д1рушшер ушш де тьщайткыш ещЦркянщ' куны, шамамен алган

импорты, шетелдж корпорациялардыц инвсстициялары немесеата-аналардыц атына каражаттардыц кайтарымсыз аударылуы —акша каражатыныц елден кетуiне жетюзетш халыкаралык мэмлелердщмысалы болып табылады. Тауарлар экспорты отандыккорпорацияларга шетелдж инвестицияларды тартуды немесешетелдеп ата-аналардан елге келш тусетш акшалай сыйлыктардьщкуйылысын бщщредьЭр жылдыц аягында: келген акша мен кеткен акшанынкайсысынын коп екендт аныкталынып отырылады. Егер келгенакшадан repi кеткен акша коп болып шыкса, онда толем балансыныцтапшылыгы куралады. Тапшылык (дефицит) дегешм1зб1здщ импорттык (шыгындык) операцияларымыз, б1здщ экспорттык(табыстык) операцияларымыз камтамасыз еткеннен repiшетелдж валютага улкен колемде сураным тудырды деген сез.Тапшылык шетелден алынатын карызбен, немесе активтердщболтн сатумен каржыландырылады. Болмаса, шетелдж валютаныцтусу жепмаздй! Орталык банктыц ресми резервтершентолыктырылады. Кез келген елдщ ресми резервтер1 шектеул1.Сондыктан да сол елдердщ резервтер есебшен каржыландырылатынтелемдж баланстарыныц туракты немесе узаккасозылган тапшылыгы, сол едц1 сезс1з жудеушшжке жетюзед1.Мундай жагдайда толемдж баланстыц тецгер1мдш1гш камтамасызету ушш ол елдщ шаралар кабылдауларына тура келедьК,азак;станныц толем балансы —бул белгш 6ip кезендеп резиденттермен резидент еместер арасындагы барлык экономикалыкоперациялардыц жуйеленд1ршген KopiHici. Мундай жагдайдагыкезец ертурл1 болады: ай, токсан, жыл. Толем балансы стандарттыжене аналитикалык болып келеда.K,a3ipri кезде К,азакстанныц толем балансын К,азакстан РеспубликасыныцУлттык баша жасайды. Мундай “куд1рет” (шекс1зкукык) К,УБ-не (К,азакстанныц улттык банк) акша-несие саясатынкалыптастыру кезшде пайдалану ушш жасалынатын KJPтолем балансыныц экономикалык таскын операцияларына багаберуге мумкшдж тудырады.Толем балансын жасау жене багалау ХВК,-ныц (халыкаралыквалюта корыныц) одастемес1 непзшде (Толем балансын жасаужонщцеп басшылык, ХВК, 5-iui басылымы) жасалынады: оньщнепзп ережелер1 мыналар:— Резиденттер мен резидент еместер араларындагы есепоперациялары;299