarta lis relicuiis su la
aghe (Pa) 2. MED nosila f.
puartantnusint [puar'tantnuzint] → puartant + nus +
indi.
puartâsi [puar'ta:si] m obnašanje n, vedenje n;
nissune no à un biel ~ come te nobena nima tako lepega
vedenja kakor ti (..se ne obnaša tako lepo kakor ti).
puartât [puar'ta:t], -ade adj 1. p od puartâ; 2. ~ par
nagnjen k, do; la sô ironie e il so vizi di lâ simpri dret
intal cûr des cuistions lu fasin une des lenghis plui
puartadis par fevelâ di siencis intal dì di vuê. (Pa).
puartâurindi [puar'ta:urindi] → puartâ + ur + indi.
puarte [pu'arte] f 1. vrata f, duri fpl, vhod m; ~ a veris
steklena vrata; Al montà sù i trê scjalins e al vierzè une
puarte a veris. (Sg); ~ di jentrade vhodna vrata; il
grant curîl, là che nô fruts o zuiavin di platâsi, jo e i miei
fradis, la ~ di jentrade, (Enrico); Puarte Glemone
Guminska vrata (Porta Gemona v San Daniele); Forsi e
jere ancjemò vive cuant che l’àn puartade, ma no, le vin
cjatade intun poç dongje Puarte Glemone, (Tolazzi);
sierâ la ~ a clâf zakleniti vrata; sierâ la ~ in muse