1 HET PALESTIJNS JODENDOM TUSSEN 500 VÓÓR EN 70 NA ...

Deze, Artaxerxes III (Ochus) (359338) had geheel Klein-Azië in zijn macht en kon
dientengevolge in Griekenland als reeds aangeduid intrigeren, maar kreeg intussen
moeilijkheden met satrapen, die zich als vorsten gingen gedragen (wat bleek uit het
feit, dat zij zelf munt gingen slaan). Ook de Foenicische steden revolteerden, maar in
345 v. Chr. werd Sidon op de knieën gedwongen. Daarop kon een campagne in
Egypte volgen, dat wat het Noorden betreft vanaf 341 tot de ondergang van het
Achaemeniedische Rijk Perzisch gebied bleef. Alexander de Grote was daar de
bevrijder van de Perzen, zoals Cyrus eens in Babylonië de bevrijder van een
ongewenste vorst was geweest. Artaxerxes werd vermoord met behulp van vergif, zijn
moordenaar, de eunuch Bagoas, verhief een van de koningszonen, Arses, tot de troon.
Arses (338-336) kwam in verzet tegen Bargoas en werd door deze omgebracht. De
eunuch schonk de troon toen aan de 45jaar oude
Darius III Codommanus (336-330), die de fatale klappen van Alexander de Grote te
incasseren kreeg: 334 de slag aan de Granicus in het uiterste Westen van Klein Azië
bij de Zee van Marmora; 333 de slag bij Issus op de grens van Klein-Azië en Syrië;
332 het verlies van Egypte; 331 de slag bij Gaugamela ten Oosten van de Tigris.
Op zijn vlucht naar het Oosten werd Darius III in 330 door de aanzienlijke Pers
Bassus vermoord. Alexander deed Bassus daarvoor met zijn leven boeten.
De religie van Iran in de achaemeniedische tijd (539-330 v. Chr.)
Een onopgeloste vraag in de bijbelwetenschap is de kwestie, of, en zo ja in hoeverre
het Jodendom en het christendom beïnvloed zijn door de godsdienst der Iraniërs. In
het begin van deze eeuw is sterk vóór gepleit,
o.a. door Bousset, Gresmann, Clemen en Von Gall; anderen namen in de loop , der
tijd een sterk gereserveerd standpunt in ten aanzien van eventuele beïnvloeding. Naar
beide kanten blijven er echter toch wel vragen bestaan en daarom is het nuttig
hieromtrent iets te weten, dit te meer, waar de Iranistiek in de afgelopen vijftig jaar
ook een sterke ontwikkeling heeft doorgemaakt.
Het materiaal, waarmee de Iranistiek werkt wordt ontleend aan klassieke auteurs,
inscripties, akkadische tabletten, papyri, archeologische vondsten en, waar het de
godsdienst van Iran betreft, voor een zeer belangrijk deel aan een literatuur, waarvan
de aanvang ligt in de achaemeniedische tijd of daarvoor en die in een voortdurend
groeiproces tot op heden is overgeleverd, omdat ze functioneert in de religieuze
gemeenschap van de Parsi's, die met circa 100.000 leden nog steeds in de omgeving
van Bombay leeft.
Door deze literatuur taalkundig kritisch te bestuderen en door bepaalde gegevens
daaruit te vergelijken met de religie van de Rgveda der Indische ariërs en de zo
verkregen resultaten in verband te brengen met de gegevens van het andere
bovengenoemde bronnenmateriaal, is het mogelijk zich een beeld te vormen van de
godsdienst der Iraanse ariërs kortweg genoemd: Iraniërs. Natuurlijk bevat dit beeld
lacunes en hypothetische trekken, en blijven er op détailpunten vele vragen over:
niettemin is het in redelijke mate betrouwbaar.
Voor de splitsing van de ariërs in de Indische en in de Iraanse tak, hebben zij twee
soorten van goddelijke wezens gekend, die in het sanskriet asura's en deva's, in het
Iraans asura's en daeva's heten. Het merkwaardige is, dat onder de Ariërs, die zich in
India gevestigd hebben, het accent op de deva's kwam te liggen en bij de Iraniërs op
de ahura's. Doch dit laatste wil niet zeggen, dat de daeva's in Iran niet vereerd werden.
Juist deze daevaverering zou later een belangrijke kwestie gaan vormen.
18