1 HET PALESTIJNS JODENDOM TUSSEN 500 VÓÓR EN 70 NA ...

kleine wijzigingen accepteerden, wat toch alleen maar mogelijk is geweest, als ze in
die Thora voorschriften en voorstellingen hebben gevonden, waarin ze hun eigen
tradities herkenden; verder, dat men in de Samaritaanse literatuur geen invloeden van
heidense religies aantreft en tenslotte, dat de Samaritaanse paasviering in vergelijking
met de Joodse de indruk wekt een oud Israëlitisch ritueel te volgen. Men moet zich de
vraag stellen al kan men haar niet beantwoorden of de herinvoering van de Jehowah
dienst in Samaria onder Esarhaddon niet gepaard is gegaan met verschijnselen, die
weliswaar niet identiek maar wel vergelijkbaar zijn met hetgeen zich in Juda onder
Josia heeft afgespeeld. Het is in ieder geval hoogst merkwaardig, dat de Samaritanen
later, toen de Judeeërs van de Perzische overheid verlof kregen om de tempel van
Jeruzalem te herbouwen, daaraan mee wilden doen (Ezra 4:2).
Na de ondergang van Assyrië kreeg het volk Israël eerst met de Babyloniërs en daarna
gedurende lange tijd met de Perzen te maken.
De achtergronden daarvan liggen echter in het optreden van de Meden in het Nabije
Oosten.
Met de Perzen en andere stammen behoorden de Meden tot de Ariërs die weer deel
uitmaakten van de grotere Indo-Europese volkerenfamilie die vanuit het Noordoosten
omstreeks het jaar 1000 v. Chr. het plateau van Iran waren gaan binnendringen.
In een bericht omtrent een veldtocht van de Assyrische koning SalmanAssar III uit het
jaar 836/5 worden ze voor het eerst genoemd. Gaandeweg hebben deze Meden een
soort bondsstaat weten te formeren, waartoe ook de Perzen behoorden en na allerlei
wederwaardigheden in de landen ten Noorden en Oosten van de Tigris waartoe o.a. de
invallen van de Skythen behoorden bracht dit Rijk der Meden Assyrië de eerste fatale
slag toe.
Zijn koning Cyaxares veroverde in 614 v. Chr. Assur. Binnenlands hadden de
Assyriërs het steeds moeilijk gehad met Babylonië we zagen boven hoe Sanherib zelfs
Babel verwoestte, waarna Esarhaddon het weer nieuwe kansen bood ; de dood van
Assurbanipal in 626 v. Chr. maakte het mogelijk dat het zich weer als een zelfstandige
staat ging gedragen.
De man, die daarbij de leiding had, was Nabopolassar waarschijnlijk iemand van
Aramese afkomst gezien het feit, dat hij een Chaldeeër genoemd wordt. De
Chaldeeërs (Babyl.: Kaldoe) behoorden nl. tot die Aramese stammen, die zich vroeger
aan de zuidzijde van de benedenloop van de Eufraat hadden gevestigd. Na de val van
Assur verbond deze Nabopolassar zich met Cyaxares en samen brachten zij de
ondergang over Ninive in 612. Gezien de geografische ligging van de territoria der
bondgenoten lag het voor de hand, dat de streken ten Zuiden van de Tigris aan de
Babyloniërs en die ten Noorden van deze rivier aan de Meden toevielen.
In de Syrische delen van het vroegere Assyrische rijk kreeg Nabopolassar zelfs met
verre Aramese verwanten te maken.
De nieuwe Babylonische staat was in wezen niet expansief ingesteld. Doordat Egypte
de volkomen ondergang van Assyrië tevergeefs had pogen af te wenden en daarna in
Palestina bleef intrigeren, zagen de Babyloniërs zich gedwongen in dit gebied militair
in te grijpen.
De ondergang van het staatje Juda was daarvan het gevolg. Maar het had het er dan
ook wel naar gemaakt: Josia had voor Nabopolassar gekozen en sneuvelde
dientengevolge in de slag, die hij in het jaar 609 v. Chr. bij Megiddo tegen farao
Necho leverde; deze laatste stelde, na een interim koningschap van drie maanden van
Josia's zoon Jóachaz, diens broer Jojakim als koning aan; de Babyloniërs hadden deze
Egyptische creatuur geaccepteerd maar moesten hem op den duur toch als
onbetrouwbaar ervaren. Dit feit voerde er toe, dat Nabopolassar's zoon Nebukadnézar
12