д1рушшер ушш де тьщайткыш ещЦркянщ' куны, шамамен алган

тыктагы” акдиалар) косалкы рел аткарады, ce6e6i, ецбастысы —айналым, акша козгалысын жылдамдату.Акша толем куралы ретшде. Тауарларды колма-кол каражаткасату жене сатып алу мшдетп емес. Сатып алушыныц колындаакша удайы бола бермейд^ сатушы кейде болашак тауарларынсату женшен келю!м жасайды. Жалпы алганда, ертурл1 себептергебайланысты тауарларды сатып алу-сатуды несиемен журпзудщ,ягни телем мерз1мш узартудьщ кажеттшп туады.Тауарларды несиеге сатканда айналым куралы болып акшаньщQ3i емес, онын бейнесшдеп карызгерлпс мщцеттеме журедо. MiHдеттемемерзгш еткен сон карыз алушы несие беруппге мщдеттемедекерсетшген сомманы телеу! тшс. К,арызгерлж мвдетгемеш етеукуралы релш ойнай отырып, акша телем куралы функциясынорындайды. Бул функция несиеге сатып алынган тауарлардыцтелем! кезшде гана емес, сонымен 6ipre баска да мшдеттемелерддетеу кезшде: мысалы, жалакы телеу, карыз акшаны кдйтару,салыктарды телеу кездершде де жузеге асырылуы мумюн.Телем куралы функциясындагы кагаз акша козгалысы (тауарлармен ип кызметтерге 6i3 акша телегешм1зде) — “акшаайналымы” деп аталады.Акша айналымы мемлекетпк акша жуйесшщ зацды бекптлгенформасында жузеге асады. Оныц басты элементтер1 болып:непзп акша курылымынын болуы (“тенге”, “доллар” жене т.б.);занды телем куралы болатын мемлекет бемткен акша турлер!(ертурл1 кундылыктагы “банкнот” жене “казыналык билеттер”);акша шыгару (эмиссия) жуйен, ягни акша айналымыныцмаксатгары ушш зацмен беютшген акша шыгару TopTi6i; акшаайналымы кызмеймен байланысты “каржылык” мемлекетпкаппарат секторы.Акша — бул, бершен бурын, нарыктык игщйстърдщ экономикалыккундылыгыныц ембебап влшеушц (есептепш 6ipniri).Алайда акшаньщ жалпыга б1рдей есеп бцэлщ дсп саналуыныцcc6e6i, ол кез келген сатылатын игшкке телем куралы ретсндепайдаланылады. Акшаньщ “телемдж” функциясы акшаныц 6ipiHiuiтеориялык жоне практикалык проблемасы — опмдшкпроблемасын тудырады.Меселе мынада — “епм дш к” (ликвидность) дегеннщ не еке-HiH тусшбсй, 6i3 “акшаныц” не екенгн айыра алмаймыз. Оз кезепнде,епм дш к менш туацщру каз1рп акша теориясыныц непз1неалынатын принциптс жатыр. Ол былай айтылады — “акшаорнына журетж барша нерсе, акша болып саналады”.136