14.06.2013 Views

Las siete partidas del muy noble rey Don Alfonso El Sablio ...

Las siete partidas del muy noble rey Don Alfonso El Sablio ...

Las siete partidas del muy noble rey Don Alfonso El Sablio ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

814 Quinta Partida. Titulo Y1.<br />

que se cumpliesse la condition, o que vinies- fizo cl obligamiento.Otrosi dezimos, que quanse<br />

el dia a que lo deuieran cumplir ; los sus do promete alguncl orne a otro, de darle cada<br />

herederos (1), de aquel que finasse, fincan en a fro (2) tantos marauedis, o de fazerle tal cosa,<br />

aquella misma manera obligados, para cum- non señalando en que ,sazon <strong>del</strong> año; que tal<br />

plir lo que fue prometido; maguer viniesse la promission se entiende , que deue ser rompli-<br />

condition, o el dia, despues de la muerte de da en la fin de cada vn año (1). -Mas si la pro-<br />

qualquier <strong>del</strong>los.<br />

mission fiziesse assi ; dizicndo que le dacia, o<br />

que le farla aquello que le promete, en todos<br />

LEY XV.<br />

los afros (4) de su vida; entonce se entiende,<br />

que deue complir lo que promete, en el co-<br />

Corno deue ser complida lec promission, que es mierl;.o de cada vn año. E aun dezimos (S),<br />

fecha en rcl:.on de dar, o de pagar en lcnlendas<br />

cada cilio cosa cierta.<br />

que quando algund orne promete a otro , d e,<br />

dar, o de fazer tal cosa , non señalando en<br />

que sazon, Din en qual din; obligandose, cjue<br />

si esto non diesse, o non fiziesse , que pecharia<br />

por pena tantos nlarauedis, o tal cosa ; entonce<br />

se deue entender, que se puede demandar<br />

la pena (6), quando aquel que fizo la prom:ssion<br />

pudiera dar, o fazer lo que prometio,<br />

e non quiso, seyendole demandado ers juyzio<br />

(7). Mas si la condition es puesta en cl<br />

Le ,. r Calendas (1) son llamadas el primer dia de<br />

iii• r cada Ines. E porque acaesce a las vegadas, que<br />

lib. ro<br />

Nr,r is, al un orne promete a otro, de dar, o de fazer<br />

g<br />

J1.c p. alguna cosa en Kaleudas, non señalando quale,;<br />

eri tal caso como este dezimos, que se deue<br />

complir la promission en las primeras Kalendas,<br />

que vinieren despues de aquel dia que<br />

(1) Herederos. 'l'ransmittitur stipulatio contra hæredes,<br />

ei irl harectes, sive in dando, sive in facicr ulo comsistat, I.<br />

artrris 13. C. dr, rontruh. et commit. slipecl. et adde §. cum<br />

rlcu'S 25. Instil,. de /anti/. sliprtl.<br />

LEX XV.<br />

Si promisi solvere in Kalendis, intelligitur de primis<br />

proximis futuris: et si pronzitto solvere quolibet anno, intclligitur<br />

in fine anici: sed si prornitto omnibus anis, intelligit.ur<br />

in principio cujuslitet anni. Item si stipulatio inc<br />

ipit it prumissi one peacedeuti sine die, pana proroissa si<br />

contra fecerit; comurittilur pcena, quando irr judicio petitur,<br />

et pulci implore, nec implevi : sed si stipulatio incepit<br />

à prmredcmti coudit.ione, non committitut' pana nisi post<br />

rico-tem oncia ; vel quando desiuit posse dari , vel fieri , ut<br />

Aula ces promissa perditur, uroritur, vel destruitur. Hoc<br />

died.<br />

(1) Calendas. Greci Isalendis carent; undè forrnatum<br />

fuit provcrbiuni ab Augusto Cesare, ad Irālcnclas Græcas,<br />

ad signiticaudnm, nunquàm Futurum: vide per Jason. in I.<br />

ccnte'siznis in princ. D. de verb. obli', vide Erasm. in Apoph.<br />

Chit. 1. cent, 5. in Adag. 84.<br />

(2) Darle cada cito. Approbat opinionem Gloss. irr §.<br />

qui hoc anno, Instil. de Mali/. slipttl, ubi Joannes Faber<br />

aliter dicebat: aliter etiam dicehaut Bart. et Aller. et alii<br />

in I. qui hoc anno, D. de verb. ob/c . ubi dicutt , quòd<br />

quando surit laciendæ pluies præstat.iones , et tempus adjicitur<br />

causa tuultinlicaudæ obi'gationis, quod est, quando appuuitur<br />

ira tempore obligatiouis; tune quolibet præstalio<br />

debeat, ieri in principio annoi, tam in cont.ractibus, quàm<br />

in ulti ois voluntatibus: quando cairn una præstatio tarrtinn<br />

est fieuda, ut si pronzitto decem loe anno ; lune quia<br />

tem pus censetur apposituns causa differeudæ solutionis, et<br />

sic favore debitoris, debetur in fine amni: quando vcrò ternpus<br />

appanitun' causa multiplicande obligatioris, tune videtur<br />

apponi cavare creditoris, scu stipulatoris; et sic præstari<br />

debet irr principio averi, ut sic mnitiplicetur favor: sed<br />

ut hic vides , ista commuais opimo hic reprobatur, et approbatur<br />

opinio, de qua in dicta gloss. ut sic distiuguatur,<br />

an prounittat quid auaura, vel promtittat quid præstandum.<br />

quolibet anno. Et adverse, quia in hoc non fuit sequela ista<br />

les opinionem Aeon. sed opinionem Joan. et Bulgar. de<br />

qua in diet. §. qui hoc anno; nani Azo C. de cazlrah. et<br />

commit. stipai, in summa, col. 3. versic. est dzfierentia,<br />

udii volt refer-re inter promissionern annuam, vel singulis<br />

:nu is: et forte issa les ideò elegit opinionem Joan. et Bulg.<br />

et Accnrsii in diet. §. qui hoc anno, quia cìunm exprimit de<br />

solutions fionda irr quolibet anno, videtur hoc appronti causa<br />

differendæ solutionis , et sic, quad riots possit peti aule finem<br />

anni ; quando vera hoc non exprimit , quia non videtar<br />

voluisse differre solutiouemr, debcatur in principio anni,<br />

ut favorabilius sit provisum ei , cui promiltitur.<br />

(3) En !a fizz de cada vn ai o. Qui aunts incipit à die<br />

promzissionis , ut tie introit, et probatur in diet. 1. qui hoc<br />

anno 42. D. codent ; iu aliò vcrò cmrtractu, velati si ven.<br />

didisti mili fundunn, et conversi solvere pretium usque ad<br />

antrum; tunic: non coni putabitur annus à die iraditionis<br />

fundi , ut in I. ,Iuliantts 13. §. ojjerri 8. D. de action.<br />

empii , et in 1. tali 43. ubi bonus text. D. dr' jrme dota nn,<br />

et tenet Albcr. ira diet. 1. qui hoe arano, et vide qua' risi in<br />

1. 11. et 12 tit. 11. Part. 4.<br />

(4) En todos los aïzos. Adverte hic ad vulgare Jujus<br />

verbi annutrm. Et quid si non dixerat, en toclos Jos ai1os<br />

de su vida , sed pronzitto decem quoad vied? an tune intelligeretur<br />

de decern pracstandis quolibet :,urto; vel de semel<br />

præstandis decena tantùm miuutatinr per totum tempos<br />

vite Mills? Vide Bart. cujus' distinclio in hoc commurriter<br />

approbatur, in 1. cum qui ita, §. qui ifa stipulator, versic.<br />

goccio promittls, D. cod. ubi distinguit, referre promit-i<br />

tatui panperi, vet diviti : vide ibi: et an in caso, in quo<br />

semel debentur, possint peli simul, vet minutatim, vide<br />

Angelum, et Joann. et Paul. et I{apha. Coma. tenentes,<br />

quad semel peti possum, per ilium text. Bart. tarnen tenet,<br />

quint minu,tatim debeautur, et cum Bartolo tenet ili Alesand.<br />

et tenet Gloss. in 1. legalcznz, D. de am ntzs legal. et<br />

dictum Angeli, et aliorum videtur veri us, et æquius. Et<br />

nota ex ista lege, quòd idem sit dicere, pronzitto quid rari<br />

omnibus annzs vite tun, quod pronzitto sin,; ales annis vite<br />

Luca: quod bene nota ad dictum Bart. in dicto §. qui ita<br />

stiprtlatur.<br />

(5) Dczimos. Ortumi habuit Al. ita stipulatus 115. D.<br />

de verb. obli .<br />

(6) La pena. Caule drat, la pena: tram ipsum principale<br />

promissum statirn posset peti , ut in 1. 13. in print.<br />

et ibi risi , supra cod.<br />

(7) Demandado en jurzio. Idem die, si alias per interpellationem<br />

extrajudicialem constitueretur irr mora, secundùrn<br />

Bart, et Doctor. magis communitcr in I. ifa stipulatus,<br />

9. et 10, col. D. colera, et idem Bart. in 1. si parlo<br />

quo pcenam, C. dc pactis, et in 1. nuda, C. de contrah. slipul.<br />

Litis tamen cortestatio secuudiirn cum operabitur, quod<br />

impurgabiliter mora committatur. Adverte tameu, quia<br />

ista lex videtur exigere, quod lis cmrtestetur super prima

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!