1 HET PALESTIJNS JODENDOM TUSSEN 500 VÓÓR EN 70 NA ...

Zo kan men een cumulatief bewijs voeren voor de these, dat zowel het Jodendom als
het christendom belangrijke noties aan de godsdienst van de Iraniërs en in het
bijzonder aan het zoroastrisme te danken hebben, zonder dat men behoeft te vervallen
in de gedachte, dat sommige Joden en christenen maar plompverloren hun geestelijk
leven gingen structureren naar heidense gedachten. De weg, die de Judeeërs moesten
bewandelen na hun eerste aanraking met de Perzen was minder eenvoudig, maar meer
geleidelijk.
3. Alexander de Grote en de Griekse rijken in het Nabije Oosten.
Alexander de Grote is eigenlijk Alexander III van Macedonië. Hij werd geboren te
Pella in oktober 356 v. Chr.; hij stierf te Babylon 13 juni 323 v. Chr.; niemand minder
dan Aristoteles verzorgde een deel van zijn vorming. Hij was het, die in 338 als
kroonprins de beslissende charge in de slag bij Chaeronea aanvoerde, en daarmee zijn
vader Philippus II van Macedonië de mogelijkheid verschafte zijn heerschappij over
geheel Griekenland te vestigen.
In 336 v. Chr. werd Philippus II vermoord en volgde Alexander zijn vader op.
Erkenning als leider van de Griekse bond en opstanden van de Grieken wisselden
elkaar af; maar twee jaar later had hij mede dankzij de verwoesting van Thebe de
zaken in Griekenland al z8 vast in zijn hand,
dat hij een expeditie tegen Perzië kon wagen. Met een betrekkelijk kleine militaire
macht dertigduizend man infanterie en vijfduizend cavalerie stak hij in 334 v. Chr. de
Hellespont over en versloeg hij een Perzisch leger bij de rivier de Granicus in het
uiterste Westen van Klein-Azië. Een ongeveer even groot leger had hij in Griekenland
achtergelaten onder bevel van Antipater, zijn goeverneur aldaar.
De militaire zwakte van het Perzische rijk werd intussen openbaar. Bijna het gehele
jaar 333 v. Chr. kon Alexander besteden aan de vestiging van zijn macht in Klein-
Azië, waarbij de Griekse steden bevrijd werden. Die periode had de Perzische koning
Darius III Codommanus nodig om een leger op de been te brengen en naar het Westen
op te rukken. Diens treffen met Alexander vond plaats in november 333 v. Chr. bij
Issus op de grens van Klein-Azië en Syrië. Darius III verloor de slag; het vervolg van
de gebeurtenissen toont, dat Alexander een meester was, in de strategie. Hij liet zich
namelijk niet verleiden tot een onmiddellijke aanval op het hart van het Perzische rijk,
hoewel de kans daarvoor schoon was Darius III poogde tot vredesonderhandelingen te
komen maar schakelde eerst door een actie tegen de Fenicische steden het gevaar, dat
de Perzische vloot voor hem zou kunnen vormen, uit door daaraan de bases te
ontnemen; en trad vervolgens als bevrijder van Egypte op. Zo maakte hij de situatie
rijp om een succesvolle aanval op Perzië zelf te kunnen wagen. Gezien de afstanden
die moesten worden afgelegd, had de Macedonisch Perzische oorlog het karakter van
een "Blitz-Krieg".
De spitsen van de "Blitz" waren echter strategisch nauwkeurig bepaald; liet doel was
niet binnen de kortst mogelijke tijd het Perzische rijk in zijn hart te treffen. De opzet
was in een eerste bliksemactie de gevaren te elimineren, die een optreden tegen het
hart van Perzië in de rug zouden kunnen bedreigen en een politieke situatie te
24