14.06.2013 Views

il vino nella poesia - Consorzio del vino Nobile di Montepulciano

il vino nella poesia - Consorzio del vino Nobile di Montepulciano

il vino nella poesia - Consorzio del vino Nobile di Montepulciano

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Cedes coemptis saltibus et domo<br />

V<strong>il</strong>laque, flavus quam Tiberis lavit,<br />

Caedes, et exstructis in altum<br />

Divitiis potietur heres.<br />

20<br />

Divesne prisco natus ab Inacho,<br />

N<strong>il</strong> interest, an pauper et infima<br />

De gente sub <strong>di</strong>vo moreris,<br />

Victima n<strong>il</strong> miserantis Orci :<br />

Omnes eodem cogimur, omnium<br />

25<br />

Versatur urna serius ocius<br />

Sors exitura et nos in aeternum<br />

Exs<strong>il</strong>ium impositura cumbae.<br />

CONTESTUALIZ<br />

ZAZIONE<br />

1) aequam mentem<br />

– è un riferimento<br />

al tema oraziano<br />

<strong>del</strong>la me<strong>di</strong>etas, <strong>del</strong>l’equ<strong>il</strong>ibrio interiore<br />

4) Delli- Quinto Dellio fu un personaggio inquieto <strong>del</strong>la Roma <strong>del</strong> tempo <strong>di</strong> Orazio. Durante le<br />

guerre civ<strong>il</strong>i passò con <strong>di</strong>sinvoltura da una parte all’altra: fu dapprima cesariano, poi parteggiò per<br />

gli uccisori <strong>di</strong> Cesare: dopo F<strong>il</strong>ippi (dove m<strong>il</strong>itò con Orazio) si schierò con Antonio, ma in seguito<br />

fu consigleire <strong>di</strong> Augusto, tanto da essere definito desultor bellorum civ<strong>il</strong>ium “<strong>il</strong> saltimbanco <strong>del</strong>le<br />

guerre civ<strong>il</strong>i” (Seneca <strong>il</strong> Vecchio, Suas. I,7)<br />

8)- interiore nota – la nota era l’etichetta messa sull’anfora per datare <strong>il</strong> <strong>vino</strong> in essa contenuto<br />

Falerni- era un <strong>vino</strong> pregiato proveniente dalla Campania<br />

15-16)- sororum…trium – le tre sorelle sono le Parche, che tessono i “neri f<strong>il</strong>i”, con allusione alla<br />

morte<br />

17-18)- coemptis saltibus – i pascoli- <strong>il</strong> prefisso –co dà l’idea <strong>del</strong>l’accumulo (comprati uno dopo<br />

l’altro)<br />

v<strong>il</strong>la- è la casa <strong>di</strong> campagna<br />

21) – Inacho – è <strong>il</strong> nome <strong>del</strong> mitico fondatore <strong>di</strong> Argo, citato come esempio <strong>di</strong> sicura nob<strong>il</strong>tà<br />

d’origini<br />

24) Orci- uno dei nomi <strong>del</strong>l’Ade<br />

25-7) versatur urna…sors- l’immagine è suggerita dall’urna dove si mettono le tessere per<br />

l’estrazione a sorte: esse, prima o poi, (serius ocius) escono.<br />

28) cumbae- è la barca <strong>di</strong> Caronte<br />

NOTE STILISTICHE<br />

1) rebus in arduis: anastrofe<br />

2) non secus – litote<br />

5-6) seu..seu- anafora<br />

6-7) enjambement<br />

8) nota metonimia per amphora<br />

9-12)- quo…quid- variatio<br />

pinus ingens albaque populus: chiasmo<br />

obliquo…rivo- iperbato<br />

13-14) breves/ flores – enjambement<br />

14-15) sororum f<strong>il</strong>a trium - iperbato<br />

15-6)- et aetas et sororum – polisindeto<br />

giovan<strong>il</strong>e e i f<strong>il</strong>i neri <strong>del</strong>le tre sorelle lo<br />

permettono. Lascerai i pascoli montani<br />

acquistati e la casa e la v<strong>il</strong>la che <strong>il</strong><br />

biondo Tevere bagna; li lascerai, e<br />

<strong>del</strong>le ricchezze accumulate si<br />

impadronirà l’erede. Non importa nulla<br />

che tu sia ricco e <strong>di</strong>scendente<br />

<strong>del</strong>l’antico Inaco, o che, povero e <strong>di</strong><br />

oscura gente, tu indugi sotto la volta<br />

<strong>del</strong> cielo, vittima predestinata<br />

<strong>del</strong>l’Orco che non ha pietà <strong>di</strong> nessuno.<br />

Tutti siamo spinti allo stesso luogo, la<br />

sorte <strong>di</strong> tutti è agitata nell’urna e presto<br />

o tar<strong>di</strong> uscirà e ci farà salire sulla barca<br />

verso l’eterno es<strong>il</strong>io.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!