1 HET PALESTIJNS JODENDOM TUSSEN 500 VÓÓR EN 70 NA ...

De slag, die daaruit voortvloeide, werd geleverd op 23 juni 217 bij Raphia een plaats
in het uiterste Zuid-Westen van Palestina aan de grens van Egypte. Het Seleuciedische
leger was daar waarschijnlijk kleiner dan het Egyptische; maar de Egyptische
cavalerie sloeg op de vlucht. Daarna raakten echter de Seleuciedische falanxen uit hun
verband en zodoende eindigde de slag bij Raphia toch in een nederlaag voor
Antióchus III.
Egypte werd door de afloop van de slag behoed voor een invasie; het behoefde zelfs
Palestina niet af te staan. Hoewel de oorlog zich nog enkele maanden voortsleepte,
wist Ptolemeüs IV die zelf het opperbevel had gevoerd, zijn succes niet uit te buiten.
De vierde Syrische oorlog eindigde dan ook in 217 v. Chr. met een vrede, die niets
anders deed dan de status quo ante bevestigen.
In de volgende jaren had Ptolemeüs IV Philopator in Egypte te kampen met revoluties.
Hij stierf in het jaar 204. Intussen echter wist Antióchus III achtereenvolgens Klein-
Azië, Armenië en Iran in zijn greep te krijgen. In 205 v. Chr. was het Seleuciedische
rijk goeddeels weer in zijn oude omvang hersteld. Tezelfdertijd verkeerde Egypte in
een crisis. Het kind Ptolemeüs V Epiphanus, geboren in het jaar 210 was daar in 204
zijn vader opgevolgd. Opnieuw greep toen Antióchus LII zijn kans. De strijd die
volgde, was de vijfde Syrische oorlog, die waarschijnlijk in het jaar 202 uitbrak en in
198 zijn definitieve beëindiging vond. De Syrische troepen wisten door te dringen tot
Gaza; in een tegenoffensief werden ze teruggeslagen tot Paneion aan de voet van het
Hermongebergte, doch daar wisten zij in het jaar 200 een beslissende overwinning te
behalen. In de loop van het jaar 199/198 viel het laatste steunpunt: de stad Sidon.
Antióchus poogde echter niet verder door te dringen in Egypte, omdat hij grotere
belangen zag liggen in Klein-Azië. Toch werd de vrede met Egypte evenwel pas
gesloten in het jaar 195. Tot de vredevoorwaarden behoorde het huwelijk van
Cleopatra, de dochter van Antióchus III met Ptolemeüs V. Dit werd eerst in de winter
van het jaar 193 te Raphia gesloten. Volgens de latere Egyptische visie zou Palestina
daarbij de bruidschat zijn geweest. Op het eerste gezicht schijnt dit onwaarschijnlijk:.
Want Antióchus III had kort tevoren Palestina aan Egypte ontrukt; en deze laatste
staat was zwak in die jaren. Ziet men echter naar de activiteiten, die Antióchus III
vanuit Klein-Azië in de zin had, dan mag men
het geenszins onmogelijk achten, dat hij Egypte een concessie gedaan heeft, om
rust.op zijn Zuidgrens te hebben. Palestina als bruidschat aan Egypte te vermaken,
was een eervolle weg om tot zulk een concessie te komen.
Tijdens de Tweede Punische oorlog was het in 215 v. Chr. na de slag bij Cannae tot
een verbond tussen Hannibal en Philippus V van Macedonië gekomen. De laatste
streefde doeleinden in Griekenland en Illyrië na.
Rome was daardoor wel gedwongen tegen Philippus V op te treden. De oorlog de
eerste Macedonische oorlog duurde tot 205 v. Chr. en werd beëindigd met de vrede
van Phoinikè, die een gedeeltelijke invloed van Rome in Illyrië herstelde. Ze was
slechts een randverschijnsel van de oorlog met het Carthago van Hannibal en men kan
niet stellen, dat ze het eerste teken zou zijn geweest van op het oosten gericht Romeins
imperialisme. Maar intussen had het oosten door deze affaire in Rome wel de
aandacht getrokken. Toen Philippus V dan ook in de winter van 203 op 202 v. Chr.
met Antióchus III tot een politiek akkoord kwam dat de laatste nodig had terwille van
de uitvoering van zijn plannee tegen Egypte en daarna activiteiten ging ontketenen in
de richting van het Westen van Klein-Azië; en toen vervolgens de republiek van
Rhodos en Attalus I van Pergamum een beroep op Rome deden, was Rome tot
ingrijpen bereid. Hieruit resulteerde de tweede Macedonische oorlog, die in 200
30