Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara
Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara
Prolil endopeptidasa eta piroglutamil peptidasa I ... - Euskara
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Organo periferikoen garapena<br />
<strong>eta</strong> lank., 1987) <strong>eta</strong> fenilalanina hidrolasa (PAH) (Dhondt <strong>eta</strong> lank., 1979) besteak<br />
beste, gibelaren garapenarekin zerikusia duten ikerlanak argitaratu dira.<br />
Birikak ere digestio-hoditik sortzen dira, digestioan funtziorik ez duten arren.<br />
Faringearen oinarriaren erdian, lau faringe-poltsa pareen artean, ildo laringotrakeala<br />
luzatzen da. Ildo hau, geroago bronkioak <strong>eta</strong> birikak emango duten bi adarr<strong>eta</strong>n<br />
banatzen da.<br />
Birika eboluzioaren berritasuna da, hau dela <strong>eta</strong> garapenean azkenik<br />
desberdintzen den ugaztunen organoa da. Birikek, animaliaren lehenengo<br />
arnasaldiarekin oxigenoz betetzeko gai izan behar dute. Hon<strong>eta</strong>rako, albeolo<strong>eta</strong>ko<br />
(biriken air-poltsak) zelulek birikak bustitzen duen likidoa, surfaktantea, jariatu behar<br />
dute. Surfaktantea, esfingomielina <strong>eta</strong> lezitina bezalako fosfolipidoak dituen likidoa<br />
da. Haurdunaldian nahiko berandu agertzen da, gizakian, 34. astean agertzen da, hau<br />
dela <strong>eta</strong> ume goiztiarrek zailtasunak dituzte arnasa hartzeko <strong>eta</strong> arnasgailuak jarri<br />
behar zaizkie. Baina hau gertatu baino lehen, albeoloen garapen normalarako birika<br />
f<strong>eta</strong>lak likidoz beterik egotea beharrezkoa da <strong>eta</strong> gas-trukea karena bidez gertatzen da<br />
(Moessinger <strong>eta</strong> lank., 1990). Geroago, likido hau kentzen da gas-trukea albeolo<strong>eta</strong>ko<br />
hesi epitelio-endotelialaren bidez eman dadin. Albeoloko likidoaren absortzioa kui<br />
jaioberrian (Finley <strong>eta</strong> lank., 1998) <strong>eta</strong> animalia helduan (Norlin <strong>eta</strong> lank., 1998) Na + -<br />
aren absortzioaren bidez, Na + -K + ATPasa dela medio, gidatzen dela frogatu da.<br />
Honekin batera, Na + -aren garraio bideak, garapenarekin erregulatzen direla ikusi da<br />
(Chapman <strong>eta</strong> lank., 1990; O'Brodovich <strong>eta</strong> lank., 1993). Gertaera hauek zenbait<br />
hormona desberdinek erregulatzen dituzte: kortisolak <strong>eta</strong> triiodotironinak (T3) (Barker<br />
<strong>eta</strong> lank., 1990; Folkesson <strong>eta</strong> lank., 2000) katekolaminek (Walters <strong>eta</strong> Olver, 1978;<br />
Finley <strong>eta</strong> lank., 1998).<br />
IGF-I <strong>eta</strong> II hazkuntza faktoreak biriken garapenean ere garrantzitsuak dira,<br />
biak fetuaren garapenean ehun hon<strong>eta</strong>n espresatzen baitira. Badirudi IGF hazkuntza<br />
faktoreen birik<strong>eta</strong>ko espresioan maximo bat gertatzen dela jaiotza momentutik hurbil.<br />
Zenbait autoreen arabera, IGF I <strong>eta</strong> II-aren espresioa jaio ondoko bostgarren egunaren<br />
ondoren hazten da, erak<strong>eta</strong> <strong>eta</strong> ugalk<strong>eta</strong> albeolarra gertatzen denean (Wallen <strong>eta</strong> Han,<br />
1994). Aldiz, beste autore batzuek garapenean patroi desberdinak behatu dituzte: IGF-<br />
I-aren mRNA konstante mantentzen da garapen osoan zehar, animalia heldua izan arte.<br />
IGF-II-aren mailak berriz, ernaldiaren bukaeran jeisten dira. IGF-I hartzailearen<br />
espresioa oso gutxi aldatzen da garapenean zehar, 2 motakoarena berriz adinarekin<br />
Sarrera 55
Change language