Historia dalla scola dalla Val Tujetsch

Co fuva ussa la situaziun da scola ils onns dallas grondas midadas, ils onns 1849/50 cun l’entschattadil grond progress? Il cantun Grischun ha ediu in rapport ufficial en fuorma da cudischet davart lasscolas grischunas ils onns 1849/50. Quel porscha ina interessanta survesta dil scolaresser dallavischnaunca da Tujetsch. Quei ualti exact rapport ei positivs e tuna zun bein:Nr. 252 Tujetsch‐SedrunCircuit da scola catolic. Cun ils uclauns ed uclivas: Gonda, Salins, Camischolas, Zarcuns, Surrein eBugnei.Local da scola: in agen, niev e cuntenteivel.Cussegl da scola: Per tut las fracziuns da scola dalla vischnaunca politica da Tujetsch che consistaord 8 commembers; il plevon dil liug a Sedrun ei president ord uffeci.Fondo da scola: Per l'entira vischnaunca politica 2400 flurins en capitals hipotecars, dils quals inapart ein aunc uni cul fondo da caplania. Ei exista neginas ordinaziuns legalas arisguard igl augmentdil fondo, encuntercomi ei priu en egl in'augmentaziun sin autra via.Scola d'unviern: Da s.Martin entochen Pastgas; 36 uras ad jamna. Obligaziun d'ira a scola. Quellaentscheiva cun 6 onns; finiziun da scola tenor veglia.Remarca: Anno 1847 ei la vischnaunca vegnida premiada dil cussegl d'educaziun cun in premi da400 flurins per lur fundaziun dil fondo da scola da 2000 flurins.Nr. 253 Tujetsch‐Cavorgia.Cuminonza da scola Cavorgia cun l'ucliva Cavorgia Sura. Affons obligai dad ir a scola: 18 en ina scolacun classas. Local da scola: in agen, cuntenteivel.Quei che pertucca ils auters uclauns, mira Tujetsch‐Sedrun.Nr. 254 Tujetsch‐RuerasCuminonza da scola catolica. El cirquit 14.Affons obligai dad ir a scola: 40 en ina scola cun classas.Local da scola: Vegn baghegiau in niev. Il "canzler" (=caplon) tegn scola. Gl'auter mira Sedrun.Nr. 255 Tujetsch‐SelvaCuminonza da scola catolica: El cirquit 14 cun l'ucliva Tschamut.Affons obligai d'ir a scola: 27 en ina scola cun classas. Local da scola: Ei vegn baghegiau in niev. Ilcaplon tegn scola. Gl'auter mira Sedrun."(En: Zweiter öffentlicher Bericht des Erziehungsrates. Darstellung des Zustandes sämtlicher Gemeindeschulen Graubündens im Jahr1849 auf 1850. Chur 1850, p. 152/153.)Il fondo da scola muossa la suandonta situaziun finanziala:Ils fondos da Tujetsch cun 5 scolas(Nova Gasetta Romontscha, nr. 11 dils 12 da mars 1863.)1847 ha la vischnaunca fundau tras arvers ellas alps e fein a pastg ... 3400.‐ frs.Premi cantunal pella sura fundaziun ... 680.‐ frs.Priu cun lubientscha episcopala ord la facultad dallas capluttas capitals che vegnanaunc administrai dals resp. ugaus da quels 596.‐ frs.Premi cantunal per 3 casas da scola, a Sedrun, Rueras e Cavorgia ... 425.‐ frs.Camischolas ha uss era in'atgna casa da scola ed a Selva vegn uonn medemameinbaghiau ina. La caplania da Sedrun paga annual alla scola 51.‐ frs., che representa incapital da 1020.‐ frs.En bonis dalla scola ha il ludeivel oberkeit resignau sin ina annuala gastaria tielsignur plevon, persuenter paga quel annual alla scola 11 fr. 90 cts. in capital da 238.‐ frs.1863, schaner, purtava aschia l'entira facultad 12279.‐ frs.12