Lietuvos totoriai - VšĮ Tautinių bendrijų namai

22Nr. 4-6 (142–144)2012 m. gegužė–rugsėjisSabantuj w TrokachGALIM SITDYKOWW ostatni dzień czerwca, w Trokach, podobnie jak w ubiegłymroku, na terenie średniowiecznego zamku na malowniczym półwyspie,odbyło się tatarskie święto – sabantuj. Jego organizatorembył Związek Wspólnot Tatarów LitwyUroczyste rozpoczęcie święta nastąpiło równo w południe,na scenie ozdobionej symbolami sabantuja. Najpierw powitaliświątecznie wszystkich obecnych prowadzący imprezę MarijaMejszutowicz i Eldar Jakubowski. Przypomnieli, że sabantujświętowany jest po zakończeniu wiosennych prac polowych podkoniec maja lub w czerwcu i przedstawili jego program, a takżeprzedstawili przybyłych gości.W tym roku przyjechali Tatarzy z Polski i Białorusi, byli przedstawicieletatarskich wspólnot z Kowna, Olity, Niemieża, SorokTatarów, Wisaginii, Poniewieża, członkowie Sejmu RL, przedstawicielewileńskiego i trockiego samorządu, członkowie społecznościpolskiej, karaimskiej, ukraińskiej, bułgarskiej, białoruskiejoraz rosyjskiej.Przybył starszy pracownik naukowy Państwowego MuzeumHistorycznego w Moskwie Stanisław Dumin z małżonką Natalią.Jest on współautorem drugiego wydania książki „Litewscy Tatarzyw historii i kulturze”, wydanego przez drukarnię „Aušra” wKownie. Zbiegło się to z przetłumaczeniem pierwszego wydaniaprzez Musę Czachorowskiego i publikacją przez Najwyższe KolegiumMuzułmańskiego Związku Religijnego w RzeczypospolitejPolskiej. Jej egzemplarze przywiozła na sabantuj sekretarkaNK MZR Dagmara Sulkiewicz.Była na sabantuju śpiewaczka operowa, zwyciężczyni konkursu„Triumfalnaja arka 2010”, Lilija Gabajdullina. Jej mąż AlijAleksandrowicz był jednym z głównych organizatorów święta.Następnie prowadzący oddali głos przewodniczącemu ZwiązkuWspólnot Tatarów Litwy Adasa Jakubauskasa, który przekazałzgromadzonym świąteczne pozdrowienia. W swej krótkiejmowie podkreślił on, że Tatarzy mieszkają na Litwie już od ponadsześciuset lat i starają się zachować swe narodowe tradycjei obyczaje. Zaznaczył, że nieprzypadkowo na miejsce sabantujawybrano te zamek na półwyspie. Tutaj, w średniowieczu, tatarscywojownicy trzymali straż, ochraniając zamek przed rozlicznymiwrogami. Z tego powodu tak symboliczny jest powrót litewskichTatarów na miejsce związane z historią litewskiego państwa, z historiąswych przodków.Przybyłym na święto pogratulowali także:sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy, Nikołaj Miedwiediew,profesor Dobilas Kirvialis, członek Sejmu Republiki LitewskiejAlgirdas Sysas, doradca ministra kultury Republiki LitewskiejImantas Melianas, dyrektorka Domu Wspólnot Narodowych AlvidaGedaminskiene oraz członek wileńskiego samorządu rejonowegoMichał Treszczyński.Program Sabantuja tradycyjnie obejmował nie tylko występyamatorskich zespołów artystycznych, zawody sportowe, turniejnarodowych zapasów „kuresz”, ale także prezentacja rzemiosła iakcesoriów religijnych. Wyszywanie tatarskich ornamentów złotąnicią zaprezentowała przewodnicząca wareńskiej wspólnotytatarskiej Liusia Gaidukevičienė. Jest ona założycielką pierwszegomuzeum tatarskim we własnym gospodarstwie.Tatarzy od dawna słyną z mistrzowskiego obrabiania skóry.Jeden z najlepszych specjalistów w tej dziedzinie Virginijus Jakubauskaspodczas festiwalu zaprezentował swoje umiejętności.Gość z Krymu, artysta-malarz Rustem Skibin wypracowałwłasny styl polichromowego malowania ceramiki, zachowującynajlepsze cechy tradycyjnej kultury krymskich Tatarów. Artystazbiera, analizuje i przywraca technologie wytwarzania różnorodnychform tradycyjnej użytkowej ceramiki garncarskiej. Mistrznieustannie poszukuje sposobów rozszerzenia gamy wyrobów.Na sabantuju towarzyszyła mu stała uwaga uczestników święta.Liana Veliljaeva zademonstrowała sztukę haftowania, którejjeszcze w dzieciństwie uczyła się od swej matki. Obecnie doskonalisię w pracowni „El Czeber” pod kierunkiem męża, RustemaSkibina. Tworzy panele, wyszywane metalowymi nićmi na aksamicie,fantazyjne ornamenty na wojłoku.Artystyczną część święta otworzył błyskotliwym występemmuzyk z Kazania Renat Valeev. Ten artysta światowej klasy zafascynowałwszystkich wirtuozerskim wykonaniem tatarskich melodiina bajnie i flecie kurai. Jego grze towarzyszyły żywiołowotworzące się grupy tańczących uczestników święta.Cieszyły narodowymi strojami i pieśniami amatorskie zespołyartystyczne. Tatarskie pieśni ludowe wykonywały solistki z Białorusi:Gulsina Abroskina i Elwira Lewszewicz oraz Rimma Kazenienez Kowna Członkowie zespołu „Alije” wykonywali ludowepieśni i tańce (kierownictwo Aleksander Melech, choreografRimute Šimkuniene), świetnie wystąpił polski zespół folklorystyczny„Grzegorzanie” (kierownik A. Melech). Zespół „Pojuszczijesierdca” przedstawił pieśni w języku litewskim i rosyjskim.Na równi z koncertem publiczność emocjonowała się rozlicznymizawodami: biegiem z jajkami, z wiadrami pełnymi wody,podnoszeniem ciężarów, rozbijania garnków z zawiązanymioczami. W konkursach uczestniczyli zarówno dorośli, jak i dzieci.Organizatorem wszystkich konkurencji był Ernest Krynicki, aprowadził je Farit Nugumanov z Wisaginii.W centrum uwagi znalazły się tradycyjne zapasy „kuresz”.Ta narodowa walka tatarska przyciąga silnych, zręcznych i odważnychmężczyzn oraz młodzieńców. Na zwycięzcę czekałanagroda – baran. Tegorocznym zwycięzcą finałowej walki został29-letni Aleksander Szabanowicz z Pagiriai, który pracuje jakokierowca w Wilnie. Nie zajmuje się zapasami, postanowił jednakspróbować swoich sił i udało się. Zwyciężył!Wszyscy goście, uczestnicy święta poczęstowani zostali darmowympilawem oraz wodą mineralną. Picia napojów alkoholowychnie zauważono. Pilaw gotował Fachritdin Arifchan, któremupomagali Seitumer Čurlu i Oleg Sazonik. Święto było możliwedzięki wsparciu Ministerstwa Kultury, Fundacji WspieraniaKultury i trockiego samorządu rejonowe.W rozmowach z ludźmi można było usłyszeć: przedtem my,litewscy Tatarzy, spotkaliśmy się najczęściej na „orientach”, Ramazan-bajramiei Kurban-bajramie, a teraz – na sabantuju.