tèks la - Potomitan

284
SIDA
Kisa yo rele
VIH?
Kisa yo rele
SIDA?
Ø Toutotan nou
santi n byen, menm si
n gen VIH, nou poko
gen maladi SIDA.
VIH (nan lang franse: Virus de l’Immuno-Déficience Humaine,
sa vle di, viris ki fè kò moun pèdi tout mwayen defans li genyen)
se yon ti jèm nou pa ka wè ak je n. SIDA, li menm, se maladi
moun vin genyen, kèk tan apre nou fin enfekte ak viris ki rele VIH
la, sa vle di, viris SIDA a.
VIH
Lè yon moun enfekte ak VIH, viris la atake sistèm defans li,
sa vle di tout bagay nan kò l ki pèmèt li goumen ak enfeksyon. Ti
pa, ti pa, VIH la touye tout selil ki nan sistèm defans li, jouk kò a
pèdi tout zam li te genyen pou l defann tèt li kont jèm maladi yo.
Malgre maladi a konn antre byen vit sou kèk moun, gen anpil
lòt ki ka toujou rete anfòm, 5-10 zan apre yo fin trape enfeksyon
an. Men se sèten, sistèm iminite a ap rive yon lè kote l pa gen ase
selil pou l goumen menm ak mikwòb ki, nan sitiyasyon nòmal yo,
pa janm fè moun malad. Kòm moun ki enfekte ak VIH konn pase
plizyè ane anvan yo malad, pi fò moun ki gen viris la konn santi
yo anfòm. Kèk fwa, yo pa menm konn si yo te trape l.
PA BLIYE Yon fwa n fin trape enfeksyon an, n ap toujou
ka bay lòt moun li, menm si n santi n an sante. VIH pa make
sou figi pèsonn, kit se gason, kit se fanm. Se sèl yon tès VIH k
ap pèmèt nou konn si n enfekte (gade nan paj 288).
globil
blan
mikròb
Gen plizyè milyon globil blan nan
kò moun. Yo atake jèm maladi; yo konbat
enfeksyon
VIH la touye globil blan jouktan kò a pa gen
ase globil blan ankò pou l defann tèt li kont jèm
maladi yo. Se lè sa a, moun nan vin gen SIDA.
SIDA
Yon moun gen SIDA, lè sistèm defans li vin nan yon eta
kote l pa ka konbat enfeksyon ak maladi moun abitye genyen.
Tout moun ki gen SIDA pa fin gen menm siy. Fanm konn pa
gen menm siy ak gason. Anpil fwa, siy sa yo se enfeksyon
ansanm ak lòt maladi moun abitye genyen. (Gade nan paj 297).
Si moun nan byen manje epi, an menm tan, li jwenn bon
jan medikaman, kò l ka rive goumen ak enfeksyon yo. Konsa,
l ap viv pi lontan. Men pa gen gerizon pou maladi SIDA a, li
menm. Konsa, tan k tan ap pase, moun ki enfekte ak VIH ap
trape maladi youn dèyè lòt, jouk kò yo vin twò fèb pou yo
kontinye viv.