Historia dalla scola dalla Val Tujetsch

La scola en casa pervenda a Sut Crestas ei denton buca stada emperneivla ed ideala perl’instrucziun e perquei ei vegniu instruiu en ina casa privata. Plirs onns ei vegniu dau scola en casada Flurin Venzin gest sper la caplutta. Leu veva il scolast era siu tenercasa e combra da maner.Igl onn 1863 ei la casa da scola vegnida baghegiada. Per quella han ils vischins da Selva e Tschamutsurvegniu l’auter onn sissu, 1864, in premi cantunal da 400.– frs. Il fondo da scola a Selva ei vegniuscarschentaus cun unfrendas privatas e cun vender gia igl onn 1854 el mises vi Surrein in bien tonpastira per schar far praus ordlunder a Franz Giusep Loretz ed a Giachen Venzin.Puspei ei vegniu dau scola en casa dalla caplania a Selva. Ils habitonts da Selva ein culs onns restai iltemps d’unviern a Selva e buca pli serendi el refugi da Sut Crestas. Entras l’erecziun da lavineras ela plontaziun digl Uaul da Rusas fuva Selva vegniu pli segir da lavinas.Denton semuossa era la casa caplania memia pintga e meins qualificada. La vischnaunca stoponderar d’ereger ina casa da scola als Dadens igl uaul.Cun igl onn 1901 entscheiva ina liunga dispeta pertuccont la casa da scola da Selva e Tschamut cunla vischnunca. La casa da scola era en in schliet stan ed ultra da quei vulevan ils da Selva la scola orael vitg. Ils protocols dattan perdetga da quei vi e neu che sesplegia duront varga quendisch onns.10 da fevrer 1901 En vertenta questiun dils vischins da Selva e Tschamut ei da signurpresident vegniu mess avon alla ludeivla vischnaunca ch’ils vischins da Selva e Tschamutpetiziuneschien,1.) che lur casa da scola vegni reparada ed ultra da quei petiziuneschan2.) ils vischins da Selva sulets che la scola vegni cun quella caschun translocada naven da SutCrestas e baghegiada ora Selva.Encunter quei petitium protestan ils vischins da Tschamut. Cheutras ei naschiu disuniundenter ils sura vischinadis e mess avon per decisiun la vertenta damonda alla ludeivlavischnaunca sco emprema intsanza cumpetenta en caussa: schebein la casa da scola dueirestar a Sut Crestas ni transferida a Selva. Suenter haver udiu ils motivs e las raschuns dallasrespectivas parts, ein vegni dumandai giu ils meinis, ils quals han plidau tuts unitamein en insenn, numnadamein che ils vischins da Selva hagien neginas raschuns sufficientas tier lurpretensiun secundaria sco era en risguard dallas relaziuns, dalla situaziun e dalla experienzadenter las numnadas fracziuns seigi negina cunvegnientscha da transferir la casa da scolanaven da Sut Crestas. La vischnaunca ha sin quei concludiu da rugalar la casa da scola daSelva‐Tschamut e zuar aschi gleiti sco ils vischins da leu seigien perina nua tschentar quella.Pil cass che la casa vegni transferida tegn la vischnaunca ora il sequent: Ils vischins da Selvaston sin agen donn e cuost procurar1.) per in segir sulom2.) tuts transport dalla casa da scola.Cun quei ei stau finiu.1. d’october 1905 Sin ina brev dalla regenza, nua che quella damonda si la vischnaunca, tgeipass ella intenziuneschi da far pervia dalla casa da scola a Selva, la qualla seigi tenorrapport dil signur inspectur buca pli sufficienta per dar scola, concluda la vischnaunca darispunder, che la casa dil caplon a Sut Crestas, nua ch’ins hagi dau scola ils davos onns,sequalificheschi tenor rapport dil signur scolast per in oreifer local da tener scola e ch’ella, lavischnaunca, secreigi dad ad interim buca stuer baghiar casa da scola.5 da fevrer 1911 Fa il signur president enconuschent alla ludeivla vischnaunca ch’ils vischinsda Selva hagien sut datum dils 28 da november 1910 dau en alla ludeivla vischnaunca inapetiziun en la qualla numnai vischins garegian la construcziun d’ina casa da scola el vitgSelva.71