Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara
Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara
Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Garun garapena<br />
Oinarrizko morfologiak genetikoki determinatuta daude. Izan ere, genetikoki<br />
berdintsuak diren animalien neuronek, dendriten arborizazio eredu antzekoak dituzte,<br />
behintzat axoien hasierako ibilbid<strong>eta</strong>n.<br />
Garunaren azkeneko tamaina, enbriogenesiaren azpiko garapen prozesuak <strong>eta</strong><br />
neurona <strong>eta</strong> bere dendriten desberdintzapen morfologikoa, berezko faktoreen (faktore<br />
genetiko, hormonal <strong>eta</strong> hazkuntzakoak) <strong>eta</strong> kanpokoen (elikadura <strong>eta</strong> ingurugiroaren<br />
zenbait faktoreren) menpe daude (Hawkins <strong>eta</strong> Seeds, 1989; Kontro <strong>eta</strong> Oja, 1989).<br />
Garapen programa, kontrol genetikoaren menpean dagoela, <strong>eta</strong> espresio<br />
genetikoa, garapen programa bereziak kontrolatzen dituzten gene taldeen aktibazio<br />
selektiboaz arduratzen diren molekulen kontrolpean dagoela egiaztatzen duten froga<br />
ugari daude. Molekula erregulatzaile hauek, zelulen barnekoak izan daitezke, edo<br />
askeak, zelula batetik bestera, zelulen arteko loturen bidez hedatzeko gai direnak.<br />
Ugaztun<strong>eta</strong>n, ia neuronen kopuru osoa enbrioi-garaian erdiesten da. Hurrengo<br />
gehikuntzak glia-zelulen eransk<strong>eta</strong>ri esker gertatzen dira. Neuronen eransk<strong>eta</strong> jaio<br />
ondorengo garaian, entzefaloaren zenbait gune<strong>eta</strong>n (usaimen erraboilan,<br />
hipokanpoaren giro dentatuan, garun-enborratik isolatutako nukleo<strong>eta</strong>n <strong>eta</strong> garunkortexean)<br />
<strong>eta</strong> denboraldi motzean, granulu-zelulen ekoizpena dela <strong>eta</strong> gertatzen da<br />
(Bayer, 1983).<br />
60. hamarkada arte, autoradiografia teknika erabiltzen hasi zenean, timidina<br />
tritiatuaren ematearen ondoren (Miale <strong>eta</strong> Sidman, 1961; Sidman, 1961; Angevine,<br />
1965), oso zaila zen neurona <strong>eta</strong> glia-zelulen jatorriari buruzko denbora <strong>eta</strong><br />
espazioarekin erlazionaturiko datuak lortzea, garun-kortexa bezalako garunaren<br />
egitura konplexu<strong>eta</strong>n. Gaur egun, autorradiografia <strong>eta</strong> elektroi-mikroskopia dela <strong>eta</strong>,<br />
denbora <strong>eta</strong> leku desberdin<strong>eta</strong>n eratzen diren glia-zelulen mota desberdinak<br />
identifikatzea posible egin da (Skoff <strong>eta</strong> lank., 1976). Modu hon<strong>eta</strong>n neuronak <strong>eta</strong><br />
glia-zelulak aldi berean eratzen direla aurkitu da, hasieran, neuronen ugalk<strong>eta</strong>-tasa<br />
glia-zelulena baino handiagoa den arren. Oligodendrozitoak nahiko berandu garatzen<br />
dira, NSZ-ean hazkuntza axonala bete ondoren. Baina hau derrigorrezkoa da,<br />
oligodendrozitoek hazkuntza axonalaren gain inhibizio gogorra eragiten dutelako,<br />
oligodendrozito desberdinduen mintz-azaleran <strong>eta</strong> mielinan agertzen diren<br />
inhibitzaileak direla <strong>eta</strong>.<br />
Sarrera 37
Change language