14.06.2013 Views

il vino nella poesia - Consorzio del vino Nobile di Montepulciano

il vino nella poesia - Consorzio del vino Nobile di Montepulciano

il vino nella poesia - Consorzio del vino Nobile di Montepulciano

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

trage<strong>di</strong>a per la sua forma <strong>di</strong> <strong>di</strong>alogo tra <strong>il</strong> corifeo e gli altri componenti <strong>del</strong> coro. E’ rimasto <strong>nella</strong><br />

letteratura moderna <strong>nella</strong> forma <strong>di</strong> elogio <strong>del</strong> <strong>vino</strong>: esempio famoso <strong>il</strong> Bacco in Toscana <strong>di</strong> F.Re<strong>di</strong><br />

(sec. XVIII) . Le frequenti invocazioni, esclamazioni ed <strong>il</strong> ritmo veloce traducono acusticamente la<br />

festosità ed <strong>il</strong> <strong>di</strong>namismo <strong>del</strong>l’orgia bacchica.<br />

Bacchum in remotis carmina rupibus<br />

Vi<strong>di</strong> docentem, cre<strong>di</strong>te posteri,<br />

Nymphasque <strong>di</strong>scentes et aures<br />

Capripedum Satyrorum acutas.<br />

Euhoe ! Recenti mens trepidat metu, 5<br />

Plenoque Bacchi pectore turbidum<br />

Laetatur. Euhoe ! Parce, Liber,<br />

Parce, gravi metuende thyrso !<br />

Fas pervicaces est mihi Thyadas<br />

Vinique fontem, lactis et uberes<br />

Cantare rivos atque truncis<br />

Lapsa cavis iterare mella;<br />

Fas et beatae coniugis ad<strong>di</strong>tum<br />

Stellis honorem, tectaque Penthei<br />

Disiecta non leni ruina 15<br />

Thracis et exitium Lycurgi.<br />

Tu flectis amnes, tu mare barbarum,<br />

Tu separatis uvidus in iugis<br />

Nodo coerces viperino<br />

Bistonidum sine fraude crines.<br />

Tu, cum parentis regna per arduum<br />

Cohors Gigantum scanderet impia,<br />

Rhoetum retorsisti leonis<br />

Unguibus horrib<strong>il</strong>ique mala;<br />

Quamquam choreis aptior et iocis 25<br />

Ludoque <strong>di</strong>ctus, non sat idoneus<br />

Pugnae ferebaris : sed idem<br />

Pacis eras me<strong>di</strong>usque belli.<br />

Te vi<strong>di</strong>t insons Cerberus aureo<br />

Cornu decorum, leniter atterens<br />

Caudam, et recedentis tr<strong>il</strong>ingui<br />

Ore pedes tetigitque crura.<br />

TRADUZIONE<br />

Tra rupi remote ho visto Bacco,<br />

credetemi o posteri, che istruiva i cori<br />

e le ninfe che imparavano e le orecchie<br />

aguzze dei satiri dai pie<strong>di</strong> caprini.<br />

Evoè! La mente è ancor tutta tremante<br />

per <strong>il</strong> recente sgomento e <strong>il</strong> cuore<br />

gioisce per essere invasato da Bacco in<br />

maniera tumultuosa. Evoè!<br />

Tu che devi essere temuto, Libero,<br />

risparmiami dal tuo fatale tirso. Mi è<br />

pur lecito per <strong>di</strong>ritto <strong>di</strong><strong>vino</strong> cantare le<br />

Tia<strong>di</strong> infaticab<strong>il</strong>i e la sorgente <strong>del</strong> <strong>vino</strong>,<br />

e gli abbondanti rivi <strong>di</strong> latte, e ricordare<br />

<strong>il</strong> miele che st<strong>il</strong>la dai tronchi cavi;<br />

(mi è) lecito (cantare) anche la corona<br />

<strong>del</strong>la sposa <strong>di</strong>vinizzata, aggiunta alle<br />

stelle, e <strong>il</strong> tetto <strong>di</strong> Penteo <strong>di</strong>strutto con<br />

non lieve rovina, e la morte <strong>del</strong> tracio<br />

Licurgo.<br />

Tu pieghi i fiumi, tu <strong>il</strong> mare barbarico,<br />

tu, ubriaco, su gioghi appartati, stringi<br />

senza danno con un nodo <strong>di</strong> serpenti le<br />

chiome <strong>del</strong>le Bistoni<strong>di</strong>.<br />

Tu, quando la coorte dei Giganti salì<br />

empiamente per ardua via contro <strong>il</strong><br />

regno <strong>del</strong> padre, ricacciasti giù Reto<br />

con zanne e orrib<strong>il</strong>e mascella <strong>di</strong> leone;<br />

sebbene si <strong>di</strong>cesse che tu eri più adatto<br />

alle danze, agli scherzi e ai giochi, e<br />

non ti si credesse atto abbastanza alla<br />

battaglia: ma al contrario eri in mezzo<br />

alla pace e alla guerra.<br />

Ti vide ornato <strong>del</strong> corno d’oro, senza<br />

offenderti, Cerbero, fregandosi<br />

leggermente la coda, e mentre ti<br />

allontanavi ti lambì con la triplice

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!