д1рушшер ушш де тьщайткыш ещЦркянщ' куны, шамамен алган

меншж кукыгын 6ipeyre беруге байланысты айырбастау сферасындагышыгынды айкындайды.Бесекел1 нарыктык экономика оз рееуретарын белуге немесепайдаланудыц тш мдшган жогары децгейде еткеруге ыкпал етед1деп санайды. MiHe, сондыктан да мундай экономиканын орныгуынауюмеТтщ араласуы еш кандай кажет емес. Уюметтщ рел1жеке тандау шеиймш жузеге асыру ж ене жеке меш ш кп пайдалануymiH занды ш ектеур белгшеу кез1нде керек.Экономикалык ойлар тарихынанАдам Смит жене “Табигат жэне халыктар байлыгыныц себептер! туралызерттеу”1776 жылы тоуелиздЬс туралы Декларацияга кол койылган кезде Англиядагыбасылымдарда 613ДЩ заманымыздын ен мацызды мтаптарыньщ 6 ipi ретшде —“Табигат жоне халыктар байлыгыныц себептер1 туралы зерттеу” аталады.Смит оз заманынын принципиальды козкарастарынан аулактады. Ол байлыктьщжалгыз дара бастаукоз1 жер гана деген физиократтармен келюпедь Ол,сондай-ак., улт байлыгын акшанын санымен есептеген жене “колайлы саудабалансына” жету максатында экономикага мемлекетпн араласуын табандатаколдаган меркантилистерден де ipreciH аулакка салды.Смиттщ козкарасынша — улт байлыгы ауыл шаруашылыгымен гана емес,OHflipic npoueciMeH жасалынады. Ощцрген Игшктщ саны адам енбепнщ онflipicTeriбаска да факторлармен косылудагы сапасымен аныкталады. Жонемундай косылыс тшмд1 болтан сайын ошм колем1 мен улттык байлык улгаятуседГ.Смит uiiMiHiH озекп идеясы —экономиканы мемлекеттж реттеуден шыгарыптастаса, ол жаксы жумыс icrefifli дегенге саяды. Мундай жагдайларда экономикалыкэгоизм косшорындарды тутынушыларга кажетп етмдер шыгаругажэне оларды мумюндтнше томенп багамен жасауга можбур етед(. Олар буныКогамнын берекесш ойлагандыктан емес, езшщ бесекелесшен асып тусш, молтаза табыс алу уиин iereitai. Б1рак бул эгоизм барша когамга пайдалы болыпшыгады, тауарлар мол ещиршп, мейлшше томенп багамен сапалы кызметкорсетуд1 камтамасыз етедьЭкономистер реттеуден босаса, калайша барша когам утады дегещи тусщщрууиин Смит “коршбейтш кол” деген метафораны колданган.0p6ip жеке адам оз капиталын жумсаганда ез ошмшщ ен улкен багага иеболуына тырысады. Одетте ол когамнын пайдасына кол ушын берейш демейд1,жеке оз басыньщ м»уддесш коздейдь.. Алайда осынын озгнде, баска дажагдайлардагыдай, ол коршбес кол мен мудцем оз ойында жок максатка карайбагыттала бсредг ОзМн жеке басыньщ мудцесш коздей отырып, ол солэрекеттершщ когам муддёсше ен аде Mi турде кызмет ететшдтне лажсыз келедьАдам Смит “коршбес кол” деп, бугш (мзде сураным жене усыным депжурген экономикалык куштерд! атаган. Ол “колайлы сауда балансына” жетумаксатымен экономиканы реттеуге шакырган меркантилистермен узщвд-кесшда|кёл1спеда.Смит, KepiciHUie, физиократтардын теориясьш жоне олардын “Jaissez faire”деп аталатын тужырымдамасын жактады. Ол тужырымдама бойынша жекелегенадамдар мен косшорындар экономикада меммекеттщ немесе жеке монополиянынараласуынсыз жумыс iereynepi керек. Ондай жагдайда “коршбес кол” еркщболып, экономиканы багыттап, epi oHflipicri карыштата Tycefli.__________________57